Baszta Stolarzy, znana również jako Baszta Stolarska, stanowi jeden z trzech w pełni zachowanych elementów fortyfikacyjnych w obrębie murów miejskich Krakowa.
Obok niej znajdują się także inne baszty, takie jak Cieśli oraz Pasamoników, które również warto zobaczyć, aby docenić bogatą historię i architekturę tego regionu.
Każda z tych baszt ma swoje unikalne cechy i historię, co czyni je niezwykle interesującymi punktami w miejskim krajobrazie Krakowa.
Opis baszty
Baszta Stolarzy to niezwykła konstrukcja, która przyciąga uwagę swoją półokrągłą formą. Zbudowana z cegły, jej styl gotycki jest wyraźnie widoczny, a całość opiera się na stabilnej, kamiennej podstawie. Ta wieża posiada aż trzy kondygnacje i aktualnie jest w posiadaniu Muzeum Książąt Czartoryskich, które wykorzystuje tę przestrzeń jako magazyn.
Warto zaznaczyć, że baszta nie jest dostępna dla zwiedzających, z wyjątkiem ganku, który wychodzi na ulicę Pijarską. To właśnie tutaj znajduje się zejście z Trasy turystycznej Mury Obronne, co sprawia, że jest to miejsce warte odwiedzenia, nawet w ograniczonym zakresie.
Górna część baszty wyróżnia się ozdobnym fryzem, a jej dach ma nieregularny kształt przypominający stożek, pokryty stylową, czerwoną dachówką. Baszta znajduje się w dogodnej lokalizacji przy ulicy Pijarskiej, w bliskim sąsiedztwie Bramy Floriańskiej oraz Baszty Cieśli. Dodatkowo, pomiędzy Basztą Stolarzy a Basztą Cieśli znajduje się dawny Arsenał Miejski, co czyni ten obszar jeszcze bardziej fascynującym do odkrywania.
Historia
Budowla znana jako Baszta Stolarzy została wzniesiona najprawdopodobniej w XIV lub XV wieku. Jej kluczową funkcją była obrona Bramy Floriańskiej, a z biegiem czasu również Barbakanu od zachodniej strony. O odpowiedzialności za jej obronę decydowały cechy Stolarzy oraz Powroźników.
W początkowych latach XIX wieku budowla była zagrożona rozbiórką, wraz z innymi częściami murów miejskich Krakowa. W obronie m.in. Baszty Stolarzy stanął profesor Feliks Radwański, który w swoich komentarzach na temat murów zauważył: „Chronią one przed wiatrami wiejącymi pod Kościół Mariacki od Kleparza. Niedobre to wiatry, bo smrody i śmieci znosić będą, a także bezbożnie podwiewać spódnice Paniom Matkom i Żonom.”
Dzięki determinacji Radwańskiego, 13 stycznia 1817 roku w senacie Rzeczypospolitej Krakowskiej zapadła decyzja o zachowaniu fragmentu średniowiecznych murów obronnych w pobliżu Bramy Floriańskiej, w tym także Baszty Stolarzy. Ocalona przed zniszczeniem, baszta została w 1874 roku przekazana przez miasto księciu Władysławowi Czartoryskiemu w celu przekształcenia na Muzeum Książąt Czartoryskich.
W 2015 roku przeprowadzono kompleksowy remont Baszty Stolarzy. Podczas tego działania wymieniono dachówkę, odnowiono mury oraz przeprowadzono gruntowną renowację wnętrza. Przeznaczenie baszty będzie zależało od decyzji władz muzeum oraz dalszego przebiegu remontów, które trwają tam od 2010 roku.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 27.10.2014 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Szaniec FS-21 | Szaniec FS-29 | Fort główny artyleryjski 50 „Prokocim” | Fort międzypolowy artyleryjski 53 „Bodzów” | Fort pancerny pomocniczy „Bielany” | Fort pancerny pomocniczy 50 ½ WEST „Kosocice” | Schron amunicyjny „Dłubnia” | Baszta Sandomierska na Wawelu | Fort cytadelowy 2 „Kościuszko” | Fort pomocniczy piechoty 39 „Olszanica” | Baszta Cieśli w Krakowie | Szaniec IS-V-6 | Szaniec FS-22 | Ostróg bramny „Wola Justowska” | Fort reditowy 12 (IVa) „Luneta Warszawska” | Fort pomocniczy piechoty 50a „Lasówka” | Fort pancerny główny 52 ½ „Skotniki” N i S | Fort pancerny główny 51 ½ OST „Swoszowice” | Fort pancerny główny 44 „Tonie” | Fort główny artyleryjski 52 „Borek”Oceń: Baszta Stolarzy w Krakowie