Zygmunt Hendel

---

Życiorys

Biografia Zygmunta Hendla prowadzi nas przez różnorodne etapy jego życia oraz kariery zawodowej. Uczył się w Wiedniu i zdobywał doświadczenie w Krakowie oraz Paryżu. Po powrocie do rodzimego Krakowa rozpoczął wykłady w Akademii Sztuk Pięknych, gdzie przekazywał swoją wiedzę przyszłym pokoleniom architektów. Na wczesnym etapie swojej kariery miał przyjemność pracować pod okiem tak znakomitych postaci jak Józef Sarey i Tadeusz Stryjeński.

W latach 1889–1892, dzięki stypendium im. Ledóchowskiej, Hendl odbył fascynującą podróż, która osobiście wpłynęła na jego rozwój. Podróżował po Belgii, Francji, Holandii, Niemczech oraz Włoszech, zgłębiając zarówno architektoniczne skarby, jak i nowatorskie kierunki w tej dziedzinie.

Jako ekspert w dziedzinie konserwacji, Hendl pełnił funkcję konserwatora okręgów tarnowskiego i rzeszowskiego, a później zasilił Grono Konserwatorów Galicji Zachodniej. Jego działalność konserwatorska była niezwykle szeroka, obejmująca prace w licznych instytucjach, takich jak Komisja Historii Sztuki Akademii Umiejętności, a także Centralna Komisja do Badania i Zachowania Pomników Sztuki i Historii w Wiedniu oraz Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.

Nie można nie wspomnieć o jego znaczących projektach, które obejmowały wiele krakowskich zabytków. Pracował nad renowacją kościoła i klasztoru dominikanów, kościoła Mariackiego, Starej Synagogue, katedrze wawelskiej, a także w zamku królewskim na Wawelu. Pracował także w kościele Świętego Krzyża, kościele św. Piotra i św. Pawła, kościele św. Idziego, kościele św. Wojciecha oraz w kamienicy Straszewskiej.

Szczególne miejsce w jego działalności konserwatorskiej zajmowała praca nad restauracją katedry oraz zamku na Wawelu. Pełnił funkcję pierwszego kierownika robót w tym zakresie od sierpnia 1905 do czerwca 1914 roku. W tym czasie oczyszczono krużganki arkadowe oraz przemurowano uszkodzone fragmenty fundamentów. Dodatkowo, Hendl doprowadził do odnowienia murów w krużgankach oraz fryzu w dziedzińcu arkadowym. Zrealizował również nowy, żelazny dach nad całością zamku oraz nowe obramienia okien na fasadach zewnętrznych.

Podczas intensywnych prac, Hendl wykazywał się niesamowitą skrupulatnością. Osobiście odwiedzał kamieniołomy, by wybrać najszlachetniejszy materiał do renowacji. Gromadził dokumentację oraz zebrał wiele detali architektonicznych, które niestety, zaginęły w czasie II wojny światowej.

Poza działalnością konserwatorską, Hendl pozostawił po sobie ślad także w architekturze. Przykładem jest gmach Muzeum Czartoryskich w Krakowie, a także zespół pałacowo-parkowy w Borkowicach, zaprojektowany wspólnie z Władysławem Marconim. W katedrze wawelskiej znajduje się również jego projekt kraty w kaplicy Czartoryskich, natomiast projekty rekonstrukcji zamku Tenczyn oraz gmachu Powiatowej Kasy Oszczędności przy ul. Pijarskiej są setki świadkami jego inwencji architektonicznej.

Po jego śmierci, Zygmunt Hendl spoczął na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w rodzinnej mogile, w pasie 2.

---

Oceń: Zygmunt Hendel

---