Paweł Warchoł

---

Życiorys

Pawła Warchoła, artystę o bogatym dorobku twórczym, można określić jako osobę o wyjątkowym talencie, który ujawniał się już w dzieciństwie. Urodził się 20 maja 1958 roku w Krakowie, w rodzinie Wacława i Józefy Zajda, pochodzącej z Kalwarii Zebrzydowskiej. Od najmłodszych lat wykazywał pasję do rysunku, co zadecydowało o jego przyszłej drodze artystycznej. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej nr 99, kontynuował naukę w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Nowym Wiśniczu.

W wieku 14 lat zdobył swoją pierwszą istotną nagrodę w krakowskim Muzeum Archeologicznym, jednak jego twórczość rozwijała się już wcześniej – w czasach licealnych zaczął sprzedawać swoje rysunki, a jego prace można było spotkać w Krakowie, Gdańsku i Malborku. Liceum ukończył w 1979 roku, a w tym samym roku rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, na Wydziale Grafiki w Katowicach. Tytuł magistra uzyskał w 1984 roku, zdobywając dyplom z grafiki książkowej pod kierunkiem Stanisława Kluski oraz z malarstwa i rysunku u Romana Nowotarskiego.

W trakcie studiów artysta współpracował z wydawnictwem „Głos Nowej Huty”, debiutując jako rysownik-satyryk. Jego rysunki satyryczne były publikowane w wielu gazetach, w tym w „Dzienniku Beskidzkim” oraz „Trybunie Śląskiej” w latach dziewięćdziesiątych. Żoną Warchoła jest Małgorzata Holzman, pochodząca z Oświęcimia; razem mają dwoje dzieci: córkę Joannę (ur. 1993) i syna Grzegorza (ur. 1989). Od 1985 roku artysta mieszka i tworzy w Oświęcimiu.

Warchoł pracuje w różnych technikach artystycznych, takich jak rysunek, malarstwo, grafika wydawnicza, plakat oraz fotografika. Jego twórczość łączy tradycyjne techniki z nowoczesnością; potrafi zarówno realizować wizje w klasycznym rysunku tuszem, jak i w nowoczesnym malarstwie olejnym czy też wykorzystywać zaawansowany sprzęt cyfrowy.

Jest jednym z niewielu artystów, którzy przyjęli rysunek jako główny środek wyrazu swojej prac twórczej, a jego kolekcja rysunków obejmuje kilkanaście cykli. Prace Warchoła były prezentowane na ponad 200 wystawach zbiorowych i jest autorem ponad pięćdziesięciu wystaw indywidualnych. Od 1989 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.

Ważnymi momentami w karierze artysty były również stypendia Ministerstwa Kultury i Sztuki, które otrzymał dwukrotnie, w latach 1986 oraz 1990. W 1992 roku, zaszczyt odebrania nagrody Polcul Foundation – Fundacji Wspierania Niezależnej Kultury Polskiej, miał miejsce w Senacie RP.

Twórczość artystyczna

Artysta cechuje się wyjątkowym podejściem do twórczości, łącząc swoje prace wykonane piórkiem w tuszu na kartonie w cielisty, chronologiczny cykl rysunkowy. „Eksploracje” (1984–1985) to pierwsze dzieło, w którym dominują przemyślane płaszczyzny nasycone czernią, w wyraźnym kontraście do obszarów bieli, ledwo dotkniętych piórkiem. Te rysunki ukazują dynamiczne formy organiczne, pnącza, tajemnicze budowle oraz zamki, co sprawia, że są niezwykle intrygujące.

Następnie, w cyklu „Oratio” (1985–1988), artysta stworzył 14 rysunków na kartonach o formacie 70 na 100 cm, które eksplorują indywidualną interpretację stacji drogi krzyżowej. Cykl ten został poprzedzony kilkunastoma rysunkami zatytułowanymi „Modlitwa”.

W latach 1987-1988 powstał cykl „Auschwitz”, który jest kolekcją 14 plansz ukazujących dramatyczny obraz obozowych realiów. Prace te stanowią fuzję rysunku oraz fragmentów zdjęć archiwalnych z KL Auschwitz, które pokazują mroczne aspekty tamtego miejsca, takie jak ludzkie szczątki, włosy oraz pasiaki.

Cykl ten został zakupiony w 1989 roku i eksponowany w Kościele Pamięci Marcina Lutra w Berlinie. Warto również wspomnieć o „Szczątkach”, które zostały uzyskane w wyniku jego kreatywności w postaci siedmiu rysunków.

Cyklem, który również zasługuje na uwagę, jest „Holzmachiny” (od 1984), który przedstawia wizję świata pełnego ciemności i braku kontroli. Artysta przedstawia swoje obawy poprzez duże, drewniane budowle oraz konstrukcje, które funkcjonują na bazie precyzyjnie skonstruowanego napędu. Znalazły one swoje miejsce w Muzeum Narodowym w Krakowie obok najwybitniejszych polskich dzieł sztuki.

W cyklu „Walce” (1988-1992) artysta nawiązuje do metafory siły niszczącej, która jest przedstawiona w postaci surowych, zimnych i chropawych kamiennych kręgów. „Fragmenty” (1990–1993) tymczasem dotyczą bezpośrednio tematów związanych z KL Auschwitz i są przechowywane w Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

W latach 90. Paweł Warchoł rozpoczął prace nawiązujące do Księgi Rodzaju ze Starego Testamentu, jednak po wykonaniu kilkunastu rysunków porzucił ten cykl, a prace te, niestety, się rozproszyły i znalazły się w kolekcjach prywatnych. Następnie w 1995 roku powstały „Elementy”, będące efektem plenerów w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.

W latach 1997–2000 artysta realizował dwa równolegle tworzone cykle: „Pancerniki” oraz „Bunkry”. W pierwszym z nich powraca do koncepcji „Holzmachin” z nową wizją ustosunkowaną do nadanych form, podczas gdy „Bunkry” składają się z obiektów o zagadkowych, owalnych kształtach, eksplorujące mrok i pustkę. Oba cykle zdobyły uznanie na licznych wystawach oraz były uhonorowane nagrodami, w tym Grand Prix na VI Międzynarodowym Triennale Sztuki w Lublinie w 2000 roku.

Na początku nowego millenium artysta stworzył cykl „Rysunki” (1998–2000), w tym prace z wysublimowanym kolorem, a także „Całun”, inspirowany wnętrzem barokowej bazyliki Kalwarii Zebrzydowskiej. Prace te łączą różne techniki, takie jak tusz oraz farby akrylowe.

W kolejnych latach powstał cykl „Chrzcielnice” (2000) – pięć prac zainspirowanych Katedrą Gnieźnieńską, które prezentowane były na wielu wystawach, w tym na V Triennale Sztuki Sacrum w 2002 roku.

Również w 2001 roku artysta stworzył cykl „Warchoły”, który przedstawia portrety jego krewnych. Portrety te pełne są anatomicznych szczegółów, a delikatne kreski nadają im efekt trójwymiarowości oraz fotograficznej dokładności. Różnica w tej serii sprawiła, że w 2002 roku podczas III Europejskiego Biennale w Pilźnie uzyskał II nagrodę.

W 2002 roku artysta ukończył „Krzyże”, które są studialnymi rysunkami krzyży z cmentarza greckokatolickiego w Radrużu. Od 2006 roku realizuje cykl „Skargi Hioba”, będące rysunkami sakralnymi, które ukazują Auschwitz w innym świetle i za które zdobył III nagrodę na Triennale Sztuki Sacrum w Częstochowie.

Obecnie Paweł Warchoł kontynuuje swoją twórczość, pracując nad portretami w cyklach „Made in Poland” oraz „Mówię po polsku”. Jego innowacyjny sposób ukazywania wyrazu twarzy w projektach staje się coraz bardziej zauważalny. Dodatkowo, do cyklu „Mówię po polsku” wkomponowane zostały portrety artysty samego, przedstawiającego wypowiadane przez siebie polskie głoski.

Artysta jest także odpowiedzialny za projekt łańcucha rektorskiego dla Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Oświęcimiu, który składa się z dziesięciu ogniw, symbolizujących herby miast oraz gmin powiatu oświęcimskiego oraz województwa małopolskiego.

Nagrody i wyróżnienia

Paweł Warchoł to artysta, który przez lata zdobywał liczne nagrody i wyróżnienia za swoje wybitne osiągnięcia w sztuce. Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych z nich, które świadczą o jego umiejętnościach i uznaniu wśród krytyków sztuki oraz publiczności.

• 1986 – Nagroda w I Międzynarodowym Triennale Rysunku, Kalisz,
• 1988 – Nagroda Kontraktów Roździeńskich w konkursie na rysunek jednobarwny Prezydenta Miasta Katowice, II Nagroda na wystawie „Natura Matka Ludzi”, Suwałki, Wyróżnienie na III Międzynarodowej Wystawie Miniatury Artystycznej, Toronto,
• 1989 – Nagroda Kontraktów Roździeńskich w konkursie na rysunek jednobarwny Prezydenta Miasta Katowice, III Nagroda w konkursie malarskim „Prowincja III”, Włocławek,
• 1991 – III Nagroda Graficzna na wystawie „Kunst’91, Haus der Kunst”, Monachium,
• 1998 – Wyróżnienie w Zimowym Salonie Sztuki, Bielsko-Biała,
• 2000 – Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Grand Prix VI Międzynarodowego Triennale Sztuki „Majdanek „2000”, Lublin, Główna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w III Triennale Autoportretu, Radom, Wyróżnienie w Międzynarodowej Wystawie Miniatury Gaude Mater, Częstochowa, Wyróżnienie w V Jesiennym Salonie Sztuki, Ostrowiec Świętokrzyski,
• 2002 – I Nagroda w IV Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, Lubaczów, II Nagroda Hetmana Kraju Pilźnieńskiego w III Biennale Rysunku Środkowoeuropejskiego, Pilzno, Nagroda Centrum Kultury i Sztuki, Kalisz, II Nagroda w XI Ogólnopolskim Salonie Plastyki “Egeria 2002”, Ostrów Wielkopolski, Wyróżnienie w VI Jesiennym Salonie Sztuki, Ostrowiec Świętokrzyski, I Nagroda na IV Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, Lubaczów, Wyróżnienie Honorowe w Konkursie o Nagrodę im. Daniela Chodowieckiego, Sopot,
• 2003 – Nagroda Ministra Kultury w Biennale Tarnowskie Klimaty, Tarnów, Nagroda Sant Lluc XXIV Międzynarodowy Konkurs Rysunku, Barcelona, Grand Prix Konkursu „Praca Roku” (2002), Katowice, I Nagroda w konkursie „Obsesja Papieru”, Warszawa,
• 2004 – Główna Nagroda w XLII Międzynarodowym Konkursie Rysunku Fundacji Ynglada – Guillot, Barcelona, Wyróżnienie w V Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, Lubaczów, Główna Nagroda w konkursie na plakat w 60 rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau,
• 2005 – Nagroda Równorzędna w Konkursie „Praca Roku” (2004), Katowice, Wyróżnienie na V Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, Lubaczów,
• 2006 – Grand Prix, Konkursu „Praca Roku” (2005 r), Katowice, II Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie na rysunek i grafikę „Przeciw przemocy – czerwiec 76”, Wyróżnienie w XII Międzynarodowym Biennale Grafiki i Rysunku, Taizhong (Tajwan), III Nagroda w VI Triennale Sztuki Sacrum, Częstochowa, Wyróżnienie w Ogólnopolskim konkursie na rysunek im. Andriollego, Nałęczów, I Nagroda w Ogólnopolskim konkursie plastycznym na rzeźbę, grafikę i malarstwo „14 dni pod ziemią – niezłomni z Piasta”, Katowice-Bieruń.

Warto podkreślić, że nagrody te wskazują na uznanie artysty w środowisku twórczym oraz na jego wpływ na rozwój sztuki współczesnej w Polsce.

Wystawy

Prace artysty są nieprzerwanie eksponowane w największych instytucjach sztuki współczesnej zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Wystawy indywidualne: artysta zrealizował ponad 50 wystaw indywidualnych, które miały miejsce w takich miastach jak Kraków, Katowice, Bielsko-Biała oraz w stolicach europejskich, w tym w Berlinie, Münster, Dachau, Czadcy, Bytomiu, Tarnowie, Chorzowie oraz Stutthofie.

Wystawy zbiorowe: Ponadto, jego prace były prezentowane na ponad 300 wystawach zbiorowych, które odbyły się w miastach takich jak Kraków, Katowice, Wrocław, Warszawa, Poznań, Kolonia, Londyn, Berlin, Barcelona, Monachium, Getyndze, Wiedeń czy Vermont.

W wielu renomowanych muzeach znajdują się prace Pawła Warchoła, w tym:

• Muzeum Narodowe w Krakowie,
• National Taiwan Museum of Fine Art, Taizhong,
• Muzeum Śląskie w Katowicach,
• Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu,
• Państwowe Muzeum na Majdanku,
• Muzeum Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, Barcelona,
• Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu,
• Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu,
• Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej,
• Muzeum w Lubaczowie,
• Muzeum Miasta Jaworzna,
• Muzeum Okręgowe w Suwałkach,
• Muzeum Plakatu w Wilanowie.

---

Oceń: Paweł Warchoł

---