Theresa Bernstein

---

Życiorys

Młodość

Theresa Ferber Bernstein przyszła na świat 1 marca 1890 roku w Krakowie. Była jedynym dzieckiem Izydora Bernsteina, żydowskiego producenta tekstyliów, oraz utalentowanej pianistki Anny Bernstein z domu Ferber. W niedługim czasie rodzina podjęła decyzję o emigracji do Stanów Zjednoczonych, kiedy to Theresa miała zaledwie rok.

Od samego początku przejawiała zainteresowanie sztuką; już w młodzieńczych latach zaczęła uczyć się rysunku i malarstwa. W wieku 13 lat otrzymała swoje pierwsze zlecenie artystyczne, kiedy to jej rodzinny lekarz poprosił ją o namalowanie portretu swojej siostrzenicy.

Podczas swojej młodej dorosłości, w latach 1905 oraz 1912, podróżowała z matką do Europy, gdzie nowoczesne prace takich artystów jak Wassily Kandinsky, Franz Marc i Edvard Munch zrobiły na niej ogromne wrażenie.

Edukacja

W 1907 roku, mając zaledwie 17 lat, ukończyła szkołę Williama D. Kelleya w Filadelfii. W tym samym roku zdobyła stypendium, które pozwoliło jej kontynuować edukację w Philadelphia School of Design for Women (dziś znanej jako Moore College of Art & Design). Tam studiowała pod okiem znakomitych artystów, takich jak Harriet Sartain, Elliott Daingerfield, Henry B. Snell, Daniel Garber czy Samuel Murray. Ukończyła studia w 1911 roku, a w 1992 roku otrzymała tytuł doktora honoris causa z tej uczelni.

Po powrocie z drugiej podróży do Europy w 1912 roku, przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie jej ojciec przywiódł całą rodzinę. Osiedliła się na Manhattanie i zapisała do Art Students League, gdzie krótko uczęszczała na zajęcia prowadzone przez Williama Merritta Chase’a. Wkrótce zaczęła prowadzić własne studio artystyczne.

Małżeństwo z Williamem Mayerowitzem i relacje rodzinne

W 1917 roku, gdy do jej studia zawitał przyszły mąż, artysta William Meyerowitz, ich losy się połączyły. Meyerowitz przybył jako reprezentant People’s Art Guild, aby poprosić Bernsteina o podarowanie dzieł sztuki dla osób w potrzebie. Ich związek przerodził się w głęboką miłość i 7 lutego 1919 roku pobrali się w Filadelfii. Bernstein relacjonując ich życie wspomniała, że przez 62 lata żyli jak w raju. Doczekali się córki, Isadory G.R. Meyerowitz, która zmarła po zaledwie 14 tygodniach z powodu zapalenia płuc.

Po przeprowadzce do Nowego Jorku, spędzali letnie miesiące w Gloucester. W 1923 roku wybrali się w podróż zagraniczną, ale nie były tak politycznie zaangażowani jak niektórzy z ich przyjaciół, którzy przystąpili do Komunistycznej Partii. Niemniej jednak zaangażowali się w ruch syjonistyczny, regularnie odwiedzając Izrael po jego utworzeniu w 1948 roku.

Ponadto, po śmierci ojca Meyerowitza, obydwoje przyjęli na siebie odpowiedzialność za wsparcie jego matki i rodzeństwa, co wiązało się z dużymi obciążeniami finansowymi. Bernstein i Meyerowitz wspierali również edukację muzyczną swoich dwóch siostrzenic, Laury Nyro i Barbary Meyerowitz (znanej również jako Barbara DeAngelis). Po zgonie Meyerowitza w 1981 roku, Bernstein zawiązała bliską relację z najmłodszym synem DeAngelis, Keithem Carlsonem, który dokumentował ich więź dla Uniwersytetu Miejskiego w Nowym Jorku.

Śmierć

Wielu lat Bernstein mieszkała z mężem w wynajmowanym lofcie przy ulicy 54 West 74th Street w nowojorskiej dzielnicy Upper West Side, zaledwie krok od Central Park West. Tam też, 13 lutego 2002 roku, zmarła w szpitalu Mount Sinai. Artystka odeszła w wieku 111 lat, zaledwie tuż przed swoimi 112. urodzinami. Uważana była za jedną z najdłużej żyjących artystek w Stanach Zjednoczonych.

Twórczość

Styl artystyczny

Theresa Bernstein jest uznawana za malarkę, która głęboko osadziła się w tradycji realizmu, a także należy do nurtu Ashcan School. Jej twórczość, chociaż na początku stawiała na realistyczne przedstawienie rzeczywistości, z biegiem lat ewoluowała w stronę większej ekspresji.

Podczas gdy jej paleta barw pierwotnie była raczej ciemna, z czasem zmieniała się, stając się jaśniejsza, jednak wciąż wykazywała typowe dla niej, silne gesty malarskie i ograniczoną ilość szczegółów, co przywodzi na myśl prace Franka Duvenecka czy malarzy z szkoły monachijskiej.

W przeciwieństwie do twórców abstrakcjonizmu, Bernstein pozostała wierna figuratywizmowi, niewątpliwie podtrzymując kontakt z codziennym życiem i jego bohaterami, nawet gdy odważnie zestawiała ze sobą różne kolory, takie jak łososiowe niebo z błotnistym krajobrazem. Jej podejście do sztuki, mimo że stawało się coraz bardziej swobodne, zachowało swoją konsekwencję. Prace Bernstein przejawiały wrażliwość i empatię wobec otaczającej ją rzeczywistości, z czego Marisa J. Pascucci zdefiniowała je jako „miejskie sceny rodzajowe z elementami narracyjnymi”. Osobowość jej sztuki jest często opisywana jako klarowna i pełna emocji,ali jednocześnie reprezentująca amerykańskie życie w jego różnorodności.

Tematyka prac

W swoich pracach Bernstein poruszała kluczowe zagadnienia społeczne swojego czasu. Tematy takie jak ruch sufrażystek, I wojna światowa, jazz, los imigrantów, bieda, dyskryminacja rasowa oraz motywy związane z kulturą żydowską stanowiły stały element jej malarstwa. Sceny, które przedstawiała, często ukazywały codzienność – życie na ulicach, w tramwajach, czy w lobby teatrów.

Jej bliskość do Bryant Park oraz Times Square umożliwiła jej uchwycenie różnorodności mieszkańców Nowego Jorku, które oddawała poprzez szerokie pociągnięcia pędzla oraz odważne zestawienia kolorystyczne, oddające witalność jej postaci. Tworzyła również portrety, w tym swojego męża oraz innych znanych postaci, takich jak Ignacy Jan Paderewski, Charles Parker, Judy Garland czy Albert Einstein. Jednym z jej wczesnych dzieł, które zyskały uznanie, był portret baronessy Elsy von Freytag-Loringhoven z 1917 roku.

W jej zainteresowaniach artystycznych znalazły się również muzyka oraz tradycyjne żydowskie wesela. Odwiedzając Coney Island oraz regularnie spędzając wakacje w Gloucester, malowała porty, plaże i martwe natury, w ten sposób łącząc szorstkie życie miejskie z żywiołowymi arenami nadmorskimi. W jej dziełach często występowały kobiety – sufrażystki, imigrantki, czy inne postacie, w tym dzieci.

Już na wczesnym etapie swojej kariery, artystka przejawiała zainteresowanie grafiką, tworząc przede wszystkim weduty Manhattanu, a później eksplorując monotypię, inspirując się widokami Gloucester.

Kariera artystyczna i dyskryminacja

Po przeprowadzce do Nowego Jorku, Bernstein szybko znalazła uznanie. Już w listopadzie 1912 roku miała okazję zaprezentować swoje prace w galerii Williama H. Powella. Uczestniczyła w Armory Show w 1913 roku, które było pionierską wystawą sztuki nowoczesnej w Stanach Zjednoczonych, a jej dzieła były później prezentowane w National Academy of Design na ich corocznej wystawie zimowej. Ten moment zainaugurował jej karierę artystyczną, a jej prace zaczęły zyskiwać popularność w wielu galeriach, takich jak Art Institute of Chicago czy Folsom Galleries w Nowym Jorku.

W 1923 roku, jej pierwszym muzealnym patronem został kolekcjoner Duncan Phillips. Jak zauważa historyk sztuki Gail Levin, w pewnym momencie Bernstein cieszyła się większą popularnością niż Edward Hopper, znany realistyk, z którym wspólnie wystawiała w pierwszych dekadach XX wieku.

„Malująca para” Bernstein-Meyerowitz i wspieranie kariery męża

Berstein i jej mąż Meyerowitz ukazywali się jako „malująca para”, często współpracując nad wspólnymi projektami. W początkowym etapie kariery, Theresa zyskiwała lepsze recenzje i wyniki sprzedaży od swojego męża, lecz to uległo zmianie pod koniec lat 20., kiedy to jej reputacja zaczęła słabnąć. W obliczu Wielkiej Depresji w latach 30. obydwoje nauczyli sztuki w swoich pracowniach oraz sprzedawali prace graficzne i malowali murale na zamówienia publiczne, aby wesprzeć swój domowy budżet.

Pomimo trudności, Bernstein aktywnie promowała twórczość swojego męża, zarówno za jego życia, jak i po jego śmierci, sama nie przestając tworzyć. Wierzyła, że nie muszą konkurować ze sobą – co wynikało z jej natury.

Reakcja na mizoginię w świecie sztuki

Pierwsze recenzje premiujące jej sztukę zazwyczaj przyznawały jej „męską wizję”. Choć Bernstein miała swoje osiągnięcia, często była ignorowana w zdominowanym przez mężczyzn świecie sztuki, jak wiele innych artystek. W celu uniknięcia dyskryminacji, często sygnowała swoje prace pseudonimem „T. Bernstein” lub samym nazwiskiem. W ostatnich latach badania jej twórczości ujawniły jej „zdecydowanie kobiecą wrażliwość” w artystycznym wyrazie.

W późniejszych latach, jej kariera napotykała na seksistowskie komentarze recenzentów, które podważały jej pozycję, na przykład Lawrence Dame krytykując ją w 1949 roku. Lata 40. były czasem, kiedy ekspresjonizm abstrakcyjny zdominował świat sztuki, a Bernstein skupiła się bardziej na wspieraniu kariery męża niż na budowaniu własnej.

Jednakże Bernstein działała jako kobieta wyzwolona i niezależna. Gdy Josephine Hopper skarżyła się jej, że pozostaje w cieniu męża, artystka doradziła jej, by wróciła do panieńskiego nazwiska Nivison. Pomimo że była znana i ceniona, nie otrzymała takiego uznania, jakie przysługiwało by jej pracy. Na nowo odkryto ją dopiero na przełomie lat 80. i 90., dzięki feministycznej historii sztuki.

Grupy, zrzeszenia i relacje artystyczne

Philadelphia Ten i Ashcan School

Bernstein była aktywną członkinią Philadelphia Ten, wpływowej grupy artystek, która dążyła do zwiększenia wydolności wystawienniczych dla kobiet. Grupa ta funkcjonowała w latach 1917–1945, a Bernstein związała się także z Ashcan School, w której współtworzyła wraz z innymi artystami.

Warto podkreślić, że Bernstein przyjaźniła się z niektórymi artystami reprezentującymi ten nurt, takimi jak Stuart Davis.

Stowarzyszenia artystyczne i powołanie Society of Independent Artists

Artystka biorąc pod uwagę swoje ambicje, była członkinią wielu organizacji artystycznych, m.in. National Association of Women Artists oraz Society of American Graphic Artists. Jej prace były szeroko prezentowane przez National Academy of Design i Society of Independent Artists, z którą współzakładała Robertem Sloanem oraz swoim mężem.

Jako artystka, aktywnie uczestniczyła w różnych zrzeszeniach, w tym Society of American Etchers, Audubon Artists of America, czy Allied Artists of America.

Przyjaźnie i znajomości

Para Bernstein-Meyerowitz nawiązała liczne znajomości ze znanymi artystami, takimi jak Stuart Davis, Oscar Bluemner, czy John Sloan. Współpraca z innymi artystami, takimi jak Marcel Duchamp, przyczyniła się do wzbogacania ich twórczości. Bernstein i Meyerowitz uczestniczyli również w organizowanych przez Gertrude Vanderbilt Whitney wydarzeniach artystycznych. Na jeden z balów maskowych artystka przybyła przebrana za Katarzynę Wielką.

Bernstein prowadziła zajęcia, w których uczestniczyła m.in. Louise Nevelson, a jej modelką niejednokrotnie była Elsa von Freytag-Loringhoven.

Wybrane prace

• Suffrage Meeting, 1914,
• Suffrage Parade, 1915,
• Carnegie Hall with Paderewski, 1914,
• The Readers, 1914,
• Outing on the Hudson, 1914,
• Reading the War News, 1915,
• Easter Sunday–The Polish Church, 1916,
• Elsa von Freytag-Loringhoven, ca. 1917,
• The Baroness, 1917,
• Woman with a Parrot (Baroness Elsa Freytag von Loringhoven), ca. 1917,
• In the Elevated, 1918,
• New York Public Library, ca. 1918,
• The Milliners, 1919,
• Girlhood, 1921,
• The Immigrants, 1923,
• Baby Carriages Laundry Day, Park Slope Brooklyn, ca. 1923,
• Portrait of William, 1923,
• Hot Chocolates, ca. 1919-1928.

Wybrane wystawy

• 1919 – pierwsza indywidualna wystawa Bernstein, Milch Gallery, Nowy Jork,
• 1921 – Syracuse University,
• 1922 – Albright-Knox Gallery,
• 1926 – Civic Club, Nowy Jork,
• 1930 – równoległe wystawy indywidualne Bernstein i Meyerowitza w Baltimore Museum of Art, promujące ich twórczość i wspierające rozwój indywidualnych karier; Grand Central Gallery,
• 1937, 1940 – Uptown Gallery, Nowy Jork,
• 1942 – Montclair Art Museum,
• 1945 – Dayton Art Institute,
• 1948 – Smithsonian Institution,
• 1966 – Columbus Museum of Fine Art,
• 1970 – Ogunquit Art Center,
• 1972 – Rockport Art Association; Smith-Gerard, Stamford,
• 1979 – Summit Gallery, Nowy Jork,
• 1984 – Pierce Galleries, Hingham; New-York Historical Society,
• 1986 – Driscoll & Walsh F.A., Boston; Cape Ann Historical Society,
• 1990 – Echoes of New York: The Paintings of Theresa Bernstein, kuratorka: Michele Cohen, Museum of the City of New York; Stamford Museum & Nature Center; Simmons College; The Crane Collection, Boston,
• 1991 – Sragow Gallery, SoHo,
• 1995 – The Philadelphia Museum of Judaic,
• 1998 – Theresa Bernstein: A Seventy-Year Retrospective, Joan Whalen Fine Art, Nowy Jork; Moore College of Art, Filadelfia,
• 2000 – Theresa Bernstein: An Early Modernist, wystawa indywidualna prezentująca 110 prac Bernstein dla uczczenia jej 110. urodzin (z udziałem artystki), Jo-An Fine Art, Nowy Jork,
• 2014 – Theresa Bernstein: A Century in Art, wystawa retrospektywna 44 prac Bernstein z prywatnych i publicznych kolekcji, zorganizowana w Boca Raton Museum of Art przez historyka sztuki Gaila Levina, Franklin & Marshall College, Lancaster.

Prace w kolekcjach

• Chicago Art Institute,
• Baltimore Museum,
• Brooklyn Museum,
• Butler Institute of American Art,
• Corcoran Gallery,
• Dayton Art Institute,
• Carnegie Institute,
• Seattle Art Museum,
• Toledo Museum,
• Dallas Museum,
• Metropolitan Museum of Art,
• Victoria and Albert Museum,
• Tel Aviv National Museum,
• Harvard Art Museums, Harvard University,
• Whitney Museum of American Art,
• Boston Public Library,
• New-York Historical Society,
• Phillips Collection,
• Muzeum Żydowskim w Nowym Jorku,
• National Gallery of Art,
• Smithsonian American Art Museum,
• New York Public Library,
• Boca Raton Museum of Art.

Książki

Bernstein jest także autorką wielu książek, w tym własnego dziennika oraz biografii swojego męża. Napisane przez nią dzieła przedstawiają refleksje na temat jej podróży do Izraela oraz jej żydowskiego pochodzenia. Opublikowane prace to:

• William Meyerowitz: The Artist Speaks, Philadelphia: Art Alliance Press; New York: Cornwall Books, [1986],
• The Poetic Canvas, New York: Cornwall Books, 1989,
• The Journal, New York: Cornwall Books, 1991,
• Israeli Journal, New York: Cornwall Books, 1994.

Nagrody i wyróżnienia

Theresa Bernstein, uznawana za jedną z wpływowych postaci w świecie sztuki, otrzymała szereg prestiżowych nagród w ciągu swojej kariery artystycznej. Oto niektóre z nich:

• 1928 – Shilliard Gold Medal, Plastic Club Philadelphia,
• National Arts Club Prize oraz Clereci Prize, National Association of Women Artists,
• 1938 – Jeanne D’Arc Medal, French Institute of Arts and Letters,
• 1945 – Pennell Prize, Biblioteka Kongresu,
• 1955 – Peterson Award, National Association of Women Artists,
• 1967 – Matson Memorial Award, Rockport Art Association,
• 1975 – Horgan Award, AA, Nowy Jork,
• 1977 – Clark Memorial Award, North Shore Art Association,
• 1983 – World Culture Prize, Italian Academy of Art.

---

Oceń: Theresa Bernstein

---