Hanka Lewkowiczówna

---

Życiorys

„Hanka Lewkowiczówna była córką Leona Lewkowicza oraz Loli Lewkowicz, znanej z domu Immerglück. Uczyła się w Gimnazjum Hebrajskim mieszczącym się w Krakowie, gdzie jednocześnie zyskała umiejętności taneczne pod okiem Very Zachradnik. Pierwsze swoje prace artystyczne zaprezentowała w roku 1938. W wyniku wybuchu II wojny światowej, wraz ze swoim ojcem, udała się do Rosji, na tereny obecnego Kazachstanu. Po zakończeniu wojny nie wróciła z powrotem do Krakowa, a zamiast tego poświęciła się choreografii oraz baletowi.

Działalność i twórczość artystyczna

Hanka Lewkowiczówna miała znaczący wpływ na życie artystyczne Krakowa. Była aktywną uczestniczką Żydowskiego Towarzystwa Teatralnego, co miało miejsce w mieście, które w tamtych czasach tętniło życiem kulturalnym. W listopadzie 1936 roku brała udział w wydarzeniu artystycznym zorganizowanym z okazji wizyty zespołu Morrisa Schwartza, gdzie jej występ przyciągnął uwagę publiczności.

W grudniu 1938 roku odbyła się jej pierwsza wystawa rzeźby oraz ceramiki, zorganizowana w Żydowskim Domu Akademickim. Obok jej dzieł prezentowano też prace Bera Horowitza oraz jej męża, Leona Lewkowicza. Według relacji krakowskiego Nowego Dziennika, wystawa spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony odwiedzających, co podkreślało wartość artystyczną jej twórczości.

Prace Hanki Lewkowiczówny, dobyte „z samego instynktu i wyczucia”, wykazują duży zmysł dla ruchu i kompozycji rzeźbowej. Lewkowiczówna pod wrażeniem choreografii, pragnie swoim postaciom narzucić bujność ruchu i rozwianie fałd, zacierające plastyczną formę na rzecz pewnej dynamiki. Ulega też silnie ekspresjonistycznym wpływom: w motywach kataryniarzy, upiorności i nędzy.

W lutym 1939 roku wspólnie z H. Voglerem oraz Elisze Weintraubem wystąpiła na wieczorze kukieł, satyry śpiewanej oraz tańców, zatytułowanym Kukły na Stolarskiej. To wydarzenie miało miejsce w lokalu Żydowskiego Towarzystwa Teatralnego, a Lewkowiczówna wykorzystała własną choreografię, by zaprezentować swoje umiejętności taneczne. Jej talent artystyczny był dostrzegany i doceniany, co z pewnością miało wpływ na późniejsze wydarzenia w świecie sztuki.

Kolejne występy miały miejsce w Sali Saskiej, a także w maju 1939 roku, kiedy brała udział w ostatniej wystawie prac obrazów, grafiki oraz rzeźb, w której uczestniczyli artyści żydowscy. Dochód z tego wydarzenia został przeznaczony na Fundusz Obrony Narodowej, co świadczyło o zaangażowaniu artystów w sprawy społeczne i narodowe.

Jej kompozycje o dynamicznym charakterze sprawiały czasem wrażenie nieco przeładowanych. Postaci charakteryzowała wyraziście. Wprowadzała w swoje kompozycje elementy groteski.

Tematyka twórczości Lewkowiczówny była głęboko zakorzeniona w przedstawianiu scen z życia codziennego proletariatu oraz nędzy, co czyniło jej prace wyjątkowymi. Wrażliwość na otaczający świat w połączeniu z silnym wyczuciem formy i dynamiki powodowała, że jej dzieła oszałamiały publiczność i na zawsze zapisały się w historii krakowskiej kultury artystycznej.

---

Oceń: Hanka Lewkowiczówna

---