Gmach Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie

---

Historia

Decyzję o budowie nowego gmachu podjęto na przełomie XIX wieku, w celu utworzenia siedziby dla urzędów Starostwa Krakowskiego. W końcu 1896 roku zakupiono działkę na Kleparzu za kwotę 120 tys. zł, na której planowano postawić nową instytucję administracji rządowej. W tamtym okresie budynek był określany jako Pałac Delegacki, ponieważ jego oficjalna nazwa należała do Cesarsko-Królewskiego Delegata Namiestnictwa. Projekt gmachu C.K. Starostwa zlecony został przez architekta Alfreda Broniewskiego, który zaprojektował budynek na planie przypominającym literę „U”, co było typowe dla podobnych struktur budowanych pod koniec XIX wieku w Galicji. Główne wejście oraz narożniki budynku wyróżniały się wysuniętymi ryzalitami.

Wnętrze, a zwłaszcza główna klatka schodowa, zachowało do dziś swój elegancki styl z charakterystycznymi kamiennymi schodami, tralkową balustradą oraz bogatą dekoracją architektoniczną ścian. Budowę zlecono firmie Sebastiana Jaworzyńskiego, a nadzór nad realizacją projektu sprawował radca budowlany Starostwa, Józef Sare. W roku 1902 w budynku zainstalowano nowoczesne piece z kaflarni Maurycego Barucha, a prace malarskie wykonał Antoni Tuch. W czerwcu 1903 roku przeniesiono meble oraz wyposażenie urzędowe do nowego gmachu z dotychczasowego miejsca w pobliżu Rynku Głównego.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1921 roku, obiekt stał się siedzibą wojewody krakowskiego. Na pierwszym piętrze znajdowały się reprezentacyjne pomieszczenia oraz mieszkanie wojewody i wicewojewody. W 1930 roku dobudowano trzecie piętro, które zostało oddzielone od niższych gzymsem. To nowe piętro miało nawiązanie do wcześniejszych, niższych kondygnacji, z zachowaniem detali architektonicznych, ale przy bardziej stonowanym stylu, co skłaniało się ku nowoczesnym trendom ówczesnego modernizmu. Na decyzję o nadbudowie miało wpływ również sąsiedztwo z gmachem NBP, co skutkowało dążeniem do wyrównania wysokości obydwu budynków. Cała konstrukcja zyskała na ciężkości oraz masywności.

W wyniku zajęcia Krakowa przez niemieckie wojska we wrześniu 1939 roku, gmach urzędu wojewódzkiego przeszedł w ręce oddziałów wojskowych. W 1960 roku do gmachu dobudowano czwarte skrzydło od strony ulicy Worcella, co zamknęło dziedziniec, czyniąc go wewnętrznym. Po roku 1950 budynek stał się siedzibą Wojewódzkiej Rady Narodowej. W 1973 roku przywrócono stanowisko wojewody, jednak w 1975 w wyniku reformy administracyjnej utworzono niewielkie Województwo Miejskie Krakowskie, co spowodowało rozwiązanie Urzędu Wojewódzkiego, a jego kompetencje przejął Urząd Miasta Krakowa. Po 1990 roku gmach stał się siedzibą Wojewody Krakowskiego, a od 1999 roku pełni funkcję siedziby wojewody Małopolskiego.

---

Oceń: Gmach Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie

---