Jacek Bunsch, urodzony 14 listopada 1954 roku w Krakowie, jest wybitnym polskim reżyserem teatralnym oraz pedagogiem, który przez wiele lat angażował się w działalność teatralną w Polsce. W swojej karierze pełnił ważne funkcje, w tym dyrektora Teatru Polskiego we Wrocławiu w latach 1985−1989. Jego talent i pasja do sztuki scenicznej doprowadziły go również do kierowania Teatrem im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie w okresie 2003−2004 oraz Teatrem Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni od 2004 do 2008 roku.
Bunsch to także ceniony wykładowca, który dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem w ramach wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie oraz Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Jego zaangażowanie w edukację teatralną wnosi istotny wkład w rozwój młodych talentów na polskiej scenie teatralnej.
Życiorys
Jacek Bunsch to utalentowany artysta, który ukończył studia z zakresu filologii polskiej i teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1978 roku. W roku 1981 zdobył dyplom na Wydziale Reżyserii Dramatu krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego. Już w czasie studiów jego zainteresowania rozszerzały się, co doprowadziło go do współpracy z różnymi czasopismami, takimi jak „Teatr”, gdzie publikował swoje teksty jako dziennikarz.
Jego teatr dla widowni rozpoczął się w 1980 roku, gdy zadebiutował w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie reżyserując spektakl Odejście głodomora autorstwa Tadeusza Różewicza. Od 1981 roku był związany z Teatrem Polskim we Wrocławiu, gdzie stworzył wiele znaczących realizacji, takich jak Szewcy autorstwa Witkacego, a także głębokie adaptacje dramatów Witolda Gombrowicza i innych znakomitych twórców.
W latach 1985-1989 pełnił funkcję dyrektora Teatru Polskiego we Wrocławiu, a po 1991 roku rozpoczął współpracę z teatrami za granicą, w tym w Danii i Czechach. Tam wystawił wiele znanych spektakli, w tym Wariata i zakonnicę Witkacego oraz Iwonę, księżniczkę Burgunda Gombrowicza, co przyniosło mu uznanie także poza Polską.
Od roku 1990 związał się z Teatrem Polskim w Poznaniu, gdzie reżyserował takie dramaty jak Król umiera E. Ionesco. Jego inscenizacje przynosiły sukcesy, m.in. adaptacja Dekameronu według G. Boccaccia z 1994 roku zdobyła uznanie na Festiwalu Teatru Polskiego w Rydze.
Później swoimi pomysłami zasilił wiele innych teatru, takich jak Teatr Śląski, Teatr Współczesny we Wrocławiu, oraz Teatr Zagłębia w Sosnowcu, co świadczyło o jego wszechstronnych zdolnościach.
W sezonie 2003-2004 był dyrektorem artystycznym Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, a w latach 2004-2008 kierował Teatrem Miejskim im. W. Gombrowicza w Gdyni. Także był pomysłodawcą Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port, który odbywał się w Gdyni i promował najlepsze przedstawienia z kraju.
Na scenie krakowskiego Teatru Ludowego zrealizował adaptację kontrowersyjnej powieści Mechaniczna pomarańcza A. Burgessa. W latach 2010-2012 w Nowym Teatrze w Słupsku przygotował inscenizacje Wariat i zakonnica oraz Wścieklica na festiwalu „Witkacomania”. Ostatnie realizacje obejmowały adaptacje Gombrowicza w Teatrze Piwnica przy Krypcie w Szczecinie oraz Teatrze Polskim w Szczecinie, m.in. Tancerz mecenasa Kraykowskiego.
Jacek Bunsch był również wykładowcą na Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Wrocławskim, a od 2012 roku prowadził wykłady w Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie oraz wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych.
W uznaniu jego wybitnych osiągnięć artystycznych, odznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi w 1989 roku, a w 2022 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznał mu Odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
Życie prywatne
Jacek Bunsch pochodzi z artystycznej rodziny. Jest synem malarki Krystyny Gruchalskiej (1920-2013) oraz grafika Franciszka Bunscha (ur. 1926). Jest bratanek znanego scenografa Alego Bunscha (1925-1985) oraz wnukiem architekta Aleksandra Gruchalskiego (1894-1943) i malarza Adama Bunscha (1896-1969), a także prawnukiem rzeźbiarza Alojzego Bunscha (1859-1916).
Nagrody i wyróżnienia
Jacek Bunsch to osoba o bogatej karierze teatralnej, która została doceniona na wielu płaszczyznach.
- 1983: Wrocław − Wyróżniony Statuetką Aleksandra Fredry, nagrodą przyznawaną przez wrocławskich krytyków teatralnych oraz Wrocławskie Towarzystwo Przyjaciół Teatru, za spektakl Szewcy w reżyserii J. Bunscha, uznawany za jedno z najważniejszych wydarzeń teatralnych Wrocławia,
- 1986: Opole − Otrzymał wyróżnienie podczas XII Opolskich Konfrontacji Teatralnych za tekst i reżyserię sztuki Janulka, córka Fizdejki S. I. Witkiewicza, która odbyła się w Teatrze Polskim we Wrocławiu,
- 1987: Wrocław − Ponownie uhonorowany Statuetką Aleksandra Fredry za spektakl Kandyd, czyli optymizm, reżyserowany przez Macieja Wojtyszki, uznany jako jedno z najważniejszych osiągnięć teatralnych,
- 1991: Opole − Zdobył nagrodę zespołową dla aktorów i realizatorów spektaklu Biesiada u hrabiny Kotłubaj według Witolda Gombrowicza, prezentowanego w Teatrze Polskim we Wrocławiu,
- 2002: Otrzymał Śląską Złotą Maskę za przedstawienie Operetka Witolda Gombrowicza w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu,
- 2003: Zdobył nagrodę Kreaton, przyznawaną przez Towarzystwo Przyjaciół Teatru Zagłębia dla reżysera sezonu, a także Śląską Złotą Maskę w kategorii „najlepszy reżyser” za reżyserię spektaklu Ferdydurke według Witolda Gombrowicza, wystawianego w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu.
Ważniejsze spektakle teatralne
W ramach kariery Jacka Bunscha miało miejsce wiele znaczących premier teatralnych, które wpisały się w historię polskiego teatru. Oto niektóre z nich:
- T. Różewicz, Odejście głodomora, Teatr im. J. Słowackiego, Kraków 1980,
- S.I. Witkiewicz, Szewcy, Teatr Polski, Wrocław 1982,
- S.I. Witkiewicz, Oni, Teatr Polski, Wrocław 1984,
- W. Gombrowicz, Historia, Teatr Polski, Wrocław 1985,
- S.I. Witkiewicz, Janulka, córka Fizdejki, Teatr Polski, Wrocław 1986,
- G. Büchner, Śmierć Dantona, Teatr Polski, Wrocław 1988,
- A. Rybakow, Dzieci Arbatu, Teatr Polski, Wrocław 1988,
- W. Gombrowicz, Biesiada u hrabiny Kotłubaj, Teatr Polski, Wrocław 1990,
- E. Ionesco, Król umiera, czyli ceremonie, Teatr Polski, Poznań 1991,
- S.I. Witkiewicz, Wariat i zakonnica, Teatr Odense (Dania) 1992,
- A. Miller, Czarownice z Salem, Teatr im. W. Bogusławskiego, Kalisz 1992,
- W. Gombrowicz, Iwona, Teatr Odense (Dania) 1993,
- G. Boccaccio, Dekameron, Teatr Polski, Poznań 1994,
- F. Dürrenmatt, Wizyta starszej pani, Teatr im. W. Bogusławskiego, Kalisz 1994,
- F. Dostojewski, Gracz, Teatr Polski Wrocław 1995,
- B. Schulz, Xięga bałwochwalcza, Teatr Współczesny, Wrocław 1996,
- W. Szekspir, Wesołe kumoszki z Windsoru, Teatr Odense (Dania) 1998,
- W. Gombrowicz, Dziewictwo. Na kuchennych schodach, Teatr Śląski, Katowice 1998,
- F. Kafka, Przemiana, Teatr Bez Sceny, Katowice 1999,
- W. Gombrowicz, Operetka, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2001,
- W. Gombrowicz, Ferdydurke, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2002,
- S.I. Witkiewicz, Jan Maciej Karol Wścieklica, Teatr im. W. Siemaszkowej, Rzeszów 2003,
- B. Schulz, Play-Schulz, Teatr Bez Sceny, Katowice 2003,
- S. Mrożek, Tango, Teatr im. W. Siemaszkowej, Rzeszów 2004,
- W. Gombrowicz, Ślub, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2004,
- M. Cervantes, Don Kichote, Teatr im. W. Gombrowicza, Scena Letnia, Gdynia 2005,
- Ch. Hampton, Niebezpieczne związki, Teatr im. W. Gombrowicza, Gdynia 2006,
- S.I. Witkiewicz, Wariat i zakonnica, Teatr im. W. Gombrowicza, Gdynia 2006,
- W. Gombrowicz, Pornografia, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2010,
- A. Burgess, Mechaniczna pomarańcza, Teatr Ludowy, Kraków 2011,
- S.I. Witkiewicz, Jan Maciej Karol Wścieklica, Festiwal „Witkacomania”, Nowy Teatr, Słupsk 2012,
- W. Gombrowicz, Pamiętnik Stefana Czarnieckiego, Teatr Piwnica przy Krypcie, Szczecin 2015,
- W. Gombrowicz, Tancerz mecenasa Kraykowskiego, Lubuski Teatr, Zielona Góra 2017,
- S.I. Witkiewicz, Oni, Teatr Polski, Szczecin 2019,
- W. Gombrowicz, Tancerz mecenasa Kraykowskiego, prezentacja online 2021,
- J. Słowacki, Ksiądz Marek, Teatr Polski, Wrocław 2022.
Przypisy
- M.Tumińska: Uniwersalna przypowieść o wojnie. Dziennik Teatralny, 08.12.2022 r. [dostęp 09.12.2022 r.]
- Przedstawienie Ksiądz Marek. Teatr Polski we Wrocławiu. [dostęp 01.12.2022 r.]
- Jacek Bunsch. dolnośląskość.pl. [dostęp 26.10.2022 r.]
- Jacek Bunsch. AST Wrocław. [dostęp 26.10.2022 r.]
- Z. Haczek: Gombrowicz „tańczy” w Lubuskim Teatrze…. Gazeta Lubuska, 30.04.2021 r. [dostęp 02.05.2021 r.]
- J. Cieślak: Problem z własną tożsamością. Rzeczpospolita, 06.10.2017 r. [dostęp 30.10.2017 r.]
- J. Bończa-Szabłowski: Wielka planeta Bunsch. "Rzeczpospolita", 22.04.2016 r. [dostęp 09.06.2016 r.]
- J. Bończa-Szabłowski: Polak rasy mieszanej, czyli Gombrowicz trafił do krypty. Rzeczpospolita, 30.12.2015 r. [dostęp 20.03.2016 r.]
- P. Wyszomirski, Bez kompleksów, e-teatr, 26.09.2012 r.
- M. Baran. R@Port zdał egzamin. „Gazeta Wyborcza - Trójmiasto”, 23.05.2006 r.
- red. M. Szymik-Mackiewicz: Dotknięci teatrem, czyli pół wieku Teatru Miejskiego im. W. Gombrowicza w Gdyni 1959/1960-2009/2010. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2010 r. ISBN 978-83-7453-997-5.
- A. Szarłat: Wyzwolić się z narodu – Jacek Bunsch. W: Rekonstrukcje. Teatr Polski we Wrocławiu 1945–2011, tom 1. Wrocław: TP, 2011 r.
- R. Węgrzyniak: Teatr snów i wielkie zwierciadło historii – reżyserzy Teatru Polskiego we Wrocławiu (1946-2010). W: Rekonstrukcje. Teatr Polski we Wrocławiu 1945–2011, t. 1. Wrocław: TP, 2011 r.
- J. Degler: Witkacego portret wielokrotny. Warszawa: PIW, 2009 r.
- E. Walczak-Andersen: Recepcja teatralna Witolda Gombrowicza w Danii. W: Teatr Witolda Gombrowicza, Pamiętnik Teatralny, r. LIII, z.1-4. Warszawa: IS PAN, 2004 r.
- por. J. Bunsch. Tadeusz Kantor – rzeczywistość nieoswojona. „Teatr”, nr 11, 24.05.1979 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Hanka Landau-Eiger | Feliks Antoniak | Stanisława Abłamowicz-Meyerowa | Katarzyna Galica | Jerzy Malota | Piotr Witold Lech | Katarzyna T. Nowak | Bogusław Grzybek | Jerzy Merunowicz | Stanisław Jakubowski (fotograf) | Jan Alfred Szczepański | Michał Wierba | Lucyna Olejniczak | Bogna Dziechciaruk-Maj | Jerzy Dąbrowski (muzyk) | Ewa Szawul | Zygmunt Langman | Krystyna Wachelko-Zaleska | Maria Hagen-Schwerin | Tadeusz Fuss-KadenOceń: Jacek Bunsch