Helena Ceysinger

Kultura i sztuka

Helena Ceysinger, znana również pod pseudonimem „H.C.” oraz jako „Helena Ceysingerówna”, to postać, która pozostawiła istotny ślad w polskiej kulturze i literaturze. Urodziła się 23 grudnia 1869 roku w Krakowie, a swoje życie zakończyła 28 lipca 1950 roku w Warszawie.

Była nie tylko utalentowaną pisarką, ale również dziennikarką oraz nauczycielką. Jej działalność na rzecz kobiet oraz jej zaangażowanie w ruch feministyczny czyniły ją osobą wpływową w swoim czasie.

Życiorys

Helena Ceysinger urodziła się 23 grudnia 1869 roku w Krakowie. Jej ojcem był Konrad, który posiadał majątek w Michalewicach, położonym w guberni lubelskiej. W czasie zaborów, od 1894 do 1906 roku, aktywnie angażowała się w krzewienie oświaty oraz pracowała w tajnych szkołach polskich. Już od 1894 roku była członkinią Koła Kobiet Korony i Litwy w Warszawie. W latach 1897–1900 związana była z Towarzystwem Oświaty Ludowej, które miało bliskie powiązania z Polską Partią Socjalistyczną.

Po tym okresie dołączyła do ZMP „Zet” oraz Ligi Narodowej, a także zajmowała istotne miejsce w centralnych władzach Towarzystwa Oświaty Narodowej, kierując jego pracami w Warszawie razem z Cecylią Śniegocką. Brała aktywny udział w strajku szkolnym w 1905 roku. Można było ją również spotkać w kierownictwie Związku Unarodowienia Szkół, którego nazwę własnoręcznie nadała (do 1906 roku). Była autorką wielu tekstów, publikując swoje prace w różnych czasopismach, w tym w „Tygodniku Mód i Powieści” (1896–1905, 1907) oraz w „Narodzie. Dodatku ilustrowanym” (1906–1907).

W 1911 roku, jako wyraz protestu przeciwko decyzji o zaprzestaniu bojkotu szkół rosyjskich, wystąpiła z Ligi Narodowej wraz z grupą „Secesji”. W kwietniu 1913 roku była jedną z współzałożycielek Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego. Po rozpoczęciu I wojny światowej w sierpniu 1914 roku, pod Kaliszem została internowana przez Niemców w obozie. Po 5 sierpnia 1915 roku powróciła do Warszawy, gdzie ponownie zaangażowała się w działalność Ligi Kobiet PW. W czasie sporu pomiędzy Piłsudskim a Sikorskim, popierała tego ostatniego. Razem z Izą Moszczeńską starała się podczas zebrania 4 września 1915 roku podporządkować Ligę Departamentowi Wojskowemu Naczelnego Komitetu Narodowego, co doprowadziło do podziału warszawskiego koła LK PW na dwie frakcje organizacyjne.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej służyła w Wojsku Polskim, a w 1921 roku posiadała stopień porucznika i była delegatką Ministerstwa Spraw Wojskowych. Była współorganizatorką i oficerem Ochotniczej Legii Kobiet w Warszawie, aktywnie uczestnicząc w działaniach na rzecz kobiet.

W 1926 roku zdobyła nagrodę w konkursie literackim im. Wołodkiewicza za dramat w czterech aktach, który odnosił się do walk Dalmacji z Wenecją, pt. „Zwalczeni”. W latach dwudziestych współpracowała z „Bluszczem”, w którym publikowała swoje utwory, takie jak „Myśl o tym co chcesz” (1926) i „Jak słońce spija rosę” (1927). Działała również w „Kobiecie Współczesnej” oraz była działaczką Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928–1939). Wraz z dodatkiem „Życie wsi”, pełniła funkcję redaktorki tygodnika „Prosta droga”. Jako delegatka ZPOK uczestniczyła w Zjeździe Międzynarodowego Związku Praw Wyborczych i Pracy Obywatelsko-Politycznej Kobiet w Atenach w kwietniu 1932 roku.

Helena Ceysinger zmarła 28 lipca 1950 roku w Warszawie, a jej pogrzeb odbył się 2 sierpnia 1950 na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 132-6-23).

Ordery i odznaczenia

Helena Ceysinger została uhonorowana kilkoma znaczącymi odznaczeniami, które podkreślają jej osiągnięcia oraz wkład w życie społeczne i kulturalne. Oto lista tych wyjątkowych odznaczeń:

  • Krzyż Niepodległości, przyznany 29 grudnia 1933,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 8 listopada 1930,
  • Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 4 listopada 1937.

Publikacje

W dorobku literackim Heleny Ceysinger znajduje się szereg znaczących publikacji, które ukazały się w różnych okresach jej życia. Oto lista niektórych z nich:

  • Ze znalezionych kartek, Warszawa 1894,
  • Duchy-żórawie: fantazye i obrazki, Warszawa 1902,
  • Szymon Konarski, Warszawa 1902,
  • Jan Lipnicki : powieść historyczna dla młodzieży, Warszawa 1902,
  • O Sejmie Wielkim i Konstytucyi 3-go Maja, Warszawa 1916,
  • Ochotnicza Legia Kobiet. Szkic historyczny, Lwów 1921,
  • Liga Narodowa i Związek Unarodowienia Szkół w walce o szkołę polską w: Nasza walka o szkołę polską 1901–1917. Opracowania, wspomnienia, dokumenty. Pod red. B. Nawroczyńskiego, t. 2, Warszawa 1934, s. 6, 8,
  • Policja Kobieca w: Almanach spraw kobiecych: informacje postulaty zagadnienia, red. Hermina Naglerowa, Warszawa 1933, s. 90–96,
  • Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet w: Wystawa „Świat kobiety”, Warszawa [1939], s. 7–12,
  • Tajna szkoła w Warszawie w epoce caratu, Warszawa 1948.

Przypisy

  1. Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928–1939), Kraków 2013, s. 166, 201, 240, 282, 289, 351, 393, ISBN 978-83-7730-952-0.
  2. AleksandraA. Lubczyńska, „Naród. Dodatek ilustrowany” (1906–1907) i jego wkład w upowszechnianie wiedzy wśród ludu w Królestwie Polskim, „Studia Medioznawcze”, 3 (70), 2017, s. 136–137, 140–143, ISSN 1641-0920 [dostęp 09.06.2019 r.]
  3. JolantaJ. Chwastyk-Kowalczyk, „Bluszcz” w latach 1918–1939, [w:] EwaE. Andrysiak (red.), Ludzie i książki: studia i szkice bibliologiczno-biograficzne: księga pamiątkowa dedykowana Profesor Hannie Tadeusiewicz, Łódź: Wydawnictwo Ibidem, 2011, s. 256, 263, ISBN 978-83-62331-12-3, OCLC 804297682 [dostęp 09.06.2019 r.]
  4. Kalendarz dla Kobiet - 1939, Warszawa 1939, s. 58.
  5. M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 407 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
  6. M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  7. M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 352 „za zasługi na polu tajnej pracy oświatowej i publicystycznej”.
  8. Jerzy Z. Pająk, Liga Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego wobec sporów w obozie aktywistycznym (sierpień 1915–sierpień 1916), „Kieleckie Studia Historyczne”, 1999, t. 15, s. 79–94, wersja elektroniczna.
  9. Stanislaw Ciepłowski, Pseudonimy autorów polskich piszących o Warszawie w latach 1795–1944, „Almanach Muzealny” t. 1, 1997, s. 206.
  10. Wanda Kiedrzyńska, Zarys Historii Wojennej OLK (Ochotniczej Legii Kobiet), Warszawa 1931, s. 31, 37.
  11. Joanna Dufrat, Ruch kobiecy na ziemiach polskich na początku XX w. w służbie idei narodowej, [w:] Nacjonalizm a tożsamość narodowa w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX w. - Nationalismus und nationale Identität in Ostmitteleuropa im 19. und 20. Jahrhundert - red. Bernard Linek, Kai Struve, Opole-Marburg 2002, s. 102.
  12. ZET w walce o niepodległość i budowę państwa. Szkice i wspomnienia, Warszawa 1996, s. 79, 83, 85.
  13. Józef Grabiec [Józef Dąbrowski], Czerwona Warszawa przed ćwierć wiekiem, Warszawa 1925, s. 152, 160.
  14. Literatura i sztuka, „Prawda” nr 48 z 26 listopada 1892, s. 576.
  15. a b c d Nekrologi. Helena Ceysinger. „Życie Warszawy”. Nr 209, s. 5, 01.08.1950 r.

Oceń: Helena Ceysinger

★★★★★
Średnia ocena:4.55 Liczba ocen:15