Wikarówka na Wawelu

---

Historia

Budynek, znany jako Wikarówka na Wawelu, był w rękach królewskich aż do roku 1441. Wtedy to król Władysław III Warneńczyk przekazał go kanclerzowi wielkiemu koronnemu Janowi Taszce Koniecpolskiemu. Po śmierci Kanclerza, jego wdowa, Dorota z Sienna, oraz ich syn Jakub Koniecpolski, zdecydowali się przekazać budynek Kapitule Krakowskiej.

Pierwotnie, Wikarówka była zaprojektowana w stylu gotyckim, jednak po roku 1522, dzięki staraniom kanonika krakowskiego Piotra Sienickiego, wzbogacono ją o liczne elementy renesansowe. Wprowadzone zmiany obejmowały nowe obramienia okienne, które przypisuje się być może Kasprowi Simonowi. W drugiej połowie XVI wieku budowla uległa dalszej rozbudowie.

W roku 1825 zlikwidowano budynek przylegający do Wikarówki od północy, a w pierwszej ćwierci XIX wieku dobudowano mansardowe piętro od strony południowej. Następnie, w 1889 roku, Wikarówka została nadbudowana o jedno piętro według projektu architekta Antoniego Siedeka. Niestety, przy tym zabiegu, dolna część gotyckiego szczytu z zewnętrznymi blendami, datowanymi na czas średniowiecza, została zasłonięta.

W 1958 roku projekt opracowany przez dr inż. arch. Stefana Walczak, pod kierunkiem prof. Alfreda Majewskiego, miał na celu usunięcie zniekształceń wprowadzonych w 1889 roku do bryły budynku. Ten ambitny plan jednak nie doczekał się realizacji. Obecnie Wikarówka pełni funkcję kancelarii parafialnej oraz służy jako mieszkania dla kleru katedralnego.

Architektura

Wikarówka to trójkondygnacyjna budowla, która wyróżnia się obecnością pięknego dziedzińca wewnętrznego. Na północnej stronie konstrukcji umiejscowiona jest wieżyczka z klatką schodową, która została dodana w trakcie eklektycznej przebudowy obiektu w 1889 roku. W wyniku tych prac powstało również drugie piętro, które wzbogacone zostało o elementy neorenesansowe.

Warto zaznaczyć, że z pierwszej połowy XVI wieku pochodzi renesansowy wykusz, który jest nadwieszony na kroksztynach. Udekorowany został herbem Belina, co nadaje mu wyjątkowego charakteru. W obiekcie można również dostrzec siedem wczesnorenesansowych kamiennych obramień okiennych, które również datowane są na pierwszą połowę XVI wieku, oraz pięć obramień z drugiej połowy tego stulecia.

Od strony podwórza zachował się gotycki portal fazowany, który wyróżnia się swoimi detalami. Dodatkowo, w piwnicy znajdują się dwa półkoliste fazowane portale, które pochodzą z początku XVI wieku. Istnieje przypuszczenie, że pod tynkiem mogą znajdować się fragmenty gotyckich murów ceglanych, co świadczy o historycznym znaczeniu tej budowli. Piwnice wikarówki są częściowo sklepione kolebkowo, co dodaje im dodatkowego uroku i charakteru.

---

Oceń: Wikarówka na Wawelu

---