Jadwiga Siemińska-Słupska, urodzona 1 stycznia 1922 roku w Krakowie, to wybitna postać w dziedzinie botaniki, której specjalizacją była fykologia, czyli nauka zajmująca się badaniem glonów. Jej pasja do natury i zaangażowanie w ochronę środowiska przyczyniły się do znacznego rozwoju tej dziedziny w Polsce.
Oprócz osiągnięć naukowych, Jadwiga była również zapaloną taterniczką, co świadczy o jej zamiłowaniu do górskich wędrówek oraz bliskości z naturą. Jej życie i prace naukowe pozostają inspiracją dla wielu pokoleń badaczy oraz entuzjastów biologii.
Zmarła 31 sierpnia 2018 roku, pozostawiając po sobie nie tylko dorobek naukowy, ale także wspomnienia o swojej niezłomnej pasji do eksploracji i ochrony przyrody.
Aktywność naukowa
Jadwiga Siemińska rozpoczęła swoje studia w 1940 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim, korzystając z tajnego nauczania, co było efektem trudnej sytuacji politycznej w Polsce. Po ukończeniu studiów w 1947 roku, objęła stanowisko asystenta w Zakładzie Ichtiobiologii i Rybactwa. Już trzy lata później, osiągając znaczący sukces, uzyskała doktorat i została adiunktem. Kolejnym istotnym krokiem w jej karierze było przekształcenie zakładu w Katedrę Rybactwa Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie, gdzie w 1955 roku została docenta, co świadczy o jej rosnącym prestiżu w środowisku naukowym.
W latach 1954–1956, Siemińska współorganizowała Dział Hydrobiologiczny w Zakładzie Badań Wodociągowych i Kanalizacyjnych Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Jednocześnie w 1954 roku stała się adiunktem, a rok później docentem w Instytucie Botaniki PAN, gdzie była aktywna aż do końca swojej kariery zawodowej. Po kilku miesiącach pracy dorywczej, zatrudniono ją na stałe w Dziale Algologicznym, który szybko przekształcono w Pracownię Algologiczną, a następnie w Zakład Algologii. W 1958 roku objęła stanowisko kierownika pracowni, a od 1960 roku kierowała zakładem do momentu przejścia na emeryturę w 1992 roku.
Pomimo zakończenia kariery zawodowej, Siemińska wciąż aktywnie uczestniczyła w pracach swojego zakładu, nawet po jego przekształceniu w Zakład Fykologii. W okresie 1979–1984 pełniła funkcję zastępczyni dyrektora instytutu ds. naukowych, a od 1972 roku była zatrudniona na stanowisku profesora nadzwyczajnego, uzyskując pełny tytuł profesorski w 1983 roku. Dodatkowo, przez kilka lat pracowała również w Zakładzie Biologii Wód PAN, gdzie w latach 1958–1962 była zastępczynią dyrektora.
W latach 50. i 60. XX wieku Siemińska miała okazję doskonalić swoje umiejętności i wiedzę na stypendiach naukowych w renomowanych placówkach, takich jak Windermere Laboratory, Stazione Zoologica w Neapolu oraz Michigan State University. Jej zaangażowanie w naukę nie ograniczało się tylko do Polski, gdyż w latach 1956–1993 pełniła m.in. rolę członkini redakcji czasopisma Fragmenta Floristica et Geobotanica. Współpracując z Windermere, postanowiła utworzyć kolekcję rycin mikroglonów w swojej instytucji.
Siemińska jest autorką i współautorką wielu publikacji naukowych, koncentrując się na badaniach fykologicznych, które obejmowały zarówno współczesne organizmy, jak i kopalne okrzemki. Wśród jej prac znajdują się również badania dotyczące glonów tatrzańskich, w tym badań nad zjawiskiem czerwonego śniegu. Osobnym osiągnięciem była współpraca z Karolem Starmachem przy redakcji serii Flora Słodkowodna Polski, która zawiera klucze do oznaczania wszystkich glonów w polskich wodach śródlądowych.
Jako aktywna postać w środowisku fykologów, Siemińska stała się jedną z pierwszych osób tego typu w Polsce w połowie lat 50. XX wieku. Współzałożyła International Phycological Society, a jej starania przyczyniły się do powołania Sekcji Fykologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego w 1972 roku. Wzięła również udział w jej organizacyjnym zjeździe, angażując się w rozwój stowarzyszenia jako jego wiceprzewodnicząca oraz przewodnicząca w latach 1989–1992. Po zakończeniu swojej kadencji stała się honorową przewodniczącą.
Siemińska zyskała znaczący autorytet w swojej dziedzinie, co potwierdzają różnorodne nagrody naukowe oraz dedykacje, takie jak sesja w jej cześci na XVII Sympozjum Sekcji Fykologicznej PTB w 1998 roku. Dodatkowo, jej nazwisko zostało uwiecznione w nazwie jednego z gatunków okrzemek, Achnanthidium sieminskae, jako wyraz uznania dla jej osiągnięć. Co więcej, w pracach taksonomicznych zawsze posługiwała się pełnym nazwiskiem, co było wyrazem jej profesjonalizmu w nauce.
Życie prywatne
Jadwiga Siemińska od 1964 roku żyła u boku Jana Słupskiego jako jego żona. Warto podkreślić, że miała ona młodszą siostrę, Annę (1925–2006), która również brała udział w tajnym nauczaniu. Anna zdecydowała się na karierę w zawodzie pielęgniarki, a dzięki wsparciu Jadwigi, od 1959 roku mogła pełnić funkcję technika w Polskiej Akademii Nauk (PAN).
Obie siostry współpracowały ze sobą nieprzerwanie przez następne czterdzieści lat, a ich wspólnym osiągnięciem była kolekcja rycin glonów, która została stworzona dla Instytutu Botaniki PAN. Dodatkowo, Jadwiga była taterniczką, co świadczy o jej zamiłowaniu do górskich wędrówek oraz aktywnego trybu życia.
Członkostwo
Jadwiga Siemińska ma bogate i znaczące osiągnięcia w zakresie członkostwa w różnych organizacjach naukowych oraz towarzystwach. Jej aktywność w tym obszarze obejmuje wiele lat doświadczenia oraz wpływowych ról, które przyczyniły się do rozwoju botaniki i hydrobiologii w Polsce.
- Polskie Towarzystwo Botaniczne – związana z nim od 1946 roku, uzyskała członkostwo honorowe w 1998,
- Sekcja Fykologiczna – była współorganizatorką tej sekcji w latach 70., przewodniczyła w latach 1989-1992, uzyskując honorowe przewodniczenie od 1992,
- Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne – członkini założycielka tej organizacji od 1959 roku, a jej członkostwo honorowe przyznano w 2012,
- Komitet Hydrobiologiczny PAN – zaangażowana od 1957 roku,
- Komitet Botaniki PAN – jej przynależność do tego komitetu wchodzi w skład jej szerokiego zaangażowania,
- Zespół Historii Botaniki PAN – aktywna w tej grupie od 1977 roku,
- Societas Internationalis Limnologiae – członkini od 1956 roku,
- International Phycological Society – od 1962 roku była członkinią założycielką,
- Freshwater Biological Association – związana z tą organizacją w latach 1956-1967,
- International Society for Diatom Research – w tej organizacji jest aktywna od 1960 roku jako członkini założycielka,
- Polskie Towarzystwo Fykologiczne – stowarzyszenie założone w 2005 roku, w którym również pełniła rolę członkini założycielki,
- Polski Związek Alpinizmu – uzyskała członkostwo honorowe.
Nagrody i odznaczenia
Jadwiga Siemińska jest uznaną postacią, która została wyróżniona wieloma prestiżowymi nagrodami oraz odznaczeniami w uznaniu jej znakomitych osiągnięć naukowych i społecznych.
- członkostwa honorowe – Polskie Towarzystwo Botaniczne (1989), Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne (2012), Polski Związek Alpinizmu,
- nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego (1953),
- nagroda Sekretarza Naukowego PAN (1956),
- nagroda Sekretarza Wydziału II PAN (1965),
- Złoty Krzyż Zasługi (1979),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1987),
- Medal imienia Alfreda Lityńskiego (2012),
- Medal Jubileuszowy Polskiej Akademii Nauk (2013),
- Medal Holubiego (Słowackiego Towarzystwa Botanicznego).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Filip Neriusz Walter | Wojciech Truszkowski | Josef Ben Szlomo | Anna Kowalska-Lewicka | Jadwiga Pstrusińska | Jerzy Łomnicki | Franciszek Bylicki | Adam Grobler | Jakub Girtler | Adam Cyra | Janusz A. Majcherek | Wojciech Bałus | Lucjan Lewitter | Wiktor Ormicki | Halina Nelken | Teresa Walas | Wojciech Kajtoch | Andrzej Paluch (socjolog) | Marek Stanisław Korowicz | Wiesław WiatrakOceń: Jadwiga Siemińska