Jan Bobrzyński

---

Życiorys

Jan Bobrzyński spędził swoje dzieciństwo w malowniczym Krakowie. W rodzinie miał dwoje rodzeństwa: młodszego brata Władysława, który niestety zmarł w młodym wieku 20 lat, oraz siostrę Marię. Szkołę średnią ukończył we Lwowie, gdzie jego ojciec pełnił funkcję namiestnika Galicji, sprawując także urząd prezydenta Rady Szkolnej Krajowej.

Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości, Jan zajął się studiami filologicznymi na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po roku zdecydował się jednak porzucić te kierunki, przenosząc się do Karlsruhe, gdzie kontynuował naukę na Wydziale Chemii tamtejszej Politechniki. Jego dalsza edukacja obejmowała doktorat, który rozpoczął na Uniwersytecie w Grazu.

W trakcie I wojny światowej Jan służył w armii austriackiej, spędzając znaczną część czasu na froncie. Jego służba wojskowa zakończyła się w sierpniu 1917 roku, kiedy to został przeniesiony do Ministerstwa Robót Publicznych. Po zakończeniu konfliktu miał objąć stanowisko dyrektora rafinerii w Drohobyczu, jednakże rozpad Austro-Węgier pokrzyżował te plany.

W czasie pobytu w Wiedniu, Jan zawarł związek małżeński z Marią z Paygertów. W maju 1918 roku wyjechał z żoną do Zakopanego, gdzie na świat przyszedł ich syn, Michał. Po powrocie do ojczyzny Jan początkowo mieszkał z rodziną w Krakowie, jednak wkrótce udał się do Warszawy, gdzie rozpoczął pracę w Ministerstwie Przemysłu i Handlu.

Działalność polityczna

W maju 1926 roku Jan Bobrzyński przebywał w Krakowie, gdzie zarząd Stronnictwa Prawicy Narodowej zaproponował mu stworzenie grupy konserwatywnej wraz z Józefem Targowskim. Grupa ta miała nawiązać bliskie relacje ze Stańczykami. Bobrzyński nawiązał kontakt z Targowskim oraz Wojciechem Rostworowskim w Warszawie, gdzie obaj skoncentrowali się na formowaniu nowego ugrupowania politycznego. Po zapoznaniu się z inicjatywą Zdzisława i Kazimierza Lubomirskich, której celem była organizacja grupy ziemiańskiej współpracującej z Piłsudskim, Bobrzyński postanowił, że jego stronnictwo będzie autonomiczne względem decyzji Lubomirskich. Ta decyzja przyniosła mu zwolenników, wśród których znaleźli się Janusz Radziwiłł czy Artur Dobiecki.

Mimo tej autonomii, Bobrzyński uczestniczył w spotkaniach w pałacu Lubomirskich. W dniu 16 czerwca wszedł w skład zarządu organizacyjnego Stronnictwa Prawicy Narodowej. Natomiast 26 czerwca miał zaszczyt uczestniczyć w zjeździe zorganizowanym przez tzw. komisję dziewięciu, w wyniku którego powstał Związek Zachowawczej Pracy Państwowej, w którym Jan Bobrzyński został członkiem tymczasowego zarządu. 16 listopada stał na czołowej pozycji jako referent, wygłaszając referat o celach i zadaniach krakowskiej szkoły konserwatywnej podczas walnego zgromadzenia warszawskiego SPN w pałacu Janusza Radziwiłła.

6 grudnia miało miejsce zebranie przedstawicieli trzech oddziałów SPN w Krakowie. Na tym spotkaniu dokonano zmian w statucie, w tym utworzono Radę Naczelną, która miała nadzorować działalność wszystkich oddziałów. Jan Bobrzyński objął stanowisko sekretarza generalnego Rady.

Na początku 1927 roku w ramach rozmów pomiędzy SPN a Monarchistyczną Organizacją Wszechstanową ustalono utworzenie komisji łącznikowej, której członkiem został. W tym samym czasie rozpoczął również propagowanie idei tzw. Frontu Gospodarczego, oparty na klasycznych liberalnych poglądach dotyczących rozwoju gospodarczego w ustroju kapitalistycznym, w tym likwidacji etatyzmu i utrzymaniu zasad wolnej konkurencji na rynku. Te doktryny szczegółowo przedstawił 30 maja na zebraniu SPN oraz opublikował w „Dzienniku Polskim” i „Dzienniku Poznańskim”. W dniach 14-16 września wziął udział w zjeździe grup konserwatywnych, który odbył się w Dzikowie.

W 1928 roku Bobrzyński zdecydował się na start w wyborach parlamentarnych z ramienia Monarchistycznej Organizacji Wszechstanowej. Rosnące napięcia w SPN oraz osobista niechęć do niego sprawiły, że jesienią 1929 roku zdecydował się na tymczasową rezygnację. Konflikt w partii został ostatecznie zażegnany dzięki interwencji Tarnowskiego i Radziwiłła.

Po rozłamie w środowisku konserwatywnym po 1930 roku, Bobrzyński planował założenie kolejnych dwóch oddziałów SPN w Zamościu i Kaliszu. Po niepowodzeniu tych działań skoncentrował się na prowadzeniu własnego pisma „Nasza Przyszłość”, w którym otwarcie krytykował współpracę pewnych kręgów konserwatywnych z BBWR. W 1930 roku utworzył Koło Przyjaciół „Naszej Przyszłości”, które w listopadzie 1934 roku przekształcone zostało w Związek Polskiej Myśli Państwowej. Bobrzyński angażował się także w różnorodne inicjatywy, łącząc kontakty z ukraińskimi kręgami prawicowo-konserwatywnymi, co zaowocowało dodatkowymi publikacjami, takimi jak „Przegląd Polsko-Ukraiński” oraz „Miesięcznik Naukowy Polsko-Ukraiński”. W 1934 roku przemianował swoje pismo na „Trybuna polskiej myśli naukowej” w odpowiedzi na zmiany zachodzące w obozie konserwatywnym, do jednoczonej organizacji, do której Jan Bobrzyński już się nie przyłączył.

W czasie II wojny światowej współpracował z Radą Główną Opiekuńczą, jednak popadł w konflikt z hrabią Adamem Ronikierem. Później związał się z Kazimierzem Morawskim oraz Jerzym Osmołowskim.

W lipcu 1945 roku rozpoczął pracę w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. Następnie kontynuował swoją karierę w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu, pozostając tam aż do swojej śmierci w 1951 roku.

Najważniejsze publikacje

Jan Bobrzyński był wybitnym autorem, który znacząco przyczynił się do rozwoju myśli politycznej oraz chemicznej. Jego prace w tej dziedzinie cieszyły się dużym uznaniem i wpływem w swoim czasie. Wśród jego najważniejszych publikacji możemy wyróżnić kilka kluczowych tytułów.

• Na przełomie polskiego przemysłu: studyum ekonomiczne, Warszawa 1919,
• Na drodze walki: z dziejów odrodzenia myśli konserwatywnej w Polsce, Warszawa 1928,
• Monopole w Polsce, Warszawa 1919,
• Sprzeczności idei demokratycznej, Warszawa 1929,
• Odrodzenie państwa przez objektywizm gospodarczy, Warszawa 1927.

---

Oceń: Jan Bobrzyński

---