Aleksander Krawczuk

---

Życiorys

W dzieciństwie Aleksander Krawczuk kształcił się w IV Liceum Ogólnokształcącym zlokalizowanym w Podgórzu w Krakowie. Jego życie zostało naznaczone wieloma ważnymi wydarzeniami, w tym uczestnictwem w II wojnie światowej, gdzie walczył jako żołnierz w partyzanckim zgrupowaniu „Żelbet” Armii Krajowej. Po zakończeniu działań wojennych, w 1949 roku, obronił dyplom z zakresu historii oraz filologii klasycznej na Uniwersytecie Jagiellońskim, co otworzyło przed nim drzwi do kariery akademickiej.

Krawczuk rozpoczął pracę w Katedrze Historii Starożytnej UJ jako asystent Ludwika Piotrowicza. Jego kariera naukowa rozwijała się bardzo dynamicznie. Od 1957 roku aż do objęcia stanowiska ministra w 1986 roku, wykładał także w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie oraz prowadził wykłady na Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. W 1960 uzyskał tytuł doktora, dzięki pracy naukowej poświęconej kolonizacji sullańskiej, napisanej pod kierunkiem Józefa Wolskiego. Habilitacja, którą uzyskał w 1963 roku, dotyczyła zagadnień związanych z nadaniem obywatelstwa rzymskiego.

W latach 1980-1986 miał zaszczyt kierować Zakładem Historii Starożytnej UJ. W 1985 roku otrzymał tytuł profesorski, potwierdzający jego autorytet w dziedzinie nauk humanistycznych. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się głównie na historii starożytnej, a także na kwestiach związanych z antykiem. W ramach popularyzacji wiedzy, współprowadził cykl telewizyjny dokumentujący dzieje starożytności zatytułowany „Antyczny świat profesora Krawczuka”.

Krawczuk był autorem wielu książek popularnonaukowych oraz prac naukowych, które zostały przetłumaczone na wiele języków. W 1971 roku dołączył do Związku Literatów Polskich, a w latach 1986-1987 pełnił funkcję prezesa krakowskiego odziału ZLP. Był także prezesem krakowskiego oddziału Fundacji Kultury Polskiej oraz aktywnym członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich.

W okresie 1986-1989, Aleksander Krawczuk został powołany do Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego, a równocześnie pełnił funkcję ministra kultury i sztuki w rządach Zbigniewa Messnera oraz Mieczysława Rakowskiego. Jego kariera polityczna nie zakończyła się na tym etapie, bowiem w latach 1991-1997 zasiadał w Sejmie I i II kadencji jako przedstawiciel Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W kolejnych latach był postrzegany jako sympatyk stowarzyszenia Przyjazny Kraków, związanego z Jackiem Majchrowskim.

W czerwcu 2022 roku z okazji setnych urodzin Krawczuka, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zorganizowało w Pałacu „Pod Krzysztofory” specjalną wystawę poświęconą jego życiu i twórczości, zatytułowaną „Aleksander Krawczuk, Sto lat…”. Po jego śmierci został pochowany na cmentarzu Rakowickim, co jest wyrazem szacunku dla jego wkładu w kulturę i naukę.

Odznaczenia i wyróżnienia

W życiorysie Aleksandra Krawczuka znajdziemy liczne odznaczenia i wyróżnienia, które dowodzą jego istotnego wkładu w polską kulturę. Oto niektóre z nich:

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1997, przyznany przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego, w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej),
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009),
• Nagroda Miasta Krakowa (1972).

Publikacje książkowe

Twórczość Aleksandra Krawczuka to niezwykle bogaty dorobek literacki, który obejmuje wiele wartościowych publikacji dotyczących historii, mitologii oraz biografii znanych postaci z przeszłości.

• Kolonizacja sullańska (studium), Ossolineum, Wrocław 1960 (przekład w jęz. włoskim: La colonizzazione sillana, Lo Scarabeo, Bolonia 2008),
• Gajusz Juliusz Cezar (biografia), Ossolineum, Wrocław 1962, 1972, 1990, 1993,
• Virtutis ergo. Nadania obywatelstwa rzymskiego przez wodzów Republiki (rozprawa habilitacyjna), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, nr 11, Kraków 1963,
• Cesarz August (biografia), Ossolineum, Wrocław 1964, 1965, 1973, 1978, 1990,
• Herod, król Judei (biografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1965, 1985, 1988, 1989,
• Neron (biografia), Czytelnik, Warszawa 1965, 1969, 1974, 1984, 1988,
• Perykles i Aspazja (monografia), Ossolineum, Wrocław 1967, 1987; Interart, Warszawa 1995,
• Siedmiu przeciw Tebom (opowieść), PIW, Warszawa 1968; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1982, 1990; Interart, Warszawa 1995,
• Sprawa Alkibiadesa (monografia), Czytelnik, Warszawa 1968, 1989; PIW, Warszawa 1975,
• Wojna trojańska. Mit i historia (monografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1969, 1971, 1974, 1985, 1988, 1989; Interart, Warszawa 1995 (przekład w jęz. niemieckim: Der Trojanische Krieg. Mythos und Geschichte, Urania, Lipsk 1990),
• Kleopatra (biografia), Ossolineum, Wrocław 1969, 1971, 1972, 1975, 1985; Graf Media Film, Kraków 1993,
• Konstantyn Wielki (biografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1970, 1985, 1987,
• Pan i jego filozof. Rzecz o Platonie (opowieść), PIW, Warszawa 1970; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1984; Interart, Warszawa 1996,
• Ród Konstantyna (monografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1972, 1985, 1987,
• Sennik Artemidora (opowieść), Ossolineum, Wrocław 1972, 1976, 1990; Interart, Warszawa 1995,
• Tytus i Berenika (opowieść), Czytelnik, Warszawa 1972; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1985,
• Groby Cheronei (opowieść), Wydawnictwo Poznańskie, 1972, 1988; Interart, Warszawa 1996,
• Rzym i Jerozolima (monografia), Czytelnik, Warszawa 1974; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1987,
• Julian Apostata (biografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1974, 1987,
• Mity, mędrcy, polityka; Siedmiu przeciw Tebom; Pan i jego filozof. Rzecz o Platonie; Sprawa Alkibiadesa (zbiór esejów), PIW, Warszawa 1975,
• Maraton (monografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1976, 1986, 1988, 1989; Interart, Warszawa 1995,
• Ostatnia olimpiada (monografia), Ossolineum, Wrocław 1976, 1988,
• Upadek Rzymu. Księga wojen (monografia), Ossolineum, Wrocław 1978,
• Mitologia starożytnej Italii (monografia), WAiF, Warszawa 1982, 1984, 1986,
• Ród Argeadów. Filip i Aleksander (monografia), Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982,
• Stąd do starożytności (zbiór esejów), RiTV, Warszawa 1985, 1987, 1988,
• Poczet cesarzy rzymskich, tom I i II, Iskry, Warszawa 1986, 1987, 1991, 1992, 1995, 2001,
• Opowieść o zmarłych. Cmentarz Rakowicki, KAW, Kraków, tom I, cz. 1 i 2 – 1987, tom II, cz. 3 i 4 – 1988,
• Starożytność odległa i bliska (zbiór esejów), PAX, Warszawa 1980; Wydawnictwo Poznańskie, 1987,
• Cmentarz Rakowicki w Krakowie (współautor), Omnipress, Warszawa 1988,
• Alfabet Krawczuka mitologiczny, Oficyna Cracovia, Kraków 1991,
• Rzymianki (opowieść), Polczek, Warszawa-Kraków 1992,
• Poczet cesarzy bizantyjskich, Iskry, Warszawa 1987, 1992,
• Kronika starożytnego Rzymu (monografia), Iskry, Warszawa 1993, 1994,
• Poczet cesarzowych Rzymu, Warszawa 1998, 2001,
• Rzym, Kościół, cesarze (opowieść), Warszawa 2000,
• Polska za Nerona (opowieść), Warszawa 2002,
• Spotkania z Petroniuszem (opowieść), Iskry, Warszawa 2005.

---

Oceń: Aleksander Krawczuk

---