IV Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie

---

Historia

Lata kształtowania i przemian, przez które przeszło Liceum, zaowocowały jego bogatą historią. Założone w 1892 roku jako Cesarsko-Królewskie Gimnazjum w Podgórzu, znalazło swoją pierwszą siedzibę w gmachu przy ulicy Adama Mickiewicza, zlokalizowaną około trzystu metrów od obecnego miejsca. Ważną zmianą był rok 1915, kiedy to połączenie Podgórza z Krakowem spowodowało przemianowanie ulicy na Jana Zamoyskiego.

Początkowo ośmioklasowe gimnazjum miało charakter klasyczny, w ramach którego szczególny nacisk kładziono na naukę języków takich jak łacina i greka. Istotnym momentem w dziejach szkoły był rok 1937, kiedy to, na mocy zarządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, powstało „VI Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie”. Szkoła ta, w charakterze męskim, działała jako ogólnokształcąca o profilu humanistycznym.

Pod koniec lat trzydziestych XX wieku, placówka znajdowała się pod adresem ulicy Jana Zamoyskiego 6, co wiąże się z obecną lokalizacją Zespołu Szkół Gastronomicznych nr 2 w Krakowie.

W 1991 roku szkoła przejęła siedzibę po Akademii Górniczo-Hutniczej, co stanowiło kolejny krok w rozwoju i zmianach w historii tego zasłużonego liceum.

Dyrektorzy

W historii IV Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie, wiele osób pełniło funkcję dyrektora, przyczyniając się do rozwoju instytucji oraz kształtowania młodzieży. Oto lista dyrektorów, ich okresy pełnienia funkcji oraz przedmioty nauczane:

• Jan Pawlica (1892–1896) – język łaciński i język grecki,
• Tomasz Sołtysik (1895–1899) – język łaciński i język grecki,
• Stanisław Bednarski (1900–1905) – język łaciński i język grecki,
• Ignacy Kranz (1905–1924) – matematyka,
• Jan Freidberg (1925–1930) – język niemiecki,
• Władysław Niedziela (1930–1931) p.o. dyrektora – historia, geografia,
• Antoni Artymiak (1931–1933) p.o. dyrektora – historia,
• Edward Turschmid (1933–1939 i 1945–1947) – język polski,
• Wincenty Danek (1947),
• Kazimierz Zając (1947–1953) – historia,
• Leon Dmytrowski (1953–1957),
• Marian Będziński (1957–1960),
• Stanisław Dynowski (1960–1962),
• Włodzimierz Żytyński (1962–1965) – język polski,
• Mieczysław Stefanów (1965–1968),
• Jerzy Ostrowski (1968–1970) – język rosyjski,
• Józef Ochotnicki (1970–1977),
• Bogusława Pasieka (1977) p.o. dyrektora – język polski,
• Andrzej Schabowski (1977–1982),
• Zbigniew Kolano (1982–1983),
• Jerzy Meszko (1983–1991) – historia,
• Elżbieta Szaban (1992–2017) – pedagog szkolna, historia, wiedza o społeczeństwie,
• Henryk Pamuła (2003/2004) p.o. dyrektora – język polski, podstawy przedsiębiorczości,
• Beata Zgutka (od 2017) – matematyka, informatyka,
• Jan Kurzawa (2021/2022) p.o. dyrektora – wychowanie techniczne, informatyka.

Nauczyciele

W IV Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie, kadrę nauczycielską tworzą wybitne osobistości. Oto przedstawiciele grona pedagogicznego:

• Antoni Bielak – nauczyciel matematyki oraz fizyki,
• Ludwik Sikora – specjalista od historii,
• Rudolf Wacek – adept historii i geografii,
• Leonard Neuger – nauczyciel języka angielskiego oraz polskiego,
• Ignacy Kranz – ekspert w dziedzinie matematyki,
• Kazimierz Kumaniecki – nauczyciel języka łacińskiego,
• Władysław Szczygieł – trener gimnastyki,
• Władysław Żłobicki – również nauczyciel matematyki oraz fizyki.

Nauczyciele ci wnoszą znaczny wkład w edukację uczniów, kształtując ich umiejętności oraz wiedzę.

Absolwenci i uczniowie

Wykaz wybitnych absolwentów IV Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie pokazuje, jak wiele znakomitych osobistości swoją edukację rozpoczęło właśnie w tej instytucji. Obok nazwisk znajdują się lata, w których zdawali maturę, co pomaga w kontekście historii ich osiągnięć.

• Julian Aleksandrowicz (1926), znany profesor i lekarz internista, żydowskiego pochodzenia, autor wielu publikacji medycznych, zdołał uciec z krakowskiego getta,
• Leszek Allerhand (1951), doktor nauk medycznych oraz wnuk wybitnego prawnika, prof. Maurycego Allerhanda. Jest ordynatorem w szpitalu w Zakopanem oraz głównym lekarzem polskiej kadry olimpijskiej w zimowych sportach,
• Mieczysław Babiński (1922), nestor dziennikarzy krakowskich, taternik oraz znawca kultury japońskiej. Odznaczenie Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz japoński Order Świętego Skarbu potwierdzają jego zasługi,
• Stanisław Bartkowski (1951), profesor medycyny i chirurg szczękowo-twarzowy,
• Genonefa Bonczar (1966), profesor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, specjalizujący się w technologii żywności oraz żywieniu,
• Emil Breiter (1904), prawnik, adwokat i publicysta, który był bliskim przyjacielem Stanisława Wyspiańskiego,
• Piotr Bunsch (2007), utalentowany wspinacz i sportowiec klubu Korony Kraków, który zdobija szczyty w wspinaczce skalnej,
• Tadeusz Chełmecki (1914), kapitan artylerii rezerwy Wojska Polskiego, był również komisarzem Straży Granicznej II RP, ofiarą zbrodni katyńskiej,
• Karol Chobot (1908), osobistość związana z okultyzmem, ezoteryką oraz jogą w II Rzeczypospolitej,
• Janusz Cichalewski (1952), polski dziennikarz oraz redaktor telewizyjny, a także aktor i reżyser,
• Bogusław Cieślikowski (1966), profesor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie związany z inżynierią mechaniczną,
• Bartosz Czauderna (2010), wicemistrz Europy w kajakarstwie freestyle’owym,
• Piotr Doerre (1992), aktywny działacz samorządowy, dziennikarz oraz publicysta,
• Witold Dzielski (1996), dyplomata oraz urzędnik państwowy,
• Stanisław Galos (1912), podpułkownik żandarmerii Wojska Polskiego oraz znany działacz niepodległościowy,
• Olimpia Górska-Żukowska (1992), dziennikarka o uznanej renomie,
• Tadeusz Jakubowicz (1957), przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie,
• Mikołaj Klimek (1991), uznawany za aktora,
• Władysław Kulma (1908), oficer Wojska Polskiego oraz działacz niepodległościowy, honorowy kawaler Orderu Virtuti Militari,
• Agnieszka Mandat (1972), wybitna aktorka,
• Franciszek Matuszczak (1914), oficer Wojska Polskiego, aktywny działacz niepodległościowy oraz kawaler Virtuti Militari,
• Jan Mazurkiewicz (1914), również odznaczony Virtuti Militari, był sędzią i prokuratorem,
• Mieczysław Pemper (1938), w czasie II wojny światowej, razem z Oskarem Schindlerem ocalili około 1200 Żydów. Pełnił funkcję stenografa Amona Götha w KL Plaszow,
• Grzegorz Ryś (1982), arcybiskup metropolita łódzki oraz kardynał,
• Jan Walas (1924), profesor biologii, który jest również absolwentem i wykładowcą na UJ,
• Adolf Weltschek (1972), reżyser, aktor teatralny oraz dyrektor Teatru „Groteska” w Krakowie,
• Wojciech Krawczuk (1981), profesor, historyk oraz dyrektor Archiwum Narodowego w Krakowie,
• Rafał Wiśniowski (1983), prorektor i profesor AGH,
• Maciej Czerwiński (1995), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierujący Instytutem Filologii Słowiańskiej, ze szczególnym uwzględnieniem filologii chorwackiej,
• Jan Franciszek Dłużyński (1903), absolwent prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, członek „Sokoła” i legionista, w stopniu majora rezerwy,
• Piotr Janicki (1998), pełniący funkcję prawnika i urzędnika samorządowego, Konsul Generalny RP w Chicago,
• Roman Kiełkowski (1920), pisarz, prawnik oraz publicysta. Jego imieniem nazwana jest ulica w Zabłociu w Krakowie,
• Stanisław Klimecki (1904), prawnik, działacz społeczny oraz polityczny, wiceprezydent i prezydent Krakowa. Po aresztowaniu przez Gestapo, zamordowany,
• Rudolf Klimek (1950), wykształcony w UJ, onkolog oraz ginekolog, profesor medycyny,
• Piotr Korczak (1980), absolwent historii na UJ, wspinacz, pionier wspinaczki ekstremalnej w Polsce, autor licznych publikacji i monografii,
• Anatol Krakowiecki (1919), pisarz oraz więzień łagrów Kołymy, z późniejszym udziałem w Armii Andersa,
• Aleksander Krawczuk (?), uczęszczający do podgórskiego gimnazjum, późniejszy wybitny historyk starożytności oraz minister kultury,
• Mirosław Lewandowski (1961), prawnik oraz polityk z Konfederacji Polski Niepodległej, poseł na Sejm, autor książek historycznych,
• Andrzej Nowak (1962), uznany tłumacz literatury iberoamerykańskiej, przełożył ponad osiemdziesiąt książek,
• Tadeusz Pankiewicz (1927), właściciel apteki Pod Orłem w getcie krakowskim, uhonorowany medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata,
• Kazimierz Pankiewicz (1914), brat Tadeusza, wywieziony po wojnie, zmarł w obozie w Wiatce,
• Edward Passendorfer (1912), profesor geologii i nauczyciel akademicki na wielu polskich uczelniach oraz dziekan wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego,
• Tadeusz Peiper (1909), poeta oraz twórca Awangardy Krakowskiej, który studiował w różnych europejskich uczelniach,
• Antoni Sałustowicz (1918), inżynier górnictwa, profesor Akademii Górniczej, oraz jeden z pierwszych absolwentów tej uczelni,
• Ignacy Schwarzbrat (1908), adwokat i poseł na Sejm II RP, członek Rady Narodowej RP na uchodźstwie,
• Marian Suda (1962), dziennikarz oraz autor książek, który ukończył polonistykę na UJ,
• Edward Szczeklik (1916), profesor medycyny i specjalista chorób wewnętrznych, ojciec dwóch profesorów medycyny,
• Witold Taszycki (1917), profesor polonistyki, który współtworzył zwłaszcza Uniwersytet Mikołaja Kopernika oraz Uniwersytet Wrocławski,
• Stanisław Tync (1907), uznawany historyk i pedagog, który wykładał na Uniwersytecie Wrocławskim,
• Władysław Woźnik (1919), znany aktor i reżyser teatralny, który kierował wieloma polskimi teatrami,
• Marek Walczak (1984), dyrektor Instytutu Historii Sztuki UJ,
• Marian Wallek-Walewski (1951), dyrygent oraz krytyk muzyczny, który pracował w różnych instytucjach muzycznych,
• Franciszek Żak (1909), kapelan wojskowy i duchowny, który ochrzcił Karola Wojtyłę, późniejszego Jana Pawła II,
• Antoni Józef Żmuda (1907), botanik, który prowadził badania nad florą jaskiń tatrzańskich, zginął w I wojnie światowej,
• Krzysztof Galos (1985) – doktor habilitowany oraz polski geolog, od 2024 podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.
• Zbigniew Krzysztof Kąkol (1972) – fizyk i prorektor ds. Nauki AGH w latach 2008-2016,
• Antoni Jackowski (1953) – profesor w Instytucie Geografii oraz Gospodarki Przestrzennej UJ, a także przewodniczący Polskiego Towarzystwa Geograficznego.

---

Oceń: IV Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie

---