Barbara Houwalt

---

Życiorys

W 1913 roku rodzina Szopów zdecydowała się na przeprowadzkę do Wilna, co było związane z realizacją projektu budowy Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa, nad którym pracował ojciec Barbary Houwalt, inżynier Teofil Szopa, we współpracy z Antonim Wiwulskim. Niemniej, w 1917 roku, w obliczu zajęcia miasta przez wojska rosyjskie, Szopowie opuścili Wilno. Warto zaznaczyć, że Teofil Szopa odegrał aktywną rolę w „buncie” dowodzonym przez generała Lucjana Żeligowskiego i w 1920 roku objął stanowisko Dyrektora Departamentu Przemysłu i Handlu w Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej, piastując rangę ministra.

Barbara Houwalt po ukończeniu Żeńskiego Gimnazjum Sióstr Nazaretanek w Wilnie w 1929 roku rozpoczęła studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego. Uczyła się w pracowni malarstwa pejzażowego pod okiem Ferdynanda Ruszczyca oraz Aleksandra Szturmana, nauczyciela z czasów jej dzieciństwa. W 1934 roku związała się małżeństwem z Ildefonsem Houwaltem, a rok później na świat przyszła ich córka, Barbara Houwalt-Kostecka, która wkrótce stała się uznaną malarką i poetką.

W 1936 roku Barbara stała się jednym z założycieli Spółdzielni Pracy Artystów Wileńskich (SPAW), której celem była realizacja projektów architektonicznych i artystycznych. Dwa lata później dołączyła do „Grupy Wileńskiej”, uczestnicząc w licznych wystawach organizowanych przez Wileńskie Towarzystwo Szerzenia Kultury Sztuk Plastycznych. W jej pracach, prezentowanych na wspomnianych wystawach, można dostrzec znaczący wpływ malarstwa Ferdynanda Ruszczyca oraz Aleksandra Szturmana.

W 1945 roku, w ramach akcji repatriacyjnej, Barbara, wraz z mężem, osiedliła się w Poznaniu, gdzie wzięła udział w przewiezieniu do Polski spuścizny malarskiej po Aleksandrze Szturmanie. W latach 1946-1987 aktywnie uczestniczyła w wystawach zorganizowanych w takich miejscach jak Poznań, Warszawa, Katowice, Radom, Konin, Kraków, Zielona Góra i Szczecin. W listopadzie 1953 roku, w towarzystwie innych poznaniaków, takich jak Zofia Dziurzyńska-Rosińska czy Irena Zmarzlińska-Dzisiewska, współtworzyła Kolektyw 9.

Barbara Houwalt miała na swoim koncie szereg wystaw indywidualnych, które odbyły się w Poznaniu (1960, 1971, 1976, 1980, 1987, 1994), Wągrowcu (1971), Gröningen (1978), Kłodzku (1979), Warszawie (1979, 1987), Obrzycku (1989), Nowym Tomyślu (1990-1993, 1997) oraz Śremie (1991, 1998, 2006). Niezwykle aktywna w latach 90. dokumentowała w swoich rysunkach i malowidłach zabytki Śremu, jak również tworzyła prace olejne. Malarstwo towarzyszyło jej do samego końca; zmarła 4 stycznia 2005 roku w Poznaniu.

Twórczość

Twórczość Barbary Houwalt, będąca kontynuacją tradycji polskiego malarstwa pejzażowego, wyróżnia się także jako dalszy rozwój koncepcji koloryzmu. Jest to estetyzujący nurt malarstwa, w którym kolor oraz materia odgrywają kluczową rolę w odbiorze dzieła.

Wpływ tego kierunku na powojenne polskie malarstwo jest nie do przecenienia, a jego wartość artystyczna pozostaje aktualna także w dzisiejszych czasach.

Twórczość Houwaltowej będąc kontynuacją tradycji polskiego malarstwa pejzażowego jest równocześnie kontynuacją programowych założeń koloryzmu. Ten estetyzujący nurt malarstwa polskiego, w którym zagadnienie koloru i materii ma dominujące znaczenie w obrazie, wywarł ogromny wpływ na powojenne malarstwo polskie i jak widać do dziś nie stracił na aktualności.

Danuta Kudła, „Malarstwo Barbary Houwaltowej”, BWA 1971 (katalog)

Wybrane katalogi wystaw

Wystawy malarskie Barbary Houwalt to wyjątkowe wydarzenia, które zapisały się w historii sztuki. Wśród nich można wymienić:

• Barbara Houwalt. Wystawa malarstwa, BWA w Poznaniu 1971,
• Malarstwo Barbary Houwaltowej, Wągrowiec 1971,
• Houwaltowie, BWA w Poznaniu 1977,
• Houwaltowie. Wystawa Malarstwa. BWA w Poznaniu i CBWA (Galeria Zachęta) w Warszawie 1987.

---

Oceń: Barbara Houwalt

---