Dąbie (Kraków)

Dzielnice

Dąbie to ciekawa część Krakowa, która historycznie była wsią, a 1 kwietnia 1911 roku została włączona do miasta jako jego XX dzielnica katastralna. Ta transformacja znacząco wpłynęła na rozwój obszaru oraz jego integrację z pozostałymi częściami Krakowa.

Obecnie Dąbie jest częścią dzielnicy II Grzegórzki, co łączy go z różnorodnymi atrakcjami oraz udogodnieniami, które oferuje miasto.

Historia

„Dąbie, miejscowość o bogatej historii, zostało po raz pierwszy wspomniane w 1254 roku, w dokumentach jako Dambe, jako własność klasztoru norbertanek. W tym samym roku Bolesław Wstydliwy nadał wsi immunitet sądowy oraz ekonomiczny.

W 1348 roku Kazimierz Wielki przekazał Dąbie, wraz z oboma brzegami Wisły, klasztorowi cystersów w Mogile. Zaledwie 41 lat później, w 1389 roku, miasto Kraków odkupiło Dąbie za sumę 400 grzywien, co wówczas było dużą kwotą. W latach 1465–1471 oraz 1476–1494 miejscowość należała do rajcy krakowskiego **J. Wierzyneka**, który zainwestował w rozwój Dąbia, m.in. budując młyn, folwark oraz karczmy.

W pierwszej połowie XVI wieku wieś była dzierżawiona przez Jana i Piotra Morsztynów. W tym czasie Dąbie, będące własnością Krakowa, leżało w powiecie proszowskim województwa krakowskiego. W 1551 roku miasto zainwestowało w Dąbie poprzez stworzenie dwóch nowych stawów oraz ogrodu.

W XVII wieku miejscowość stała się prężnym ośrodkiem produkcyjnym, zatrudniającym cegielnie, tartak, a także licznych rybaków, którzy korzystali z miejscowych stawów rybnych oraz browaru miejskiego. Do 1880 roku w Dąbiu działała szkółka miejska, która zajmowała się hodowlą drzew i krzewów ozdobnych, z przeznaczeniem dla estetyki miasta Krakowa.

Rok 1890 przyniósł dalszy rozwój, gdy zaledwie w 101 domach mieszkało już 737 osób. Powstała również jednoklasowa szkoła ludowa. Trzy lata później, w 1893 roku, Austriacy zbudowali w Dąbiu koszary dla pułku artylerii. W trakcie I wojny światowej obiekt ten pełnił funkcję obozu dla jeńców rosyjskich.

W nocy stycznia i lutego 1919 roku, w związku z konfliktem polsko-czechosłowackim na Śląsku Cieszyńskim, internowano w Dąbiu 551 osób narodowości czechosłowackiej, z czego 39 zmarło.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 roku, w 119 budynkach, na terenach o powierzchni 340 hektarów, mieszkało 1499 osób. Wśród nich 1453 (97%) było katolikami, 31 (2,1%) wyznawcami judaizmu, 1 (0,1%) grekokatolikiem, a 14 (0,9%) praktykowało inne religie. W tym samym spisie wskazano, że 1163 (77,6%) mieszkańców posługiwało się językiem polskim, 245 (16,3%) niemieckim, a 77 (5,1%) innymi językami.

W 1911 roku formalnie przyłączono Dąbie do Krakowa, gdzie liczba mieszkańców wynosiła już 1600. Dwadzieścia lat później, w 1931 roku, przy ulicy Fabrycznej zaczęły funkcjonować zakłady Państwowej Wytwórni Wódek.

15 stycznia 1945 roku, podczas ostatnich dni niemieckiej okupacji, miała miejsce tragiczna egzekucja 79 osób, z których tylko 1 ocalała. W 1961 roku na Wiśle zbudowano stopień wodny Dąbie, a w kolejnych latach zaczęto wznosić w Dąbiu pierwsze bloki mieszkalne. W 1983 roku utworzono tu parafię rzymskokatolicką pod wezwaniem św. Stanisława BM.

Infrastruktura

Placówki oświatowe

W obszarze edukacji Dąbia wyróżniają się następujące instytucje:

  • Szkoła Podstawowa nr 39 im. Bartosza Głowackiego w Krakowie,
  • Szkoła Podstawowa nr 18 im. św. Anny,
  • Szkółka Języka Angielskiego dla dzieci i młodzieży „Hi Kids!”,
  • Przedszkole nr 124,
  • Przedszkole nr 79.

Kultura i rozrywka

Dąbie oferuje mieszkańcom różnorodne opcje rozrywkowe oraz kulturalne:

  • 2 Biblioteki Publiczne,
  • 4 boiska piłki nożnej,
  • 3 boiska do koszykówki,
  • Stadion Dąbski KS,
  • Korty tenisowe.

Tereny zielone

W tej okolicy można znaleźć wiele przestrzeni rekreacyjnych:

Inne obiekty

Dąbie to także miejsce, gdzie znajdują się ważne obiekty użyteczności publicznej:

  • Pętla tramwajowa Dąbie,
  • Kościół św. Stanisława,
  • Poczta Polska,
  • Pomnik Ofiar Dąbia,
  • NZOZ Dąbie – przychodnia,
  • figura św. Jana Nepomucena z XVIII wieku (ulica Widok).

Przypisy

  1. Kalendarium historii Dąbia [online], Kalendarium historii Dąbia [dostęp 28.09.2023 r.]
  2. Mirosław Haładyj: To była ostatnia zbiorowa egzekucja w Krakowie. "Postrzelony udawał zabitego i potem w szoku uciekł". 15.01.2023 r. [dostęp 15.01.2023 r.]
  3. Krzysztof Nowak: Lata 1918–1920. W: Śląsk Cieszyński w latach 1918–1945. Cieszyn: 2015, s. 45.
  4. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 107.
  5. Obwieszczenie Prezydyum c. k. Namiestnictwa we Lwowie z dnia 4.03.1911 L. 1706/pr. Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. 1911, cz. IV, nr 49.
  6. Ustawa z dnia 19.12.1910 w przedmiocie przyłączenia do miasta Krakowa gminy Dąbie z Beszczem i Głębinowem. Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. 1910, cz. XXXV, nr 243.
  7. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31.12.1900, XII. Galizien. Wien: 1907.

Oceń: Dąbie (Kraków)

★★★★★
Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:14