Jan Kirsz

---

Szopkarstwo

Jan Kirsz to wybitny twórca szopek krakowskich, który rozpoczął swoją karierę artystyczną w 1967 roku. Specjalizuje się w wytwarzaniu szopek małych oraz miniaturowych, zdobywając liczne wyróżnienia w tej dziedzinie. Jego talent zaowocował pierwszymi nagrodami w kategorii szopek małych, które uzyskał w latach: 1984, 1985, 1986, 1988 oraz 2001. W przypadku szopek miniaturowych, jego sukcesy można wymieniać od 1991 roku, kiedy to zdobywał wyróżnienia aż do 2022 roku.

Artysta jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych, co podkreśla jego zaangażowanie w zachowanie polskiej tradycji twórczej. Jego dzieła są prezentowane w renomowanych instytucjach takich jak Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Muzeum Etnograficzne w Krakowie oraz Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.

Warto zaznaczyć, że jego szopki można również znaleźć w kolekcjach międzynarodowych, w tym w Chinach, Stanach Zjednoczonych, Francji oraz Włoszech. Co ciekawe, w 2016 roku jedna z jego szopek została wręczona brytyjskiej królowej Elżbiecie II, co stanowi istotne wyróżnienie dla polskiej sztuki ludowej.

Jan Kirsz doczekał się licznych uznania za swoją twórczość. 19 grudnia 2018 roku podczas 13. sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, która miała miejsce na Mauritiusie, artysta otrzymał honorową odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” z rąk wicepremiera oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. W 2022 roku przyznano mu odznakę „Honoris Gratia”, co potwierdza wagę jego wkładu w polską kulturę.

Poezja

Jan Kirsz jest uznawanym autorem, który zyskał uznanie dzięki swoim tomikom poezji, w tym „Rozmawiając ciszą” wydanym w 2006 roku oraz „Oddalające się kroki” z 2007 roku. Te publikacje przyciągnęły uwagę krytyków, w tym Józefa Barana, który pisał dla „Dziennika Polskiego”, oraz Stanisława Stanika, publikującego w „Gazecie Kulturalnej”. Wyjątkowe wrażenie na recenzentach wywarł także Emil Biela, który również odniósł się do tych dzieł w swojej krytyce.

W artykule opublikowanym w miesięczniku „Akant”, Janusz Orlikowski zauważył, że pierwszy tom poezji Kirsza jest znaczącym kontrastem dla tradycji budowania szopek, podkreślając, że większość utworów skupia się na dość przyziemnych problemach społecznych, rezygnując z klasycznego piękna. Jego recenzja sugeruje, że artysta celowo odrzuca konwencje estetyczne, aby zwrócić uwagę na realia życia codziennego.

Anna Kajtochowa w swoim Postscriptum do książki „Rozmawiając ciszą” zwróciła uwagę na tematy poruszane przez Kirsza, wskazując, że jego twórczość oddaje hołd „(…) statusowi ludzi zbędnych, starych, beznadziejnie chorych, bezdomnych, zagubionych społecznie”. Poetę interesuje również fenomen żebractwa w Polsce oraz codzienne, wspólne dla wielu Polaków, aktywności takie jak spożywanie wódki i organizowanie grilla.

---

Oceń: Jan Kirsz

---