Zakrystia katedralna, znana niegdyś jako kaplica św. Małgorzaty, to niezwykle istotny element architektury katedry wawelskiej. Mieści się ona w północnym ramieniu ambitu, zlokalizowanym na wschód od kaplicy Zebrzydowskiego.
Przyjrzywszy się lokalizacji, można zauważyć, że od północy zakrystia graniczy z Skarbcem Katedralnym, który skrywa wiele cennych artefaktów, a od południa jestsięsię z kaplicą Gamrata, stanowiącą kolejny istotny element tej architektonicznej całości.
Warto podkreślić, że zakrystia katedralna pełniła nie tylko funkcję praktyczną, ale także duchową i estetyczną, będąc integralną częścią katedry, która ma ogromne znaczenie dla kultury i historii Krakowa.
Historia
Historia zakrystii katedralnej na Wawelu sięga lat 1320 – 1322, kiedy to została zbudowana z inicjatywy biskupa Nankera. Obiekt ten został nazwany na cześć świętej Małgorzaty, jako kaplica.
W drugiej połowie XV wieku przekształcono ją w zakrystię, co pociągnęło za sobą szereg istotnych zmian, w tym przebicie wejścia do skarbca katedralnego.
W kolejnych latach zakrystia była poddawana pracom restauracyjnym, co miało na celu jej zachowanie i nadanie jej nowego blasku.
Architektura
Zakrystia katedralna na Wawelu nadal emanuje gotyckim stylem, który przejawia się w licznych detalach architektonicznych. Niezwykle interesującym elementem jest sklepienie krzyżowo-żebrowe, którego zworniki przedstawiają postaci takie jak Święty Michał, Święta Małgorzata oraz wspaniale wykonana wirująca rozeta.
Te zworniki mają kluczowe znaczenie w badaniach nad genezą pierwszej budowli gotyckiej katedry, a ich unikalność w kontekście architektury Małopolski i całej środkowej Europy jest niezaprzeczalna. Warto zaznaczyć, że podobne elementy zwornikowe zaczęły się pojawiać w Czechach dopiero w trzeciej ćwierci XIV wieku. Przykłady formalnie zbliżonych zworników można odnaleźć na Śląsku, m.in. w Paczkowie, Jeleniej Górze, Gliwicach oraz Strzegomiu.
Na ścianach zakrystii znajdują się także cenne obrazy, takie jak: Matka Boska ze świętym Janem Ewangelistą oraz świętym Janem Chrzcicielem (pochodzący z XVII wieku), Apoteza księdza Marcina Baryczki (datująca się na drugą połowę XVII stulecia), a także Grosz czynszowy, który jest kopią dzieła Tycjana. Dodatkowo, widzimy również dzieło przedstawiające Świętego Dominika autorstwa Piotra Parisa (1731), oraz tryptyk z Męczeństwem świętego Wojciecha, Świętym Kazimierzem i Świętym Mikołajem – te ostatnie obrazy to dzieła Tadeusza Konicza z XVIII wieku.
Przypisy
- a b MarekM. Walczak MarekM., Krzysztof J.K.J. Czyżewski Krzysztof J.K.J., Z badań nad gotycką katedrą w Krakowie [Summary: A Contribution to Studies of the Gothic Cathedral in Cracow], „Studia Waweliana", 1999 r., s. 21-51 [dostęp 02.03.2018 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Ołtarz Świętego Stanisława w katedrze na Wawelu | Kościół Matki Boskiej Ostrobramskiej w Krakowie | Kościół Pana Jezusa Dobrego Pasterza w Krakowie | Ołtarz Pana Jezusa Ukrzyżowanego (bazylika archikatedralna św. Stanisława BM i św. Wacława w Krakowie) | Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | Bazylika św. Franciszka z Asyżu w Krakowie | Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie | Kościół św. Andrzeja w Krakowie | Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej w Krakowie (ul. Korzeniaka) | Kościół św. Jana Pawła II w Krakowie | Kościół Zesłania Ducha Świętego w Krakowie | Sień katedralna na Wawelu | Rektorat Matki Bożej Częstochowskiej w Krakowie (Dębniki) | Parafia Zmartwychwstania Pańskiego w Krakowie (Podgórze Duchackie) | Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie (Tyniec) | Parafia św. Wojciecha w Krakowie (Bronowice) | Parafia św. Wincentego w Krakowie | Parafia św. Stanisława Biskupa Męczennika w Krakowie (Prądnik Biały) | Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Krakowie (Grzegórzki) | Parafia św. Floriana w KrakowieOceń: Zakrystia katedralna na Wawelu