Romuald Oramus

---

Życiorys

Romuald Oramus to artysta o bogatym dorobku, który zyskał uznanie dzięki swoim talentom w dziedzinie sztuk plastycznych. Jego edukacja rozpoczęła się w krakowskim Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych, gdzie uczęszczał w latach 1968–1973. Następnie kontynuował naukę na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zdobywając wiedzę oraz umiejętności w latach 1974–1979. Dyplom uzyskał w pracowni profesora Adama Marczyńskiego, tworząc również graficzny aneks w pracowni profesora Mieczysława Wejmana.

Oramus zasłynął dzięki różnorodnym wystawom, na których prezentował swoje prace malarskie oraz graficzne zarówno w kraju, jak i za granicą. W latach 80. jego twórczość była związana z Ruchu Kultury Niezależnej, co przyniosło mu dodatkowe uznanie w środowisku artystycznym. Przez ponad czterdzieści lat, od 1979 do 2023 roku, pełnił rolę wykładowcy na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, gdzie dzielił się swoją pasją i doświadczeniem z młodymi artystami.

Twórczość artystyczna

Malarstwo oraz grafika Romualda Oramusa wyróżniają się bogactwem tematycznym i formalnym, co sprawia, że jego twórczość posiada szeroką ikonograficzną gamę znaczeń. W dziełach malarskich artysta wykorzystuje niezwykle rozwiniętą kolorystykę, natomiast w grafice koncentruje się na odcieniach tonalnych, ograniczając paletę barw lub stosując jedynie czarno-białe zestawienia. W swoich realizacjach Oramus podejmuje się tworzenia obszernych cykli obrazów z zastosowaniem różnych technik, takich jak olejno-żywiczna, tempera jajowa, enkaustyka czy akryl, zaś w swoich rycinach sięga m.in. po akwaforty i akwatinty.

Lata 80.

W okresie lat 80. XX wieku Oramus z ironicznym podejściem czerpał inspiracje z bogatej kultury sarmackiej, a także z kontekstów religijno-politycznych ceremoniałów. W jego twórczości można dostrzec echa młodopolskiego modernizmu oraz postmodernistycznych tendencji, które nawiązywały do wybranych motywów z malarskiej tradycji. Oto ważniejsze cykle z tego okresu:

• Ławka (obrazy 1979–1980),
• Czas zatrzymany (obrazy i grafiki 1980–1982),
• Uczta (obrazy i grafiki, 1983–1984),
• Rytuały (grafiki, 1982–1984),
• Funeralia (obrazy, 1985–1986),
• Rytuały. Pompa funebris (grafiki, 1985),
• Bachanalie(a) (obrazy i grafiki, 1986–1989).

Lata 90.

W kolejnej dekadzie kontynuowane były przedstawienia o charakterze metaforycznym. Artysta ukazuje samotne postacie oraz akty kobiet i mężczyzn, które znajdują się w relacji z bezkresnym morzem, ogrodami lub labiryntami. Te obrazy wpisują się w refleksje na temat egzystencjalnego i sensualnego aspektu życia, co znajduje odzwierciedlenie w portretach metaforycznych, motywach śródziemnomorskich oraz scenach rodzajowych z lat 1990 – 1993. W tym czasie Oramus również zwracał uwagę na wpływ kultury popularnej na wzorce indywidualnych oraz społecznych zachowań. Wśród kluczowych cykli znajdują się:

• Homo ludens (obrazy, 1995–1998),
• Fitness Club (obrazy i grafiki, 1997–1999).

Przełom wieku i po 2000 roku

W ostatnich latach XX wieku oraz na początku XXI wieku Oramus podejmuje temat intymnych, rodzinnych scen ukazujących życie we wnętrzach mieszkań w relacji do elementów architektury i pejzażu. Z biegiem czasu artysta ogranicza figuratywne przedstawienia, aby skupić się na ekspozycji bardziej złożonej struktury przestrzennej swoich dzieł. Wyraźna geometryzacja form oraz synkretyzm kompozycyjny stają się istotnymi elementami jego twórczości. W jednej z prac artystę udało się połączyć różne kadry przedstawianej rzeczywistości. Wśród cykli z tego okresu wymienia się:

• Rytuały codzienności (obrazy, 1997–2003),
• Realne – nierealne (obrazy, 2004–2006).

W latach 2007 – 2022 Oramus poszerza tematykę swoich dzieł w malarstwie i grafice, koncentrując się na fenomenie katedry. Jego prace eksplorują jej różnorodne znaczenia: narracyjne, iluzjonistyczne, abstrakcyjne, strukturalne, metafizyczne oraz sakralne. Istotne cykle to:

• Katedra (obrazy, grafiki, 2007–2022) oraz Katedra Prousta (grafiki, 2016–2019).

Wybrana literatura

Teksty własne, współautorstwo w opracowaniach wydawniczych

Lista publikacji autorstwa Romualda Oramusa oraz tekstów, w których współuczestniczył, obejmuje szereg istotnych prac, które ilustrują jego wkład w sztukę i literaturę. Oto najważniejsze z nich:

• Krasnowolski B., Oramus R., Romuald Oramus. Katedra. Malarstwo z lat 2007–2011, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Kraków 2012. ISBN 978-83-7271-760-3,
• Romuald Oramus, La cathédrale. Peinures et graviures, katalog wystawy; Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu, Paryż, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Kraków 2020. ISBN 978-83-914634-7-5,
• Oramus R., Radość iluzji malarskiej. Eseje o sztuce, Biblioteka Konspektu nr 4, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2004. ISBN 83-7271-249-2,
• Oramus R., Prawda artysty. Na przykładzie twórczości Józefa Czapskiego i nie tylko…, w: Czapski raz jeszcze… Errata do biografii Józefa Czapskiego, Instytut Literatury, Kraków 2021. ISBN 978-83-66765-31-3,
• Profesor Adam Marczyński i Pracownia, red. R. Oramus, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie [cz.1.], Kraków 2015. ISBN 978-83-7271-761-0,
• Profesor Adam Marczyński i jego Pracownia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych latach 1948–1980. Artystyczne wpływy i kontynuacje; praca zbiorowa, red. Romuald Oramus, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie [cz.2], Kraków 2018. ISBN 978-83-914634-2-0,
• Teraźniejsze i ponadczasowe. Pamięć o Czapskim, Romuald Oramus, red. R. Oramus, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie 2018. ISBN 978-83-914634-3-7,
• W nurcie czasu. Romuald Oramus. Malarstwo i grafika z lat 1981–2011, red. S. Stankiewicz, katalog wystawy, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Kraków 2021; University of St. Thomas, Houston 2022. ISBN 978-83-8084-682-1.

Pozostała wybrana literatura

Obok prac samego Romualda Oramusa, istnieje również szereg publikacji, które rozszerzają kontekst jego twórczości i dotyczą artystów związanych z Krakowem oraz szeroko pojętej sztuki. Oto kilka przykładów:

• Gryglewicz T., Kraków i artyści. Teksty o malarzach i grafikach środowiska krakowskiego drugiej połowy wieku XX, Universitas, Kraków 2005. ISBN 83-242-0523-3,
• Krzysztofowicz – Kozakowska S., Sztuka od roku 1989, Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2020. ISBN 978-83-7576-441-3,
• Rogozińska R., Rytuały codzienności. Romuald Oramus, w: Ikona w sztuce XX wieku, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009. ISBN 978-83-7505-242-8,
• Słownik malarzy polskich, t.2, Arkady, Warszawa 2001. ISBN 83-213-4143-8,
• Trzy dekady 1981–2011. Malarstwo wobec przemian na przykładzie twórczości Romualda Oramusa i Stanisława Sobolewskiego, red. J. Brukwicki, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Kraków 2012. ISBN 978-83-7271-747-4,
• Wielka Encyklopedia Malarstwa Polskiego, Wydawnictwo Kluszczyński, Kraków 2011. ISBN 978-83-7447-118-3,
• Zientara M., Z pracowni naszych artystów. Najnowsza sztuka krakowska: katalog wystaw zorganizowanych w Wieży Ratuszowej w latach 1999–2004, cz.2; Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. ISBN 838-95-9927-9.

Wystawy

Wybrane wystawy indywidualne

Romuald Oramus, znany polski artysta, zrealizował szereg wystaw indywidualnych, które przyciągnęły uwagę zarówno miłośników sztuki, jak i krytyków. W 1994 roku zaprezentował swoje obrazy w Galerii Kordegarda w Warszawie, a pięć lat później w 1999 roku odbyła się wystawa jego grafik pod tytułem „Ćwiczenia siłowe” w Jan Fejkiel Gallery w Krakowie. W 2004 roku Oramus ponownie wystawił swoje malarstwo, obejmujące dzieła z lat 1982–2005, w Galerii DAP w Warszawie.

W 2006 roku jego prace z lat 1997–2005 były prezentowane w Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem. Tego samego roku odbyły się dwie kolejne wystawy, pierwsza w Galerii Krytyków Pokaz oraz druga w Galerii Sztuki Wozownia w Toruniu, gdzie przedstawiono malarstwo z lat 2004–2005 oraz 2000–2005. Dwa lata później, w 2007 i 2008 roku, Oramus zorganizował wystawę „Pomiędzy obrazem i grafiką” pokazując prace z lat 1981–2006, w muzeach archidiecezjalnych w Krakowie, Warszawie i Katowicach.

W 2009 roku zrealizował wystawę grafik z lat 1981-99 w Galerii i Domu Aukcyjnym Nautilus w Krakowie. Następne lata były równie owocne – w latach 2012-2013 zorganizowano dużą wystawę pod tytułem „Trzy dekady” w Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie oraz Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, prezentującą różnorodność jego prac od lat 80. do 2011.

W 2014 roku wrócił do tematu katedry, pokazując najnowsze prace w Galerii Pryzmat w Krakowie. W 2016 roku w Muzeum Archidiecezjalnym zaprezentował wystawę „Katedra. Z nieba i z ziemi”. Później, w 2017 roku, mieliśmy możliwość obejrzenia jego malarstwa w Muzeum Narodowym w Krakowie w Pawilonie Józefa Czapskiego.

W 2019 roku Oramus zaprezentował serię obrazów w Galerii Otwartej Pracowni w Krakowie, po czym, w 2020 roku, jego prace trafiły do Paryża na wystawę „La cathédrale”, organizowaną przez Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie w Bibliotece Polskiej. Jego ostatnia znana wystawa miała miejsce w 2021 roku w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, ukazując prace z lat 1981–2021, a w 2022 roku zaprezentowane zostały w Houston, USA na wystawie „In the Stream of Time”.

Wybrane wystawy zbiorowe w Polsce i za granicą

Romuald Oramus brał także udział w licznych wystawach zbiorowych, które miały miejsce zarówno w kraju, jak i za granicą. Już w 1983 roku wziął udział w Mini Print International Cadaqués w Barcelonie, a dwa lata później kontynuował tę tradycję w tym samym miejscu. W 1985 roku zaprezentował swoje prace na Krajowej Wystawie Malarstwa Młodych w Wrocławiu, zdobijając uznanie w środowisku artystycznym. W 1986 roku jego dzieła znalazły się na międzynarodowej wystawie graficznej w Frechen w Niemczech.

W 1987 roku uczestniczył w wystawie „Arsenał ’88” w Warszawie, a w latach 1989 i 1992 był obecny na międzynarodowej wystawie niezależnej w Kanagawa w Japonii. W 1991 roku artyści z Krakowa mogli zaprezentować swoją twórczość na wystawie „Dotyk”, oraz na drugiej edycji biennale w Bhopalu w Indiach, ukazując międzynarodowy zasięg jego twórczości.

W późniejszych latach Oramus brał udział w wielu prestiżowych wystawach, takich jak „Portret ironiczny” w Jan Fejkiel Gallery w Krakowie, „Ars Erotica” w Muzeum Narodowym w Warszawie oraz w włoskiej imprezie „II Rassegna internazionale dell’incisione di piccolo formato”. W 2018 roku był częścią wystawy „Abstrakce.PL” w Ołomuńcu w Czechach, gdzie poruszano temat polskiej abstrakcji w malarstwie. W 2019 roku jego prace znalazły się w „Obliczach Polski” w Pałacu Prezydenckim oraz Muzeum Narodowym w Krakowie. Ostatnimi wystawami zbiorowymi w których brał udział były te organizowane w 2022 roku w Krakowie, badające temat sztuki i metafizyki w latach 2000–2020.

Prace w kolekcjach

Romuald Oramus zdobył uznanie nie tylko na polskim rynku sztuki, ale również poza jego granicami, a jego dzieła zdobią wiele prestiżowych kolekcji zarówno w rękach prywatnych, jak i instytucjonalnych. Wśród miejsc, które mogą poszczycić się pracami artysty, znajduje się Muzeum Narodowe w Krakowie. Kunszt Oramusa podziwiać można również w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, miejscu o ogromnym znaczeniu historycznym i kulturowym dla Polski.

Nie sposób pominąć Warszawy, gdzie jego twórczość jest dostępna dla publiczności w Bibliotece Narodowej oraz w Muzeum Archidiecezji. Ta stolica sztuki współczesnej nie przestaje inspirować i daje szerokim gronom odbiorców możliwość kontaktu z nowatorskimi dziełami artystów, takich jak Oramus.

Kolejne miejsce na mapie sztuki to Muzeum Śląskie w Katowicach, które również posiada w swoich zbiorach prace tego uznanego artysty. W Katowicach, a dokładniej w Muzeum Archidiecezjalnym, jego dzieła wpisują się w bogaty kontekst sakralnej i współczesnej sztuki prezentowanej w tym mieście.

Oprócz wyżej wymienionych polskich instytucji, dzieła Oramusa są także częścią zagranicznych kolekcji, co świadczy o uniwersalności i szerokiej aprobacie jego twórczości na arenie międzynarodowej. Muzeum Sztuki Współczesnej we Frankfurcie nad Odrą i Computerspielemuseum w Berlinie to przykłady miejsc, w których nadal zachwycają one miłośników sztuki z całego świata.

---

Oceń: Romuald Oramus

---