Baszta Sandomierska to jedna z trzech pozostałych baszt znajdujących się na wzgórzu wawelskim, usytuowana na południowo-zachodnim skraju tego historycznego miejsca. Stanowi ona ważny element krajobrazu, a także świadectwo bogatej historii Krakowa.
Wraz z Basztą Lubranką (Senatorską) tworzy ona unikalny zespół budowli znany jako baszty ogniowe, które powstały w połowie XV wieku. Te niezwykle interesujące struktury architektoniczne są nie tylko atrakcją turystyczną, ale także przykładem średniowiecznej obronności i myśli budowlanej.
Historia
Wieża na Wawelu, znana jako baszta sandomierska, została po raz pierwszy odnotowana w dokumentach w 1462 roku. To właśnie wtedy, w związku z tragicznymi wydarzeniami, gdy sześciu rajców straciło życie z rąk mieszczan, przysłonięta jest chwałą magnata Jędrzeja Tęczyńskiego, którego rzekomo ówcześnie więziono w jej murach. Z biegiem lat dolne części tej wieży przeszły znaczne modyfikacje, mające miejsce w XVI i XVII wieku, kiedy zaaranżowano je jako kwaterę dla pachołków starościńskich.
Podczas XVIII wieku considerowane była w stanie znacznego niedoboru konserwacji. Transformacja, która miała miejsce w 1856 roku z inicjatywy Austriaków, obejmowała m.in. zmianę pokrycia dachu oraz przybudowanie klatki schodowej. Mało kto jednak wie, że te późniejsze prace były usunięte przez Zygmunta Hendla podczas renowacji w latach 1911–1914.
Ostatnie prace konserwatorskie, które toczyły się pomiędzy 2003 a 2004 rokiem dzięki projektowi autorstwa Piotra Stępnia oraz Stanisława Karczmarczyka, doprowadziły do konserwacji i rekonstrukcji trzech wykuszy strzelniczych, ganku na trzecim piętrze, a także do wykonania zewnętrznych schodów, które prowadzą do wspomnianego ganku. Przywrócono również oryginalny układ stropów w górnych kondygnacjach baszty.
Obok baszty rozciągają się zielone tereny, które otaczają pas kamiennych murów obronnych. Te mury, przebudowane po wojnie, stoją na fundamentach pochodzących z początku XIV wieku. W sąsiedztwie murów znajduje się ujście kanału, którym to w 1772 roku konfederaci barscy dotarli na Wawel.
Oto szczegóły dotyczące znaczących aspektów architektury związanych z Wawel:
| Architektura |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Instytucje |
| ||||||||||
| Pozostałe |
|
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Fort cytadelowy 2 „Kościuszko” | Fort pomocniczy piechoty 39 „Olszanica” | Fort pancerny główny 49a „Dłubnia” | Bastion (fort reditowy) III „Kleparz” | Baszta Pasamoników w Krakowie | Baszta Szlachecka na Wawelu | Baszta Złodziejska na Wawelu | Bateria FB-35 | Fort 41 „Bronowice Małe” | Fort 38 „Skała” | Schron amunicyjny „Dłubnia” | Fort pancerny pomocniczy 50 ½ WEST „Kosocice” | Fort pancerny pomocniczy „Bielany” | Fort międzypolowy artyleryjski 53 „Bodzów” | Fort główny artyleryjski 50 „Prokocim” | Szaniec FS-29 | Szaniec FS-21 | Baszta Stolarzy w Krakowie | Baszta Cieśli w Krakowie | Szaniec IS-V-6Oceń: Baszta Sandomierska na Wawelu