Edward Nowak (inżynier)

---

Życiorys

Okres PRL

W 1979 roku Edward Nowak ukończył studia w dziedzinie elektroenergetyki na Wydziale Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki Akademii Górniczo-Hutniczej. Przez długi okres, od 1969 do 1985 roku, pracował w Hucie im. Lenina, gdzie jego zaangażowanie w działalność zawodową oraz polityczną miało istotne znaczenie.

W latach 1971–1981 był aktywnym uczestnikiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W sierpniu 1980 związał się z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”, a jego rola w komitecie strajkowym na wydziale walcowni w hucie była kluczowa. We wrześniu tego samego roku został współzałożycielem struktur „Solidarności” w swoim miejscu pracy, a także członkiem Komitetu Robotniczego Hutników.

Od 17 marca 1981 dołączył do Sieci Organizacji Zakładowych „Solidarności”, gdzie miał wpływ na prace związane z programem gospodarczym oraz projektami alternatywnymi w zakresie zarządzania przedsiębiorstwami. Razem z Mirosławem Dzielskim był jednym z twórców spółdzielni mieszkaniowej oraz inicjatywy edukacyjnej Uniwersytet Demokracji.

W tym przełomowym roku pełnił także rolę przewodniczącego komitetu założycielskiego samorządu pracowniczego huty, a w lipcu jako delegat uczestniczył w I Walnym Zgromadzeniu Delegatów Regionu Małopolska. Jego działalność na poziomie krajowym kontynuowana była na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność” w Gdańsku.

Po wprowadzeniu stanu wojennego, od 13 do 16 grudnia 1981, Edward Nowak zasiadał w Komitecie Strajkowym Huty im. Lenina. Po brutalnej pacyfikacji strajku skrywał się przed aresztowaniem. Niestety, 13 stycznia 1982 został zatrzymany i tymczasowo aresztowany, a 25 lutego tego samego roku sąd wojskowy w Warszawie skazał go na trzy i pół roku pozbawienia wolności oraz dwa lata utraty praw publicznych.

Wysoka kara pociągnęła za sobą utratę pracy w hucie. Nowak był osadzony w różnych miejscach, w tym w zakładzie karnym w Raciborzu, a ostatecznie zwolniony z więzienia 8 sierpnia 1983 na podstawie amnestii. Po powrocie do pracy w Hucie im. Lenina, jego warunki zatrudnienia były nieporównywalnie gorsze.

Jako doradca Tajnej Komisji Robotniczej Hutników aktywnie brał udział w tworzeniu Towarzystwa Pomocy Więzionym oraz Inicjatywy Obywatelskiej w Obronie Praw Człowieka Przeciw Przemocy w marcu i listopadzie 1984 roku. W maju 1985 roku znowu został zatrzymany za obecność na obchodach rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja w Krakowie. Po powrocie do aresztu uwolniono go 3 lipca 1985, jednak inwigilacja ze strony Służby Bezpieczeństwa trwała do końca lat 80.

W kolejnych latach, od 1985 do 1986 pracował jako starszy specjalista w Przedsiębiorstwie Realizacji Inwestycji Przemysłu Ceramiki Budowlanej CERPRI, a potem jako kierownik zakładu w Przedsiębiorstwie Zagranicznym ARTCO aż do 1988 roku. W 1986 roku należał do jawnej Komisji Robotniczej Hutników, a także angażował się w działania strajkowe w Hucie im. Lenina.

Okres III RP

Po zmianach politycznych w 1989 roku Edward Nowak aktywnie włączył się w działalność w krakowskim Komitecie Obywatelskim „Solidarność”. Jego rola w pierwszych częściowo wolnych wyborach parlamentarnych zaowocowała wyborem do Sejmu X kadencji w okręgu nowohuckim, gdzie stał się częścią Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. Zasiadał w Komisjach Nadzwyczajnych, które badały różne inicjatywy ustawodawcze oraz sytuację społeczno-gospodarczą kraju.

W tym samym roku, 1989, był jednym z inicjatorów Krakowskiej Fundacji Komunikacji Społecznej i Krakowskiego Towarzystwa Przemysłowego. Jego działalność doprowadziła do reaktywacji Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie, której przewodniczył aż do 1994 roku. W latach 1990-1991 piastował również stanowisko wiceprezydenta Krakowa.

Od 1992 roku do 1993 pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, gdzie jego działania koncentrowały się na kształtowaniu polityki przemysłowej oraz programów sektorowych, w tym związanego z przemysłem stoczniowym. W jego gestii leżały m.in. negocjacje z koncernami General Motors oraz Volkswagen w sprawie inwestycji w Polsce. Był także przewodniczącym rządowej komisji ds. Kopalni Soli w Wieliczce.

W późniejszym okresie, od listopada 1993 roku do kwietnia 1995, po raz drugi objął posadę podsekretarza stanu, opracowując plany tworzenia parków przemysłowych i stref ekonomicznych w kraju. W latach 2000–2001 pracował jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki, prowadząc program restrukturyzacji przemysłu hutniczego, w tym konsolidacji hut w koncernie Polskie Huty Stali.

Będąc liderem i dyrektorem wielu przedsiębiorstw, Edward Nowak kierował m.in. Mielec Centrum oraz Jelcz, odgrywając istotną rolę w rozwoju przemysłu. W latach 2001–2002 był wiceprezesem zarządu Huty im. Tadeusza Sendzimira. W 2006 roku zasiadał w zarządzie Agencji Rozwoju Przemysłu, a także przewodniczył radzie nadzorczej Kompanii Węglowej. W kwietniu 2008 roku stał się prezesem holdingu Bumar, ale w marcu 2012 roku został z niej odwołany.

Po wyborach w 2015 roku Edward Nowak zaangażował się w działalność Komitetu Obrony Demokracji, wyrażając swoje zastrzeżenia wobec rządów Prawa i Sprawiedliwości. Ponadto był inicjatorem utworzenia Stowarzyszenia Sieć Solidarności, które wspierało aktywistów opozycji antykomunistycznej. W 2021 roku Sąd Apelacyjny w Krakowie przyznał mu odszkodowanie w wysokości 442 tys. zł za represje z okresu komunistycznego.

Odznaczenia i wyróżnienia

Edward Nowak, będąc inżynierem wyróżniającym się w swoim zawodzie, zdobył wiele prestiżowych odznaczeń. Poniżej przedstawione są jego najważniejsze osiągnięcia w tej dziedzinie:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej, w 2006 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony w 2000 roku,
• Krzyż Wolności i Solidarności, otrzymany w 2016 roku,
• Brązowy Krzyż Zasługi, przyznany w 1978 roku,
• Medal „Niezłomnym w słowie”, udekorowany w 2011 roku.

---

Oceń: Edward Nowak (inżynier)

---