Wojciech Kajtoch

---

Życiorys

Wojciech Kajtoch to osoba o znaczącym dorobku w dziedzinie literatury i krytyki. Jest synem Jacka Kajtocha, uznanego krytyka i pisarza, oraz poetki Anny Kajtochowej. Jego edukacja rozpoczęła się na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1980 roku ukończył studia z zakresu polonistyki. Do jego osiągnięć w sferze edukacyjnej należy również ukończenie Wyższych Kursów Literackich w Instytucie Literackim im. Gorkiego w Moskwie (1987).

W 1991 roku obronił doktorat z rusycystyki na Uniwersytecie Warszawskim. Jego kariera akademicka osiągnęła kolejny punkt zwrotny 13 października 2009 roku, kiedy to uzyskał habilitację w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie. W swojej pracy zawodowej przez wiele lat uczył języka polskiego w liceum oraz był związany z krakowskim Ośrodkiem Badań Prasoznawczych.

W latach 2013-2018 pełnił funkcję kierownika Zakładu Semiotyki i Historii Mediów Popularnych w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UJ. Od 2023 roku przeszedł na emeryturę. W okresie od 2012 do 2018 był redaktorem naczelnym „Zeszytów Prasoznawczych”, które wydawano po rezygnacji Walerego Pisarka.

Jako krytyk literacki rozpoczął swoją działalność w 1976 roku, współpracując z wieloma krakowskimi czasopismami: „Studentem”, „Pismem Literacko-Artystycznym”, „Życiem Literackim”, „Końcem Wieku” oraz z częstochowską „Galerią”. Interesował się także prasą alternatywną, publikując artykuły m.in. w lubelskiej „Ulicy Wszystkich Świętych”. Był również redaktorem krakowskiego almanachu literackiego „Proza, proza, proza…” (pierwsze cztery tomy opublikowane w latach 1995-1998).

W swoim dorobku naukowym zajął się również badaniem języków subkultur młodzieżowych, a także językiem prasy alternatywnej i tabloidów, rozwijając metodę analizy językowej oraz leksykalnej. Jako krytyk i literaturoznawca skupił się na powieściach i poezji polskiej z okresu PRL, jak również późniejszej literaturze, kulturze popularnej oraz fantastyce naukowej, zwłaszcza dziełach braci Strugackich. O nich napisał monografię „Bracia Strugaccy (zarys twórczości)” w 1993 roku, która w 2003 roku ukazała się po rosyjsku i została dołączona do XII tomu ich „Dzieł zebranych”.

W lutym 2024 roku wydano numer „Naukowego Przeglądu Dziennikarskiego” (2023/4) poświęcony jego dorobkowi twórczemu, a w lipcu tegoż roku Wojciech Kajtoch otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych w dyscyplinach językoznawstwo i literaturoznawstwo.

Wybrane publikacje

Wojciech Kajtoch jest uznawanym autorem, którego prace obejmują różnorodne tematy literackie oraz krytyczne. Jego wybrane publikacje przyczyniają się do rozwoju polskiej literatury i myśli krytycznej.

• Rozstrzelane kukły, Kraków 1992 (poezje),
• Bracia Strugaccy (zarys twórczości), Kraków 1993, Universitas ISBN 83-7052-106-1 (tłumaczenie na rosyjski: Brat’ja Strugackije. Oczerk tworczestwa, Donieck-Moskwa 2003, 2004, 2008, Izdatiel’stwo Stalkier),
• Wstęp do „Przenicowanego świata” Arkadija i Borisa Strugackich, Kraków 1994, wyd. Text ISBN 83-86050-02-0,
• Moje spotkanie z „Kandydem” Woltera, Kraków 1994, wyd. Text ISBN 83-86050-01-2,
• Lagry i łagry – problematyka obozowa w IV klasie LO (Tadeusz Borowski, Gustaw Herling-Grudziński, Aleksander Sołżenicyn), Kraków 1994, wyd. Text ISBN 83-86050-03-9,
• Presymbolizm, symbolizm, neosymbolizm… Rzecz o czytaniu wierszy, Kraków 1996, wyd. WOM ISBN 83-86671-31-9,
• Świat prasy alternatywnej w zwierciadle jej słownictwa, Kraków 1999, wyd. WUJ ISBN 83-233-1233-8,
• Doba. Wiersze i proza, Kraków 2003, Wydawnictwo i Drukarnia Towarzystwa Słowaków w Polsce ISBN 83-89186-52-7,
• Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, t.1–2, Kraków 2008, wyd. WUJ ISBN 978-83-233-2514-7 (t.1), ISBN 978-83-233-2515-4 (t. 2),
• Władysława Terleckiego trylogia o powstaniu styczniowym (Spisek, Dwie głowy ptaka, Powrót z Carskiego Sioła), Częstochowa 2009, Wydawnictwo Literackie Li-Twa ISBN 978-83-927979-5-1,
• O prozie i poezji. Wybór szkiców i esejów z lat 1980-2010, Częstochowa 2011, Wydawnictwo Literackie „Li-Twa” ISBN 978-83-929522-7-5,
• Szkice polonistyczno-rusycystyczne, Olsztyn 2015, Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie ISBN 978-83-61605-38-6,
• Szkice o fantastyce, Stawiguda 2015, wyd. Solaris ISBN 978-83-7590-225-9,
• Listy z Moskwy. Powieść epistolarna, Kraków 2015, wyd. Aureus, ISBN 978-83-60741-76-8,
• Bracia Strugaccy, Stawiguda 2016, wyd. Solaris, ISBN 978-83-7590-248-8,
• Szkice językoznawczo-prasoznawcze, Kraków 2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ISBN 978-83-233-4095-9,
• Osiem szkiców o dziełach kultury popularnej, dawnych i współczesnych, Kraków 2019, IDMiKS UJ i Wydawnictwo ToC, ISBN 978-83-953785-0-8,
• Solâris – Sarakš, Krakov – Moskva: stat’i i očerki o fantastike i na drugie temy, 2020, Arkanar: Metagom,
• Mierzeja i inne wiersze, Kraków 2020, wyd. Aureus, ISBN 978-83-65765-36-9,
• Wykład wykładu. Rzecz o mowie noblowskiej Olgi Tokarczuk / The Lecture about Lecture. On Olga Tokarczuk’s Nobel Speech, Kraków 2021, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ISBN 978-83-233-4979-2,
• TOS↔LIAZ. Leksykalna ilościowa analiza zawartości jako metoda rekonstrukcji tekstowego obrazu świata. Analizy i problemy, Kraków 2022, IDMiKS UJ i Wydawnictwo ToC, ISBN 978-83-66492-18-9,
• Stare i nowe szkice o fantastyce, Stalker Books, Olsztyn 2023, ISBN 978-83-67223-31-7.

Opracowania

Wojciech Kajtoch jest autorem wielu znaczących dzieł literackich, które wzbogacają polską literaturę.

• „Jest taki wiatr… antologia”, Warszawa 1989, Krajowa Agencja Wydawnicza, ISBN 83-03-02630-5,
• „Proza, proza, proza… (opowiadania, fragmenty, eseje, notatki)”, tom 1, 2, 3, 4, Kraków 1995, 1996, 1997, 1998, Związek literatów Polskich – Oddział w Krakowie, ISBN 83-901299-9-X (t. 1), ISBN 83-86775-17-3 (t. 2), ISBN 83-86775-29-7 (t. 3), ISBN 83-86775-44-0 (t. 4).

---

Oceń: Wojciech Kajtoch

---