Władysław Marek Turski

---

Życiorys

Władysław Marek Turski, znany astronom, uzyskał wykształcenie na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym im. M.W. Łomonosowa, kończąc studia w 1960 roku. Tuż po ich zakończeniu miał okazję odbyć staż w obserwatorium radioastronomicznym w Jodrell Bank, znajdującym się w Wielkiej Brytanii. W tym czasie zdobył doświadczenie w programowaniu, gdzie razem z przełożonym J.G. Daviesem symulował zjawisko występowania i znikania roju meteorów, znanego jako Drakonidy, którym rządziła kometa Giacobiniego-Zinnera.

Latem 1961 roku, podjął pracę w Centrum Obliczeniowym PAN, które później przekształciło się w Instytut Podstaw Informatyki. W maju 1962 roku instytut zakupił komputer Urał-2 z ZSRR. Niedługo później, kończąc prace nad nowatorskim systemem programowania symbolicznym KLIPA, prowadził zespół, w skład którego wchodzili: Marek Greniewski, Jadwiga Empacher, Jadwiga Zdanowska oraz Ryszard Solich. Turski miał zaszczyt wygłosić referat informatyczny „zza żelaznej kurtyny” w USA podczas konferencji ACM National Conference w Syracuse w 1962 roku.

W tym samym roku uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim tytuł doktora nauk matematyczno-fizycznych, a cztery lata później – na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie – habilitację nauk technicznych. W 1966 roku współpracował nad dalszym rozwojem systemu operacyjnego Urał-2, który miał na celu bieżącą analizę danych z obserwacji satelitów Ziemi oraz przedstawienia efektów na obradach COSPAR w Warszawie, gdzie spotkał Adriaana van Wijngaardena, autorytet w dziedzinie programowania.

Rok 1965 był również ważnym etapem w jego karierze, gdyż na zaproszenie profesora S. Gilla wykładał w Imperial College of Science and Technology w Londynie metody translacji języków programowania. Po powrocie do kraju, we współpracy z Elwro, Turski przyczynił się do stworzenia systemu operacyjnego SODA, który pozwalał na jednoczesne uruchamianie programów.

W 1972 roku, Turski rozpoczął współpracę z Instytutem Maszyn Matematycznych MERA, gdzie pracował nad systemem OS/360. W tym czasie, w 1973 roku, otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk matematycznych. Związany z Uniwersytetem Warszawskim od 1977 roku, był tam współtwórcą oraz dyrektorem Instytutu Informatyki oraz dziekanem wydziału w latach 1996–1999.

W drugiej połowie lat sześćdziesiątych współpracował nad językami programowania Algol-60 i Algol-68, a później przez aktywność w grupie 2.3 Międzynarodowej Federacji Przetwarzania Informacji skupiał się na metodyce programowania. Był także członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Informatycznego, pełniąc rolę jego pierwszego prezesa, a także członkiem honorowym po zakończeniu kadencji.

Warto dodać, że Turski był członkiem wielu organizacji naukowych, takich jak Polskie Towarzystwo Matematyczne oraz Królewska Akademia Inżynierii. Jego osiągnięcia zostały docenione także przez Brytyjskie Towarzystwo Informatyczne, które przyznało mu tytuł Distinguished Fellow.

Jako autor licznych książek oraz artykułów naukowych, Turski był obecny w różnych czasopismach informatycznych. Jako wykładowca odwiedzał ośrodki naukowe w USA, Kanadzie oraz Wielkiej Brytanii. W 1977 roku był naukowym przewodniczącym Światowego Kongresu Informatyki w Toronto. Posiadał także doświadczenie w pracy redakcyjnej w prestiżowych międzynarodowych czasopismach naukowych.

W 1972 roku wystąpił w krótkim epizodzie w filmie Krzysztofa Zanussiego zatytułowanym „Iluminacja”, grając samego siebie, co również podkreśla jego znaczącą rolę w polskiej nauce i kulturze.

Życie prywatne

Władysław Marek Turski był związany z wybitną rodziną. Był synem rektora Uniwersytetu Warszawskiego, Stanisława Turskiego. Jego rodzina obejmowała również znane osobistości, w tym brata, Łukasza Turskiego, który odnosił sukcesy jako fizyk.

Życie osobiste Władysława związane było z synem Marcinem, który jest absolwentem UW i postanowił podążyć śladami rodziny, zostając informatykiem. Warto zaznaczyć, że Turski, po zakończeniu swojej drogi życiowej, spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie pochowani są także inni znani Polacy.

Nagrody i odznaczenia

W ciągu swojej kariery, Władysław Marek Turski otrzymał szereg prestiżowych wyróżnień, które podkreślają jego wkład w badania naukowe i działalność edukacyjną.

Do najbardziej znaczących nagród, które zdobył, należą: dwukrotne przyznanie Nagrody Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, a także Nagroda Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk.

Wyróżnieniem za jego osiągnięcia w edukacji była również Medal Komisji Edukacji Narodowej. W 1974 roku uhonorowano go Nagrodą IFIP „Silver Core”, a w 2003 roku otrzymał Nagrodę PIIT.

Oprócz nagród, Turski był także odznaczony Krzyżem Oficerskim oraz Komandorskim (2005) Orderu Odrodzenia Polski.

Niektóre pozycje książkowe

W dorobku Władysława Marka Turskiego znaleźć można liczne pozycje książkowe, które miały istotny wpływ na rozwój informatyki oraz jej metodologii. Oto kilka z nich:

• Podstawy użytkowania maszyn cyfrowych w ośrodkach naukowo-technicznych, PWN, Warszawa, 1968,
• Struktury danych, WNT, Warszawa, 1974,
• Propedeutyka informatyki, pierwsze wydanie PWN, Warszawa, 1975,
• Metodologia programowania, oryginał w języku angielskim, pierwsze polskie tłumaczenie WNT, Warszawa, 1978,
• Władysław Marek Turski: Nie samą informatyką. Warszawa: Państw. Instytut Wydawniczy, 1980. ISBN 83-06-00471-X. Brak numerów stron w książce,
• Władysław Marek Turski: Propedeutyka informatyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00741-9. Brak numerów stron w książce,
• Matematyka współczesna. Dwanaście esejów. Praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1983. ISBN 83-204-0456-8. Brak numerów stron w książce (jako tłumacz),
• Władysław Marek Turski: Informatics. A propaedeutic view. Warszawa: PWN; North-Holland: Amsterdam, 1985. ISBN 83-01-05126-4. Brak numerów stron w książce,
• Władysław Marek Turski: Na marginesie (fragment). Kraków: Warszawa: Wydawnictwo edu-Libri, 2013. ISBN 978-83-63804-17-6. Brak numerów stron w książce.

Prace te obejmują szeroki zakres tematów związanych z informatyką, od podstaw użytkowania maszyn cyfrowych po bardziej złożone zagadnienia programowania i metodologii. Dzięki nim, Władysław Marek Turski pozostaje istotną postacią w tej dziedzinie.

---

Oceń: Władysław Marek Turski

---