Jan Robel

---

Życiorys

Jan Robel przyszedł na świat 28 sierpnia 1886 roku w Krakowie. Był synem Bronisława, który pełnił funkcję państwowego urzędnika technicznego oraz Franciszki z domu Bokor, prywatnej nauczycielki. W 1896 roku rozpoczął swoją edukację w C. K. III Gimnazjum w Krakowie, gdzie w 1904 roku ukończył VIII klasę, osiągając stopień celujący. W tym samym roku zdał także egzamin dojrzałości z odznaczeniem.

Po ukończeniu gimnazjum, w 1904 roku, rozpoczął studia z zakresu chemii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie studiował chemię oraz medycynę, jednak nie zdołał ukończyć studiów medycznych. W 1912 roku obronił doktorat w Zakładzie Chemii Lekarskiej UJ. W okresie międzywojennym, jako pracownik naukowy, prowadził wykłady z chemii dla studentów medycyny. Do 1939 roku sprawował również funkcję przewodniczącego zarządu Krakowskiego Oddziału Ligi Ochrony Przyrody.

W momencie wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, dr Robel został aresztowany podczas Sonderaktion Krakau i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Został jednak uwolniony w lutym 1940 roku. Po powrocie do Krakowa podjął się współorganizacji tajnego Wydziału Lekarskiego UJ oraz objął funkcję kierownika Oddziału Chemicznego w Instytucie Medycyny Sądowej i Kryminalistyki, działając przy tym jako wykładowca na Wydziałach: Lekarskim i Rolniczym.

W ramach Armii Krajowej, Jan Robel zaangażował się w „Grupę Oświęcim”, jednak został zmuszony do prowadzenia badań dowodów rzeczowych zbrodni katyńskiej, które przywieziono do Krakowa przez Niemców. Jego działalność zaowocowała protokołem badań, w tym znanym jako Archiwum Robla, którego oryginał zaginął w trakcie wojny. Tekst ten stanowi jeden z kluczowych dowodów na zaangażowanie NKWD w tę zbrodnię.

Po wyzwoleniu Krakowa przez Armię Czerwoną, Jan Robel rozpoczął przekształcanie Oddziału Chemicznego w Instytut Ekspertyz Sądowych. Niestety, jego prace zostały przerwane przez aresztowanie przez NKWD, które poszukiwało dokumentacji związanej z dowodami ofiar zbrodni dokonanych przez Sowietów. Od marca do maja 1945 roku był przetrzymywany w jednym z zakonspirowanych aresztów w Krakowie.

Po uwolnieniu, w maju 1945 roku, objął kierownictwo laboratorium analiz sądowych, które później przekształciło się w Instytut Ekspertyz Sądowych. W tym czasie zespół pod jego przewodnictwem wykazał w grudniu 1945 roku, że wykorzystano Cyklon-B do mordowania więźniów w komorach gazowych, obalając teorię o użyciu cyjanowodoru do dezynfekcji.

Po zakończeniu swojej działalności w Instytucie Ekspertyz Sądowych, dr Robel przez wiele lat prowadził wykłady z chemii na Wydziale Lekarskim i kierował Zakładem Chemii Lekarskiej. Ostatecznie zrezygnował z pracy na Uniwersytecie we wrześniu 1949 roku i pozostał w Instytucie do momentu przejścia na emeryturę na początku 1961 roku. Zmarł 24 maja 1962 roku w szpitalu onkologicznym przy ul. Garncarskiej w Krakowie. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, gdzie został pochowany 29 maja 1962 roku (kwatera GA-wsch.-10).

Odznaczenia

Jan Robel jest osobą, która otrzymała wiele istotnych odznaczeń za swoje zasługi. Wśród nich warto wymienić:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 12 stycznia 1955).

---

Oceń: Jan Robel

---