Jerzy Ratajewski

Nauka i edukacja

Jerzy Ratajewski, urodzony 21 lutego 1928 roku w Krakowie, jest postacią niezapomnianą w polskiej historii bibliotekoznawstwa. Zmarł 2 grudnia 1999 roku, również w Krakowie. Pełnił ważną rolę jako bibliotekoznawca oraz bibliotekarz, zdobywając uznanie na wielu polskich uczelniach.

Był profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Śląskiego, gdzie w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju tej dziedziny nauki. Jego dorobek jest nie tylko cenny dla studentów, ale także dla całego środowiska akademickiego.

Jako współtwórca bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim, jego know-how i pasja inspirowały wielu młodych adeptów tego zawodu. Jego wkład w kształtowanie kierunku studiów bibliotekoznawczych oraz rozwój technik w zarządzaniu informacją jest niezatarte.

Życiorys

Jerzy Ratajewski przyszedł na świat w Krakowie i tam również spędził swoje dzieciństwo. W czasach II wojny światowej podejmował pracę w DWM Zakładach im. Cegielskiego w Poznaniu, co miało znaczący wpływ na jego późniejsze życie. Po zakończeniu wojny, w 1952 roku, z powodzeniem ukończył studia z zakresu historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując tytuł magistra.

Kariera zawodowa

Jerzy Ratajewski to postać, która przez lata działalności zawodowej miał wpływ na wiele aspektów edukacji i bibliotekoznawstwa. Rozpoczął swoją karierę jako nauczyciel, kształcąc młodzież w różnych placówkach. Pracował w Liceum Ogólnokształcącym w Lidzbarku Warmińskim w latach 1952–1954 oraz kontynuował na Liceum Pedagogicznym w tym samym mieście do 1959 roku. Później przez krótki czas uczył w I Zasadniczej Szkole Zawodowej w Gnieźnie (1959-60), a także pełnił rolę bibliotekarza szkolnego w latach 1959-1960.

W kolejnych latach, od 1960 do 1971, Ratajewski pracował w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego jako bibliotekarz. W 1968 roku obronił doktorat w dziedzinie nauk humanistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim, dotyczący pracy „Wydawnictwo i czasopismo „Nowiny” w Opolu w latach 1911–1921”, napisanej pod okiem prof. Antoniego Knota. Następnie, w latach 1971-1976, pełnił funkcję dyrektora Uniwersytetu Śląskiego, gdzie zainicjował proces reorganizacji i modernizacji biblioteki, przekształcając ją w pełnowymiarową instytucję akademicką.

Jego wizja obejmowała także stworzenie nowoczesnej sieci bibliotecznej, która pozwoliłaby na ujednolicenie zasad funkcjonowania bibliotek. W 1976 roku Ratajewski rozpoczął karierę naukowo-dydaktyczną, zostając adiunktem w Zakładzie Organizacji Informacji na Wydziale Techniki Uniwersytetu Śląskiego. Następnie trafił do Zakładu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na Wydziale Filologicznym UŚ, gdzie od 1980 roku prowadził badania i wykłady.

W 1986 roku uzyskał stanowisko docenta, w 1992 roku został profesorem nadzwyczajnym, a cztery lata później – profesorem zwyczajnym. Jako jeden z pionierów w swojej dziedzinie, był kluczowym inicjatorem w utworzeniu studiów bibliotekoznawczych na Uniwersytecie Śląskim, które rozpoczęły działalność w 1974 roku. W 1985 roku po obronie pracy „Biblioteki naukowe i fachowe oraz ośrodki informacji naukowo-technicznej w komunikacji społecznej”, otrzymał stopień doktora habilitowanego na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Zasługi te zostały docenione poprzez przyznanie mu nagrody Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

W 1991 roku, po utworzeniu Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na Uniwersytecie Śląskim, zorganizował Zakład Metodologii Bibliotekoznawstwa i Bibliotekarstwa, którym kierował do 1997 roku. Po tym okresie Ratajewski objął stanowisko profesora nadzwyczajnego w Instytucie Filologii Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, co otworzyło nowy rozdział w jego karierze naukowej.

Dorobek naukowy

Jego pasje badawcze koncentrowały się na wielu aspektach, w tym nowoczesnym bibliotekoznawstwie oraz jego metodologii, jak również na komunikacji i informacji naukowej, a także na naukoznawstwie i prasoznawstwie. Ratajewski był autorem wielu skryptów oraz podręczników, które miały na celu wzbogacenie wiedzy w tych dziedzinach.

Inicjował także prace nad opracowaniem podręcznika dotyczącego bibliotekarstwa, co świadczy o jego zaangażowaniu w rozwój tej profesji. Jako wybitny dydaktyk, miał znaczący wpływ na kształcenie przyszłych pokoleń specjalistów.

W ciągu swojej kariery wypromował dwóch doktorów oraz ponad stu magistrów, co podkreśla jego wkład w edukację akademicką. Dodatkowo, pełnił rolę recenzenta w przewodach doktorskich oraz habilitacyjnych, co sprawia, że jego ekspertyza była doceniana w środowisku akademickim.

Wybrane publikacje

Oto wybrane publikacje autorstwa Jerzego Ratajewskiego, które znacząco przyczyniły się do rozwoju dziedziny bibliotekoznawstwa oraz informologii.

  • Przysposobienie biblioteczne. Oprac. Lidia Kałkusińska, Jerzy Ratajewski. Katowice, 1972,
  • Wstęp do informacji naukowej. Katowice, 1973,
  • Wanda Kochmańska, Krystyna Puzio, Jerzy Ratajewski: Biblioteka. Cz. 1, Organizacja biblioteki, gromadzenie i opracowanie zbiorów bibliotecznych. Katowice, 1976,
  • Jerzy Ratajewski: Biblioteka. Cz. 2, Udostępnianie zbiorów i działalność informacyjna. Katowice, 1978,
  • Jerzy Ratajewski: Zarys techniki opracowania informacyjno-dokumentacyjnego źródeł informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej. Katowice, 1978,
  • Jerzy Ratajewski: Biblioteki naukowe i fachowe oraz ośrodki informacji naukowo-technicznej w komunikacji społecznej. Katowice, 1982,
  • Jerzy Ratajewski: Wybrane problemy metodologiczne informologii nauki (informacji naukowej). Katowice, 1994,
  • Bibliotekarstwo: praca zbiorowa. Pod red. Zbigniewa Żmigrodzkiego i Jerzego Ratajewskiego. Warszawa, 1994,
  • Jerzy Ratajewski: Wprowadzenie do bibliotekoznawstwa, czyli Wiedza o bibliotece w różnych dawkach. Warszawa, 2002.

Stowarzyszenia i organizacje

Jerzy Ratajewski był zaangażowany w różnorodne stowarzyszenia oraz organizacje, co podkreśla jego aktywną rolę w środowisku naukowym i edukacyjnym.

  • Pełnił funkcję prezesa Zakładowej Organizacji Związkowej Związku Nauczycielstwa Polskiego przy Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu,
  • wiceprezesa oraz przewodniczącego Oddziałowej Organizacji Związkowej ZNP na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego w latach 1980-1981,
  • był członkiem Komitetu Założycielskiego ZNP na Uniwersytecie Śląskim,
  • uczestniczył w pracach Komisji Egzaminacyjnej dla Bibliotekarzy i Dokumentalistów Dyplomowanych,
  • aktywnie działał w Polskim Towarzystwie Historycznym w latach 1971-1985.

Odznaczenia i nagrody

Jerzy Ratajewski, znany z licznych osiągnięć, został uhonorowany szeregiem prestiżowych wyróżnień, które odzwierciedlają jego wkład w dziedzinie nauki oraz edukacji.

  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany w 1987 roku,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1997 roku,
  • Nagroda III stopnia Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zdobyta w 1983 roku,
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej, przyznany w 1996 roku,
  • Nagroda Naukowa SBP im. Adama Łysakowskiego za książkę „Wybrane problemy metodologiczne informologii nauki (informacji naukowej)” w Katowicach w 1994 roku,
  • Nagrody Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Rektora Uniwersytetu Śląskiego.

Przypisy

  1. Sylwetki dyrektorów Biblioteki UŚ, [w:] MariaM. Kycler, DariuszD. Pawelec, BogumiłaB. Warząchowska (red.), Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w pięćdziesięciolecie istnienia, 2018, s. 371–407. [dostęp 03.10.2019 r.]
  2. a b c d A.A. Barciak (red.), Zmarli pracownicy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 1968-2008 : „Non omnis moriar”, 2008, s. 303–304. [dostęp 01.10.2019 r.]
  3. J. Glensk: Jerzy Ratajewski (21.II.1928-2.XII.1999). „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2000, z. 2, s. 311–314.
  4. Bibliografia prac Jerzego Ratajewskiego. Oprac. Z. Gębołyś. W: „Studia bibliologiczne”, T. 12. Prace poświęcone pamięci Profesora Jerzego Ratajewskiego, 2000, s. 11-44.
  5. Z. Żmigrodzki: Profesor Jerzy Ratajewski (21.II.1928-2.XII.1999). W: „Studia bibliologiczne”, T. 12. Prace poświęcone pamięci Profesora Jerzego Ratajewskiego, 2000, s. 7-9.
  6. J. Ratajewski: Organizacja i działalność sieci bibliotecznej Uniwersytetu Śląskiego w latach 1968–1974. „Przegląd Biblioteczny” 1975, z. 2, s. 163–170.
  7. a b c d H.H. Tadeusiewicz (red.), Słownik pracowników książki polskiej. Supplement, 2000–, s. 237–238.

Oceń: Jerzy Ratajewski

★★★★★
Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:21