Helena Wereszycka

---

Życiorys

Helena Wereszycka przyszła na świat w rodzinie, w której ojciec, Ryszard Vanička, był zawodowym oficerem armii austro-węgierskiej, a w Polsce osiągnął stopień pułkownika Wojska Polskiego. Jej matka nosiła nazwisko Reiman. Maturę zdobyła w Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Krakowie w 1925 roku. Następnie rozpoczęła studia z zakresu historii na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie miała zaszczyt uczyć się pod kierunkiem profesora Władysława Konopczyńskiego, postaci, która stała się inicjatorem „Polskiego Słownika Biograficznego” (PSB).

W 1932 roku zdobyła stopień doktora filozofii, broniąc pracę na temat życia Księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego – generała ziem podolskich w latach 1734–1782. Już jako studentka, w 1929 roku, zaangażowała się w prace nad PSB. W kwietniu 1933 roku podjęła zatrudnienie w Polskiej Akademii Umiejętności, a w marcu 1934 roku przystąpiła do zespołu redakcyjnego PSB.

W czasie II wojny światowej, Helena pracowała w biurze Monopolu Tytoniowego w Czyżynach, a także w kilku prywatnych firmach w Krakowie. Po przerwie w działalności PAU związanej z niemiecką okupacją, w 1947 roku została członkiem Komisji Historycznej PAU. W tym samym roku wzięła ślub z historykiem Henrykiem Wereszyckim. Po przejęciu PAU przez Polską Akademię Nauk, w 1953 roku objęła stanowisko kierownika Działu Biograficznego w Zakładzie Dokumentacji Instytutu Historycznego PAN w Krakowie.

W 1958 roku, po przerwie stalinowskiej, wznowiono wydawanie PSB, a Helena została sekretarzem redakcji. Natomiast w 1976 roku objęła funkcję zastępcy redaktora naczelnego, z którą związana była do 1978 roku, kiedy to przeszła na zasłużoną emeryturę. PSB stanowiło jej największą pasję, a jej kilkudziesięcioletnie starania w zakresie redakcji i analizy ok. 15 tysięcy życiorysów znacząco przyczyniły się do wysokiego poziomu tego ważnego dzieła polskiej historiografii. Zainteresowanie pracami nad PSB nie ustało również po jej emeryturze.

Helena była również autorką haseł, współpracując w tym zakresie z Österreichisches Biographisches Lexikon oraz Wielką Encyklopedią Powszechną PWN. Mieszkanie Heleny i Henryka Wereszyckich w Krakowie stało się miejscem spotkań intelektualistów oraz historyków, których poglądy były niezgodne z linią władzy PRL. Uczestnikami tych spotkań byli m.in. Karol Wojtyła, członkowie KOR, a także studenci i przyjaciele ze środowisk opozycyjnych.

Helena Wereszycka zmarła w Krakowie i została pochowana na cmentarzu Rakowickim (kwatera XIIIA-18-23).

Ordery i odznaczenia

Helena Wereszycka zdobyła liczne wyróżnienia i odznaczenia w uznaniu jej wkładu w historię i kulturę Polski. Wśród najważniejszych osiągnięć znajdują się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1972 roku,
• Medal Pamiątkowy z okazji 25-lecia Instytutu Historii PAN.

---

Oceń: Helena Wereszycka

---