Szaniec FS-29 to nie tylko wyjątkowy zabytek, ale także kluczowy element historycznej fortyfikacji w Krakowie, która została wzniesiona w 1854 roku. Ten starannie zachowany fragment konstrukcji typu FS (niem. feldschanze – szaniec polowy) jest położony w malowniczej okolicy Skałkach Twardowskiego, w bliskim sąsiedztwie ul. Tynieckiej.
Budowla ta powstała w latach 1854–1856 jako część rozbudowy całego pierścienia twierdzy krakowskiej, co było wynikiem wydarzeń związanych z wojną krymską. Polegała ona na wzniesieniu standardowych szańców o charakterze półstałym, które były numerowane od 1 do 29. Te unikalne fortyfikacje charakteryzują się sześciobocznym kształtem, a ich strzelnice, o kącie rozwarcia wynoszącym 60°, umożliwiały efektywne pokrycie ogniem całego terenu.
Szaniec FS-29 był uzbrojony w dziesięć dział, rozmieszczonych po dwa na każdej z trzech linii wału czoła, jak również po dwa na barkach, co zapewniało ochronę dla strefy międzypola. Dodatkowo tylny odcinek fortyfikacji został wzmocniony poprzez wbudowanie dwóch krótkich wałów, które tworzyły unikalną szyję, zaplanowaną do obrony mostu zwodzonego oraz bramy prowadzącej do wnętrza fortyfikacji.
Szczególną cechą SF-29 jest jego typowy sześciokątny kształt, który ewoluował w czasie budowy, z charakterystyczną fosą wykutą w skale. W 1860 roku dodano poprzecznice, zaś na krótko przed wybuchem I wojny światowej pojawiły się schrony pogotowia, wykonane z podkopów i blachy falistej. W 1990 roku szaniec został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-831, co podkreśla jego znaczenie i wartość historyczną.
Szaniec IS-29½
W okresie 1888–1890 na przedpolu FS 29 powstał dodatkowy szaniec, znany jako szaniec piechoty (infanterieschanze) IS-29½. Obiekt ten, mimo upływu lat, zachował niewielkie pozostałości, które świadczą o jego istnieniu.
Przypisy
- Zestawienie zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2013 r. [dostęp 18.07.2015 r.]
- Janusz Bogdanowski: Warownie i zieleń twierdzy Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 272. ISBN 83-08000096.
- Janusz Bogdanowski: Warownie i zieleń twierdzy Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, s. 98–102. ISBN 83-08000096.
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Fort główny artyleryjski 50 „Prokocim” | Fort międzypolowy artyleryjski 53 „Bodzów” | Fort pancerny pomocniczy „Bielany” | Fort pancerny pomocniczy 50 ½ WEST „Kosocice” | Schron amunicyjny „Dłubnia” | Baszta Sandomierska na Wawelu | Fort cytadelowy 2 „Kościuszko” | Fort pomocniczy piechoty 39 „Olszanica” | Fort pancerny główny 49a „Dłubnia” | Bastion (fort reditowy) III „Kleparz” | Szaniec FS-21 | Baszta Stolarzy w Krakowie | Baszta Cieśli w Krakowie | Szaniec IS-V-6 | Szaniec FS-22 | Ostróg bramny „Wola Justowska” | Fort reditowy 12 (IVa) „Luneta Warszawska” | Fort pomocniczy piechoty 50a „Lasówka” | Fort pancerny główny 52 ½ „Skotniki” N i S | Fort pancerny główny 51 ½ OST „Swoszowice”Oceń: Szaniec FS-29