Józef Edward Dutkiewicz

---

Życiorys

Józef Edward Dutkiewicz przyszedł na świat w Podgórzu, jako syn adiunkta sądowego Józefa (1864–1955) oraz Jadwigi z Szybalskich (1874–1939). Jego rodzina wkrótce osiedliła się w Tarnowie, gdzie Józef rozpoczął swoją edukację. W 1921 roku z sukcesem zakończył naukę w Gimnazjum im. Kazimierza Brodzińskiego. W roku 1920, jako ochotnik, służył w szeregach 216 oraz 16 pułku piechoty Wojska Polskiego, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

W latach 1921–1927 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie jego nauczycielami byli Józef Mehoffer oraz Felicjan Szczęsny Kowarski. W 1922 roku nawiązał współpracę z grupą młodych poetów krakowskich, które określały siebie mianem negatywistów. W 1929 roku, na krótko, objął kierownictwo Muzeum Miasta Tarnowa.

W 1930 roku zdobył doktorat z historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, pisząc rozprawę na temat kościoła barokowego pw. św. Ludwika we Włodawie. Następnie spędził rok w Paryżu, doskonaląc swój warsztat malarski pod okiem Józefa Pankiewicza oraz studiując konserwatorstwo w École du Louvre.

Po powrocie do Polski, od 1931 roku Józef Dutkiewicz pracował jako pomocnik konserwatora zabytków w Warszawie, a jeszcze tego samego roku otrzymał stanowisko konserwatora zabytków oraz kierownika oddziału sztuki w Wołyńskim Urzędzie Wojewódzkim. W Łucku współorganizował Wołyńskie Towarzystwo Naukowe oraz Muzeum Wołyńskie. W 1935 roku przeniósł się do Lublina, gdzie kierował renowacją kamienic Starego Miasta aż do wybuchu II wojny światowej.

W 1939 roku w lwowskim czasopiśmie naukowym „Dawna Sztuka” opublikował artykuł pt. „Fabryka cerkwi Wniebowzięcia N. M. P. w Poczajowie”, który poświęcony był budowie soboru Zaśnięcia Matki Bożej w Poczajowie. W trakcie kampanii wrześniowej zaangażował się w ukrycie obrazu Jana Matejki pt. Bitwa pod Grunwaldem. Okres okupacji spędził w Tarnowie, gdzie pracował w Muzeum Diecezjalnym.

Po wyzwoleniu Tarnowa, Józef Dutkiewicz aktywnie uczestniczył w zabezpieczaniu podworskich zabytków w okolicach miasta. Dzieła sztuki, które pozyskał, stały się zalążkiem zbiorów Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie, którym zarządzał w latach 1945–1950. Równocześnie, od 1946 roku, pełnił funkcję wojewódzkiego i miejskiego konserwatora zabytków w Krakowie. W Tarnowie zainicjował tworzenie lokalnych struktur Związku Polskich Artystów Plastyków, któremu przewodniczył jako pierwszy prezes po wojnie.

Od 1949 roku zatrudniony był jako wykładowca na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie pełnił rolę pierwszego dziekana Wydziału Konserwacji (1950–1956). Z czasem objął kierownictwo samodzielnego Studium Konserwacji Dzieł Sztuki (1957–1965), a następnie kierował Studium działającym w ramach Wydziału Malarstwa i Grafiki (1965-1968).

Józef Dutkiewicz zajął się konserwacją w zamkach, takich jak Pieskowa Skała, Krasiczyn, oraz Łańcut, a także ratuszu w Zamościu oraz w licznych kościołach, w tym w bazylice katedralnej w Tarnowie oraz w kościele św. Elżbiety w Starym Sączu. Wykonywał także polichromie w różnych świątyniach, takich jak kościół oo. Bernardynów w Przeworsku, a także w kościołach na Dębnie, w Jodłowej oraz na Ptaszkowej, w Krużlowej i Ciężkowicach.

W dziedzinie teorii sztuki opublikował wiele znaczących prac, w tym: Grobowce rodziny Tarnowskich w kościele katedralnym w Tarnowie (1932), Małopolska rzeźba średniowieczna 1300–1450 (1949) oraz Materiały źródłowe do budowy murów obronnych miasta Tarnowa (1956).

Józef Dutkiewicz zmarł tragicznie 7 września 1968 roku w wyniku upadku z rusztowania, podczas prowadzenia prac konserwacyjnych w kolegiacie św. Andrzeja w Olkuszu. Spoczywa w grobie rodzinnym na Starym Cmentarzu w Tarnowie (sektor XVI-1-137).

Ordery i odznaczenia

Wśród licznych odznaczeń, które otrzymał Józef Edward Dutkiewicz, wyróżniają się następujące medale i krzyże.

• złoty Krzyż Zasługi, przyznany 29 października 1947,
• srebrny Krzyż Zasługi,
• medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921.

Upamiętnienie

W 1983 roku, w Tarnowie, jedna z ulic została uhonorowana imieniem Józefa Edwarda Dutkiewicza. Miejsce to znajduje się w dzielnicy Krzyż, co jest znaczącym gestem przypominającym o jego dziedzictwie.

---

Oceń: Józef Edward Dutkiewicz

---