Marian Bomba

---

Życiorys

Marian Bomba, mieszkaniec Zelkowa, przed rozpoczęciem II wojny światowej prowadził intensywną działalność społeczną i polityczną. W 1916 roku związał swoje życie z Legionami, gdzie walczył w kluczowych bitwach o Przemyśl i Lwów, co zaowocowało przyznaniem mu Krzyża Niepodległości.

W 1930 roku jego działalność polityczna doprowadziła do aresztowania, a rok później został zwolniony. Po tym incydencie, objął kierownictwo komórek Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w Płaszowie, Borku Fałęckim i Podgórzu, a także pracował jako robotnik w fabrykach takich jak „Manne”, „Suchard”, „Kabel” oraz „Solvay”. Jego zaangażowanie przyniosło mu miano działacza Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego oraz Centralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego RP.

Bomba pełnił również funkcję prezesa Klubu Sportowego Płaszowianka oraz był członkiem Rady Nadzorczej Krakowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W 1935 roku ponownie został aresztowany, co uniemożliwiło mu start w wyborach do Rady Miasta. Jego opór wobec reżimu ujawnił się podczas masowych wystąpień robotniczych w Krakowie w 1936 roku oraz przez udział w strajku solidarnościowym z rolnikami w 1937 roku.

Wiosną 1939 roku Marian organizował pomoc dla uchodźców z Czecho-Słowacji. Niestety, w lipcu tego samego roku został aresztowany za „osłabianie ducha narodu”, jednak uniewinniony przez Sąd Powiatowy w Limanowej. W chwili wybuchu II wojny światowej nie otrzymał powołania do służby wojskowej, ale angażował się w konspiracyjną działalność. Uczestniczył w spotkaniu w domu Cyrankiewiczów, na którym ustalano strategię działania krakowskiej PPS w warunkach okupacji.

10 października 1939 roku wszedł w skład pierwszego kierownictwa Milicji Robotniczej PPS, a wkrótce został kierownikiem krakowsko-śląsko-rzeszowskiego Okręgu Gwardii Ludowej PPS. Jego działania obejmowały organizowanie systemu nasłuchu radiowego, druku oraz kolportażu materiałów prasowych, takich jak „Naprzód” i „Wolność”. Był odpowiedzialny za utworzenie komórki zajmującej się fałszowaniem dokumentów, co miało kluczowe znaczenie dla ludzi zaangażowanych w konspirację.

Jako pierwszy dowódca krakowskiego oddziału bojowo-dywersyjnego GL PPS, zasłynął 24 listopada 1940 roku, dowodząc grupą, która podpaliła składy siana przeznaczonego do produkcji materiałów wybuchowych wśród zakładów Solvay. W wyniku jego pracy, poszukiwano go listem gończym przez Gestapo. Marian Bomba współpracował także z takimi osobami jak J. Lasocka i Adam Rysiewicz, chroniąc materiały dotyczące KL Auschwitz oraz wyprowadzając więźniów. Współorganizował również ucieczkę Tadeusza Orzelskiego ze szpitala św. Łazarza

Pod koniec 1942 roku, jego rola jako dowódcy Milicji Robotniczej obejmowała organizowanie pomocy dla jeńców sowieckich. 28 stycznia 1942 roku zaplanował zasadzkę na krakowski Arbeitsamt, w której w wyniku zamachu zniszczono dokumenty młodzieży przygotowanej do wysłania do pracy w Rzeszy. Był również aktywnym działaczem krakowskiej Rady Pomocy Żydom „Żegota”, co pokazuje jego zaangażowanie w pomoc potrzebującym.

W maju 1943 roku po doniesieniu od Konrada Lubańskiego „Król”, Marian padł ofiarą zasadzki Gestapo. Początkowo ciężko ranny, zdołał jednak zbiec do kryjówki w lokalu przy ul. św. Sebastiana 34. W czerwcu 1943 roku przeniósł się do Wieliczki, natomiast w grudniu jego misją stało się zorganizowanie sieci przerzutowej dla węgierskich działaczy socjalistycznych, zagrożonych aresztowaniem. Jako szef tego projektu był kluczową postacią w operacjach pomiędzy Krakowem a Budapesztem.

Po wojnie, w 1945 roku, ujawnił się przed władzami komunistycznymi, dalej aktywnie działając jako członek Komitetu Wojewódzkiego PPS. Jego kariera nie była jednak wolna od aresztowań. W maju 1947 roku trafił do aresztu UBP przy pl. Inwalidów na 6 miesięcy, a później przez 18 miesięcy przebywał w więzieniu Mokotowskim. Ostatecznie, w kwietniu 1949 roku, został zwolniony bez wyroku sądowego.

Po wojnie Bomba pracował w Krakowskiej Spółdzielni Komunikacyjno-Warsztatowej. Zrehabilitowany w 1956 roku, nigdy nie odebrał legitymacji PZPR, mimo złożenia wniosku o przywrócenie do partii. Do końca życia był na rencie dla zasłużonych. Marian Bomba zmarł 14 marca 1960 roku w Warszawie i znalazł swoje miejsce wiecznego spoczynku w alei zasłużonych cmentarza Rakowickiego w Krakowie (kwatera LXVII-płd. 1-7).

Bibliografia, linki

Oto zestawienie publikacji oraz materiałów związanych z Marianem Bombą, które mogą być pomocne w dalszym zgłębianiu jego życia i działalności. Poniżej przedstawiamy źródła, które szczególnie warto uwzględnić.

• Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, Tom 1, Warszawa 1978, ISBN 83-05-11327-2,
• Rafał R. Górski, Polscy zamachowcy. Droga do wolności, Kraków: Wydawnictwo Egis Libron, 2008, ISBN 978-83-7396-764-9, OCLC 316504538, brak numerów stron w książce,
• Tekst o akcjach dywersyjnych PPS w Krakowie z udziałem Mariana Bomby,
• Małopolscy Bohaterowie Niepodległości. Marian Bomba (1897-1960). Pepeesiak w walkach o wolną Polskę,
• Artykuł o Adamie Rysiewiczu, towarzyszu Bomby z małopolskiej GL WRN.

---

Oceń: Marian Bomba

---