Zbigniew Poprawski to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiego teatru. Urodził się 4 czerwca 1930 roku w Krakowie, a swoją artystyczną podróż zakończył 24 października 2020 roku, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w kulturze.
Był nie tylko dramatopisarzem, ale również autorem licznych sztuk dla dzieci, które zyskały uznanie młodej widowni. Jego pasja do teatru łączyła się z działalnością jako reżyser teatralny oraz aktor, co czyniło go wszechstronnym artystą.
Życiorys
Po zakończeniu edukacji w Liceum Bibliotekarsko-Księgarskim w Krakowie w 1949 roku, Zbigniew Poprawski rozpoczął swoją karierę w Zespole Żywego Słowa Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. W tym zespole współpracował z początkiem kariery Zbigniewem Cybulskim, występując na licznych scenach amatorskich w Polsce, a także w zakładach pracy, gdzie pełnił rolę recytatora polskiej literatury pięknej.
Po rozwiązaniu Zespołu w 1950 roku, Zbigniew Poprawski został aktorem-lalkarzem w Teatrze Groteska w Krakowie. Tam zdobywał doświadczenie sceniczne, początkowo grając w rolach niemych, pod okiem dyrektora Władysława Jaremy, doskonaląc swój warsztat aktorski.
W 1957 roku dołączył do nowego zespołu Teatru Rapsodycznego Mieczysława Kotlarczyka, gdzie zdobył znaczną renomę jako aktor dramatyczny. W tym okresie zagrał wiele znaczących ról, w tym Bolesława Śmiałego w „Legendach złotych i błękitnych”, Oniegina w „Eugeniuszu Onieginie”, Odysa w „Odysei”, Króla Marka w „Dziejach Tristana i Izoldy”, a także Księdza w „Dziadach”. Z powodów osobistych opuścił zespół w 1961 roku, następnie angażując się w Teatr Jednego Aktora Danuty Michałowskiej, gdzie także współpracował w reżyserii.
W 1963 roku Zbigniew Poprawski napisał swoją pierwszą sztukę dla dzieci pt. „Misie Ptysie”, która w tym samym roku zdobyła wyróżnienie w konkursie na sztukę lalkową organizowanym przez MKiN. Premiera miała miejsce w Teatrze Lalek Pleciuga w Szczecinie i szybko stała się popularna w repertuarze teatrów lalkowych. W kolejnych latach jego działalność artystyczna skupiała się głównie na reżyserii oraz pisaniu sztuk lalkowych. Do końca lat 90. stworzył około 20 autorskich przedstawień dla dzieci oraz jedną sztukę dla dorosłych „Opowieści Lady Maybe”.
W 1962 roku objął stanowisko kierownika Teatru Lalek „Miś” w Nowej Hucie, pełniąc tę funkcję przynajmniej do 1967 roku. Jego kariera nabrała tempa, gdy w latach 1968-1972 pracował jako redaktor w Telewizji Kraków, prowadząc autorski program „Zwyczaje i obrzędy”, który ukazywał tradycje obecne we współczesnej kulturze wiejskiej. Sam, jako etnograf-amator, dokumentował różnorodne obyczaje ludowe, m.in. o rzeźbiarzu Heródku, zwiedzając odległe zakątki Polski. Materiał ten wykorzystał również w swoich pracach dramatopisarskich.
W latach 1973–1976 oraz 1978-1980 sprawował funkcję reżysera w Teatrze Lalek Banialuka w Bielsku-Białej. Z kolei w latach 1976-1978 pełnił zaszczytną rolę dyrektora naczelnego oraz artystycznego w Śląskim Teatrze Lalki i Aktora „Ateneum” w Katowicach. W 1981 roku wrócił do Teatru Lalki i Maski „Groteska” w Krakowie, gdzie prowadził reżyserię do 1987 roku.
Dla Teatru Telewizji wyreżyserował w Teatrze Groteska znaną i nagradzaną „Baśń o pięknej Pulcheryi i szpetnej Bestyi” autorstwa J. Ośnicy. Jego twórczość koncentrowała się głównie na młodym widzu, zarówno przedszkolnym jak i szkolnym, a jego utwory szybko zdobyły popularność w teatrach na terenie całej Polski, a także w Niemczech, Rosji i Wielkiej Brytanii. Nawet po wielu latach niektóre z jego prac cieszą się uznaniem, a Zbigniew Poprawski na stałe wpisał się w historię teatru lalek w Polsce.
Artysta spoczywa na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie (kw. XCII-6-8).
Wykaz sztuk
Oto kompletny wykaz sztuk stworzonych przez Zbigniewa Poprawskiego, które zdobyły uznanie oraz popularność wśród widzów.
- Bal u Króla Lula,
- Chodzi Turoń, paszczą kłapie,
- Co się przyśniło Czerwonemu Kapturkowi,
- Historia nie z tej ziemi i jamnik Doremi,
- Hej, z nogi na nogę,
- Jadwisia i Straszny Potwór,
- Kaczka działaczka,
- Klip i Klap,
- Kotek Protek,
- Misie Ptysie,
- Na ten Nowy Rok!,
- Nowe przygody Klipa i Klapa,
- Opowieści Lady Maybe,
- Pucheroki,
- Szopka krakowska rodziny Malików,
- Tajemnica wesołego miasteczka,
- Turoń i Waluś,
- Z gwiazdą i Turoniem,
- Złota jabłoń,
- Żyrafa czy tulipan.
Przyznane nagrody
Lista osiągnięć artystycznych Zbigniewa Poprawskiego zawiera wiele cennych wyróżnień, które podkreślają jego wkład w teatr lalek i sztukę lalkową. Oto niektóre z jego nagród:
- W 1963 roku otrzymał wyróżnienie za scenariusz „Misie Ptysie” podczas Konkursu na sztukę lalkową, organizowanego przez Związek Literatów Polskich oraz Ministerstwo Kultury i Sztuki.
- W 1964 roku, za adaptację, reżyserię i inscenizację sztuki „Płaszcz”, która powstała na podstawie dzieła Gogola, zdobył prestiżową nagrodę podczas Ogólnopolskiego Spotkania Lalkarzy w Puławach (Spektakl Teatru Lalek „Miś” z Nowej Huty).
- W 1973 roku, na IV Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu, został uhonorowany nagrodą KZT za przedstawienie „Baśń o pięknej Pulcheryi i szpetnej Bestyi” J. Ośnicy, które miało miejsce w Państwowym Teatrze Lalek „Banialuka” w Bielsku Białej.
- W 1974 roku zdobył II nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Dramaturgicznym miesięcznika „Scena” za scenariusz „Bal u Króla Lula”.
- W 1975 roku w Opolu, na V Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek, jego przedstawienie „Historia nie z tej ziemi i jamnik Doremi” z Teatru Miniatura w Gdańsku zostało nagrodzone.
- W 1983 roku, podczas Telewizyjnego Festiwalu Widowisk dla Dzieci i Młodzieży w Warszawie, jego spektakl „Baśń o pięknej Pulcheryi” Jana Ośnicy zdobył II nagrodę jury oraz nagrodę dziecięcej widowni telewizyjnej w Teatrze Groteska w Krakowie.
Przypisy
- Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Zbigniew Poprawski. rakowice.eu. [dostęp 22.08.2021 r.]
- Odszedł Zbigniew Poprawski. Ateneumteatr.pl. [dostęp 28.10.2020 r.]
- Zbigniew Poprawski. Nekrologi.wyborcza.pl, 28.10.2020 r. [dostęp 28.10.2020 r.]
- MariolaM. Pryzwan MariolaM., Cześć, starenia! Cybulski we wspomnieniach, 2014 r. Brak numerów stron w książce.
- JacekJ. Popiel JacekJ., Los artysty w czasach zniewolenia. Teatr Rapsodyczny 1941-1967 r. Brak numerów stron w książce.
- ZbigniewZ. Leśnicki ZbigniewZ., Kraków- Zapomniane obrazy, wpływowe kobiety i królewskie tajemnice, 2016 r. Brak numerów stron w książce.
- HalinaH. Waszkiel HalinaH., Dramaturgia polskiego teatru lalek, 2013 r. Brak numerów stron w książce.
- Encyklopedia teatru, 02.06.2020 r. Brak numerów stron w książce.
- Lalki nie tylko dla dzieci, „Echo Krakowa” (36), 12.02.1965 r., s. 5.
- Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Wystawy czasowe-W. Herodek. www.etnomuzeum.eu/wystawy-czasowe/herodek, 02.06.2020 r. Brak numerów stron w książce.
- Teatrzyk lalek "Miś" odniósł duży sukces w Puławach, „Glos Nowej Huty” (64), 1964 r., s. 7.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Violetta Arlak | Małgorzata I. Niemczyńska | Małgorzata Jaworska (pianistka) | Daniel Stabrawa | Szymon Kawalla | Adam Wsiołkowski | Adam Walaciński | Tadeusz Ostaszewski | Kinga Burza | Jan Nalborczyk | Krzysztof Klimek (malarz) | Irena Orska | Stanisław Holly | Maria Zhang | Jerzy Ronard Bujański | Józef Męcina-Krzesz | Maciej Strojny | Paweł Albiński | Anna Weingrün-Lieblich | Anna SzałapakOceń: Zbigniew Poprawski