Kazimierz Studentowicz

---

Życiorys

Kazimierz Studentowicz był osobą, która wywodziła się z inteligenckiego środowiska. Swoją edukację zakończył w 1925 roku, zdobywając dyplom na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów udał się na staż do Londynu, a w 1926 roku uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim doktorat w dziedzinie nauk ekonomicznych pod opieką akademicką Adama Krzyżanowskiego. W 1928 roku kontynuował swoją edukację w Stanach Zjednoczonych, gdzie na Columbia University otrzymał drugi doktorat z ekonomii. Po powrocie do kraju związał swoje życie zawodowe z Bankiem Gospodarstwa Krajowego w Warszawie.

Oprócz pracy w bankowości, Studentowicz był aktywnym publicystą i pisał dla takich czasopism jak „Bank” i „Gospodarka Narodowa”. W latach 30. nawiązał współpracę z Klubem „Buntu Młodych”/„Polityki”, gdzie zyskał renomę jako autorytet w dziedzinie gospodarki. Jego praktyka pisarska obejmowała również pisanie części gospodarczej manifestu programowego grupy związanej z Jerzym Giedroyciem, pod tytułem Polska idea imperialna. W 1939 roku przetłumaczył istotną publikację brytyjskiej ekonomistki, Joan Robinson, zatytułowaną Walka z bezrobociem, która wpisywała się w nurty postkeynesizmu.

W czasie okupacji niemieckiej, Studentowicz podjął działania konspiracyjne, zakładając podziemną organizację „Wspólnota”. W 1940 roku organizacja ta stała się częścią Federacji Organizacji Narodowo-Katolickich „Unia”, w której był członkiem Rady Programowej, tworząc teksty programowe w obszarze polityki zagranicznej, nawiązując do idei Romana Dmowskiego. W 1943 roku, po przekształceniu „Unii”, dołączył do Stronnictwa Pracy i objął odpowiedzialność za jego działania w strukturach naczelnych, prowadząc wydział społeczno-gospodarczy.

W swoich działaniach dzielił się odpowiedzialnością za redagowanie konspiracyjnego pisma „Naród”, współpracując z innymi znanymi postaciami, w tym z Januszem Pajewskim. W trakcie powstania warszawskiego wziął udział w organizowaniu cywilnego zarządzania, pełniąc zarazem rolę komendanta straży ogniowej. W swoich poglądach opowiadał się za wspólnym wysiłkiem wojskowym z ZSRR lub za przerwaniem walk.

W Stronnictwie Pracy działał do lipca 1946 roku, kiedy to wspólnie z Jerzym Braunem opracował deklarację programową kongresu odbywającego się w Krakowie 15 lipca 1945 roku. Po tym okresie przez pewien czas był publicystą wpływowego chadeckiego „Tygodnika Warszawskiego”. Jednakże jego działalność w ruchach katolickich niezależnych od reżimu komunistycznego przyciągała uwagę władz, co skutkowało represjami. Po nieudanej próbie escape’u z kraju w 1948 roku, Studentowicz został aresztowany, a w maju 1950 roku skazany na 15 lat więzienia. Na szczęście, w 1956 roku objął go amnestyjny akt prawny.

Po tej długiej odsiadce, w 1956 roku, próbował nieudolnie reaktywować Stronnictwo Pracy, prowadząc negocjacje z Zenonem Kliszką. Wkrótce potem przyłączył się do Klubu Inteligencji Katolickiej (KIK) w Warszawie, gdzie objął kierownictwo sekcji społecznej. W 1957 roku rozpoczął pracę w Zakładzie Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. Sześć lat później uzyskał habilitację na Uniwersytecie Warszawskim i następnie został docentem. Po przejściu na emeryturę w 1969 roku, pozostawił ślad w historii polskiej ekonomii i polityki.

W latach 70-tych współpracował z Instytutem Finansów związanym z resortem, a później dostarczał swoje teksty do „drugiego obiegu”. W 1981 roku był jednym z inicjatorów protestu przeciwko konferencji naukowej, która planowała udział tzw. „emigrantów marcowych”. Treść jego wystąpienia, o charakterze nacjonalistyczno-antysemickim, spotkała się z ostrą reakcją i potępieniem w uchwałach zarządu KIK, co skłoniło Studentowicza do opuszczenia klubu. Wkrótce przystąpił do Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”, gdzie angażował się w działalność na rzecz upamiętnienia ofiar reżimu stalinowskiego, które postrzegał jako stanowiące spiskową armię żydowskiego pochodzenia w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego. Na koniec, w 1989 roku, przyczynił się do utworzenia Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy.

Prace

W dorobku Kazimierza Studentowicza znajduje się wiele znaczących prac naukowych, które odegrały kluczową rolę w analizie polityki gospodarczej oraz systemu walutowego. Oto niektóre z jego ważniejszych publikacji:

• polityka gospodarcza państwa, Warszawa 1937,
• dewaluacja a kryzys gospodarczy, Warszawa 1937,
• (z Adolfem Bocheńskim i in.) polska idea imperialna, Warszawa 1938,
• ewolucja zasad polityki pieniężnej w krajach kapitalistycznych, Warszawa 1965 (praca habilitacyjna),
• aktualna dyskusja nad reformą światowego systemu walutowego, Warszawa 1969,
• przyszłość światowego systemu walutowego, Warszawa 1971,
• perspektywy monetarne złota, Warszawa 1973,
• czynniki opóźniające reformę światowego systemu walutowego, Warszawa 1976,
• problem opanowania inflacji jako czynnik reformy światowego systemu walutowego, Warszawa 1978.

---

Oceń: Kazimierz Studentowicz

---