Baszta Cieśli, znana również jako Baszta Ciesielska, należy do grona trzech w pełni zachowanych baszt, które znajdują się w obrębie krakowskich murów miejskich. Oprócz niej, warto również zwrócić uwagę na inne dwie baszty: Pasamoników oraz Stolarzy.
Obiekty te stanowią nie tylko elementy obronne, ale także fascynującą część historii miasta, podkreślając jego niezwykłe znaczenie w przeszłości.
Opis baszty
Baszta Cieśli to charakterystyczna budowla o kwadratowym kształcie, która na najwyższej, trzeciej kondygnacji przyjmuje formę sześcioboku, wzorowanego na stylu gotyckim. Obecnie jest ona w posiadaniu Muzeum Książąt Czartoryskich, które wykorzystuje jej wnętrza jako magazyny. Niestety, w chwili obecnej baszta nie jest otwarta dla turystów, co ogranicza możliwość jej zwiedzania.
Sześcioboczna część budowli ozdobiona jest wgłębieniami, które od spodu mają kształt kwadratu, a na górze zamykają się łukiem o półkolistym kształcie. Te dekoracyjne elementy pełnią funkcję estetyczną, a w baszcie znajduje się ich łącznie siedem: po jednym na każdą z trzech ścian północnych oraz dwa na ścianach zachodniej i wschodniej. Z kolei w ścianie południowej nie ma ani jednego z tych ornamentów.
Całą konstrukcję wieńczy dach, który przypomina kształtem ostrosłup sześcioboczny. Został on pokryty czerwoną dachówką, co dodaje baszcie charakterystycznego wyglądu. Budowla ta usytuowana jest w sąsiedztwie Kościoła Przemienienia Pańskiego, znanym potocznie jako „Pijarów”, i znajduje się między Basztą Stolarzy a ruinami Baszty Mieczników, które nie przetrwały do dzisiejszych czasów. Dodatkowo, pomiędzy Basztą Cieśli a Basztą Stolarzy znajduje się dawny Arsenał Miejski.
Historia
Baszta Cieśli, zlokalizowana w Krakowie, ma bogatą historię sięgającą XIV wieku. Początkowo zbudowana jako kwadratowa baszta, przez przeszłe lata pozostawała jedyną wieżą w murze miejskim, który rozciągał się pomiędzy Bramą Floriańską a Sławkowską. W XV stuleciu doszło do jej rozbudowy, której efektem było dodanie trzeciej, sześciobocznej kondygnacji. Wspólnie z usytuowaną na zachód Basztą Mieczników, stanowiła kluczowy zespół obronny, wspierając Bramę Sławkowską od wschodu, a z kolei w towarzystwie Baszty Stolarzy zapewniała wsparcie Bramie Floriańskiej od zachodniej strony.
Na początku XIX wieku, Baszta Cieśli oraz inne części murów miejskich Krakowa były zagrożone rozbiórką. W obronie tej ikonicznej struktury stanął profesor Feliks Radwański, który tak opisał mury: „Chronią one przed wiatrami wiejącymi pod Kościół Mariacki od Kleparza. Niedobre to wiatry, bo smrody i śmieci znosić będą, a także bezbożnie podwiewać spódnice Paniom Matkom i Żonom.” Na skutek jego działań, 13 stycznia 1817 roku, w senacie Rzeczypospolitej Krakowskiej zapadła decyzja o zachowaniu fragmentu średniowiecznego muru obronnego w okolicy Bramy Floriańskiej, w tym także Baszty Cieśli.
Ocalona od zguby baszta w 1874 roku została przekazana przez miasto księciu Władysławowi Czartoryskiemu, z zamiarem utworzenia w niej Muzeum Książąt Czartoryskich. Przeprowadzono gruntownie prace remontowe. W 2015 roku zainicjowano kompleksowy remont Baszty Cieśli, który obejmował wymianę dachówki, czyszczenie murów oraz odnawianie wnętrza. Plany dotyczące przyszłego funkcjonowania wnętrza baszty są jeszcze niepewne, zależą od decyzji władz muzeum oraz kontynuacji prac rozbudowy, które trwały już od 2010 roku.
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Baszta Stolarzy w Krakowie | Szaniec FS-21 | Szaniec FS-29 | Fort główny artyleryjski 50 „Prokocim” | Fort międzypolowy artyleryjski 53 „Bodzów” | Fort pancerny pomocniczy „Bielany” | Fort pancerny pomocniczy 50 ½ WEST „Kosocice” | Schron amunicyjny „Dłubnia” | Baszta Sandomierska na Wawelu | Fort cytadelowy 2 „Kościuszko” | Szaniec IS-V-6 | Szaniec FS-22 | Ostróg bramny „Wola Justowska” | Fort reditowy 12 (IVa) „Luneta Warszawska” | Fort pomocniczy piechoty 50a „Lasówka” | Fort pancerny główny 52 ½ „Skotniki” N i S | Fort pancerny główny 51 ½ OST „Swoszowice” | Fort pancerny główny 44 „Tonie” | Fort główny artyleryjski 52 „Borek” | Fort 49 „Krzesławice”Oceń: Baszta Cieśli w Krakowie