Zbigniew Strzelecki to postać, której życie ma istotne znaczenie w historii polskiego inżynierii i ochrony dziedzictwa kulturowego. Urodził się 23 sierpnia 1922 roku w Krakowie, a swoje ostatnie dni spędził w tym samym mieście, gdzie zmarł 27 stycznia 1988 roku.
Był wybitnym inżynierem oraz górnikiem, a także cennym pracownikiem naukowym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Jego wkład w rozwój tej instytucji oraz inżynierii górniczej jest nieoceniony.
Strzelecki był również zapalonym orędownikiem ratowania wielu starych miast w Polsce, dzięki czemu jego działania przyczyniły się do ochrony i zachowania ich historycznego charakteru dla przyszłych pokoleń.
Życiorys
Młodość i edukacja
Zbigniew Strzelecki, urodzony w 1922 roku w Krakowie, był synem Zygmunta i Genowefy Jędrzejowskiej-Pituch. Swoją edukację rozpoczął w Gimnazjum Ogólnokształcącym im. Bartłomieja Nowodworskiego, które ukończył z wyróżnieniem. W obliczu wybuchu II wojny światowej zdecydował się na zaciągnięcie do Wojska Polskiego jako ochotnik, gdzie walczył w stopniu szeregowca w rejonie Lubelszczyzny. Po niepowodzeniu kampanii wrześniowej wrócił do Krakowa, gdzie kontynuował naukę, najpierw w Krakowskiej Szkole Budowlanej, a następnie uzyskał dyplom technika mostowego w 1942 roku.
Po zakończeniu wojny, Strzelecki pracował jako technik w Miejskich Wodociągach i Kanalizacji w Krakowie, jednocześnie kontynuując naukę w tajnym nauczaniu. Po wojnie uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. Królowej Wandy. Po zdaniu matury rozpoczął studia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Krakowie. Już w ostatnim roku studiów podjął pracę jako asystent w Katedrze Górnictwa. W sierpniu 1949 roku zaczął pracować w kopalni węgla kamiennego Bielszowice jako nadgórnik, a jednocześnie pisał swoją pracę dyplomową pod kierunkiem prof. Feliksa Zalewskiego, którą obronił w 1951 roku, zdobywając tytuł inżyniera górnika oraz magistra nauk technicznych.
Działalność dydaktyczno-naukowa i zawodowa
Można powiedzieć, że Strzelecki był nie tylko inżynierem, ale także nauczycielem oraz badaczem. W celu zdobycia dalszego doświadczenia wrócił do przemysłu górnictwa węglowego, a na początku roku akademickiego 1953/1954 objął stanowisko starszego asystenta w Katedrze Organizacji Pracy na Wydziale Górniczym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Niestety, z powodu problemów zdrowotnych Strzelecki musiał wrócić na stałe do Krakowa w 1954 roku.
W 1962 roku obronił pracę doktorską na temat: Fizyko-mechaniczne własności skał płynnych mrożonych podczas głębienia szybów, napisaną pod kierunkiem prof. Feliksa Zalewskiego. W wyniku prowadzonych badań, uzyskał habilitację w 1964 roku w zakresie projektowania i budowy kopalń. W 1971 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Jego ciężka praca owocowała kolejnymi sukcesami, co pozwoliło mu na uzyskanie tytułu profesora zwyczajnego w 1979 roku.
Praca przy ratowaniu starówek w Polsce
Od 1954 roku Strzelecki podejmował działania związane z ratowaniem zabytkowych obszarów starych miast. Podjął współpracę z profesorem Zalewskim, skupiając się na Lublinie, Jarosławiu oraz Kłodzku, a także w innych miastach narażonych na szkody z powodu wyrobisk podziemnych. Jego praca przy zabezpieczaniu starych miast, jak w Sandomierzu, przyczyniła się do uruchomienia podziemnych tras turystycznych w Sandomierzu, Jarosławiu, Kłodzku oraz Opatowie.
Nagrody i wyróżnienia
W uznaniu jego niezłomnej pracy naukowej, dydaktycznej oraz zaangażowania społecznego, Strzelecki otrzymał wiele odznaczeń. W gronie wyróżnień znalazły się m.in. Krzyż Oficerski i Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi oraz Honorowa Odznaka Ratownika Górniczego. Otrzymał także tytuł honorowego obywatela Jarosławia oraz Kłodzka za swoje zasługi. Zmarł niespodziewanie 27 stycznia 1988 roku w Krakowie.
Ciekawostki
Zbigniew Strzelecki to postać, która wnosi wiele do historii Polski, szczególnie w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego. Poniżej przedstawiamy interesujące informacje na temat jego działalności.
- Opracował unikalną metodę, dedykowaną ratowaniu starych dzielnic miast w Polsce, łącząc aspekty górnictwa oraz budownictwa. Metoda ta jest znana jako Z–S, co stanowi skrót od zabezpieczania starówek oraz od nazwisk Zalewski-Strzelecki,
- Od 1994 roku jego imię nosi Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących znajdujący się w Sandomierzu, co podkreśla jego wpływ na edukację i lokalną społeczność,
- W uznaniu jego zasług dla ochrony podziemi Jarosławia, jedna z ulic w tym mieście została nazwana jego imieniem, co jest symbolicznym uhonorowaniem jego pracy,
- Podziemna trasa turystyczna w Opatowie, zwana jego imieniem, stanowi ważny punkt w polskim dziedzictwie turystycznym i jest atrakcją dla wielu odwiedzających.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k l m n o Stanisław TadeuszS.T. Sroka Stanisław TadeuszS.T., Zbigniew Zygmunt Strzelecki, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [online], Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny [dostęp 19.09.2022 r.]
- ul. prof. Zbigniewa Strzeleckiego. ulice.jaroslaw.pl, 31.12.2015 r. [dostęp 21.02.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Andrzej Abłamowicz | Antoni Nowakowski (inżynier) | Danuta Hahn | Maksymilian Nitsch | Jacek Chrząszczewski | Stanisław Kwaśniewicz | Henryk Ritterman | Irena Kaniewska (pilot) | Ignacy Tislowitz | Bohdan Głowiak | Kazimierz Miłkowski (inżynier) | Borysław Czarakcziew | Andrzej Rzymkowski | Marcin Bukowski | Andrzej Orłowski | Jacek Ewý | Andrzej Grzywak | Julian Fabiański | Włodzimierz Borkowski | Jan ZausOceń: Zbigniew Strzelecki