Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy to wyjątkowe miejsce o szczególnym znaczeniu ekologicznym, które stanowi fragment programu Natura 2000 w województwie małopolskim. Zlokalizowany w południowo-zachodniej części Krakowa, w dzielnicy VIII Dębniki, obszar ten obejmuje tereny w okolicach Pychowic, Ruczaju, Skotnik, Kostrzy oraz Tyńca. Historia jego ochrony sięga października 2009 roku, kiedy zaproponowano jego utworzenie, a finalizację tego procesu odnotowano w marcu 2011 roku.
Obszar ten składa się z pięciu enklaw, które obejmują najbardziej rozbudowane i zachowane fragmenty łąk trzęślicowych oraz muraw kserotermicznych. Tereny te miały wcześniej charakter rolniczy, funkcjonując jako pola uprawne, łąki i pastwiska. Z drugiej strony, warto podkreślić, że aż 86,76% obszaru wchodzi w skład Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego, co dodatkowo podkreśla jego wartość ochronną.
Istotną część tego obszaru stanowi rezerwat przyrody Skołczanka, który jest miejscem ochrony dla cennych użytków ekologicznych, w tym Dąbrowa oraz Uroczysko Kowadza. W tym niezwykłym ekosystemie ochroną objęte są rzadkie motyle z rodziny modraszkowatych, takie jak modraszka telejusa, modraszka nausitousa czy modraszka alkona, a także czerwończyk nieparek oraz czerwończyk fioletka. Dodatkowo, w rezerwacie Skołczanka można napotkać rzadki gatunek motyla, jakim jest skalnik driady.
Nie można jednak zapomnieć o zagrożeniach, z jakimi boryka się ten cenny ekosystem. Największym z nich jest rozwój urbanistyczny w tej części Krakowa, który stwarza presję na naturalne siedliska. Obce gatunki inwazyjne, takie jak niecierpek drobnokwiatowy oraz robinia akacjowa, stanowią kolejne zagrożenie dla bioróżnorodności tego obszaru. Zachowanie Dębnicko-Tynieckiego obszaru łąkowego wymaga zatem razem z odpowiednich działań ochronnych i edukacyjnych, aby zabezpieczyć ten wyjątkowy fragment przyrody dla przyszłych pokoleń.
Siedliska przyrodnicze
Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy wyróżnia się bogactwem różnorodnych siedlisk przyrodniczych, które są ujęte w załączniku I. Oto szczegółowy opis tych cennych ekosystemów:
- 3150 – starorzecza oraz naturalne eutroficzne zbiorniki wodne, które charakteryzują się zbiorowiskami z Nympheion oraz Potamion, zajmującą powierzchnię 0,17 ha,
- 6210 – murawy kserotermiczne reprezentujące klasy Festuco-Brometea oraz ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis i Festucion pallentis o łącznej powierzchni 8,49 ha,
- 6410 – zmiennowilgotne łąki trzęślicowe z klasy Molinion, które zajmują 45,26 ha,
- 6510 – niżowe i górskie świeże łąki, które są użytkowane ekstensywnie w klasyfikacji Arrhenatherion elatioris, zajmujące 39,61 ha,
- 7230 – górskie oraz nizinne torfowiska zasadowe, w tym młaki, turzycowiska i mechowiska, z powierzchnią 0,08 ha,
- 9170 – grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny, reprezentujący typy Galio-Carpinetum oraz Tilio-Carpinetum, który zajmuje 17,12 ha.
Rozmaitość siedlisk w tym obszarze jest świadectwem naturalnego bogactwa oraz konieczności ich ochrony dla zachowania lokalnej bioróżnorodności.
Fauna i flora obszaru
W obszarze Dębnicko-Tynieckim można zauważyć różnorodność gatunków roślinnych i zwierzęcych, co czyni go niezwykle cennym ekosystemem. Wszystkie obserwowane rodzaje występują w zgodzie z zasadami ochrony bioróżnorodności.
Na liście roślin, które znalazły się w dwóch załącznikach dyrektywy siedliskowej, znajdują się:
- starodub łąkowy,
- lipiennik Loesela.
W obszarze tym stwierdzono także obecność różnych gatunków bezkręgowców. Wśród nich wyróżniają się:
- czerwończyk nieparek,
- czerwończyk fioletek,
- modraszek nausitous,
- modraszek telejus.
Współcześnie zarejestrowanymi płazami na tym terenie jest:
- traszka grzebieniasta.
W odniesieniu do pierwotnych danych, na standardowym formularzu wymienione zostały inne gatunki, które również odgrywają istotną rolę w tym ekosystemie. W kategorii ptaków możemy wymienić:
- bączek zwyczajny,
- bocian czarny,
- bocian biały,
- czajka zwyczajna,
- derkacz,
- gąsiorek,
- jarzębatka.
Jeśli chodzi o ssaki, do spotykanych w tym rejonie gatunków należą:
- gacek brunatny,
- gacek szary,
- nocek Natterera.
Płazy, które można również zauważyć to:
- rzekotka drzewna,
- żaba moczarowa.
W grupie gadów występują następujące gatunki:
- jaszczurka zwinka,
- jaszczurka żyworodna,
- zaskroniec zwyczajny.
Wśród bezkręgowców na uwagę zasługują:
- czerwończyk płomieniec,
- czerwończyk uroczek,
- dostojka ino,
- mieniak tęczowiec,
- modraszek alkon,
- modraszek malczyk,
- modraszek wieszczek,
- paź królowej,
- przeplatka cinksia,
- rusałka żałobnik,
- skalnik driada.
W zakresie flory obszaru wyróżniają się następujące rośliny:
- bluszcz pospolity,
- główienka wielkokwiatowa,
- goryczka wąskolistna,
- goździk pyszny,
- gółka długoostrogowa,
- groszek błotny,
- kosaciec syberyjski,
- kruszczyk błotny,
- macierzanka nagolistna,
- mieczyk dachówkowaty,
- ostrożeń siwy,
- pajęcznica gałęzista,
- pełnik europejski,
- pierwiosnek wyniosły,
- przetacznik długolistny,
- rutewka wąskolistna,
- sasanka łąkowa,
- storczyk męski,
- śniedek baldaszkowaty,
- turzyca Davalla.
Wszystkie te gatunki świadczą o wysokiej wartości przyrodniczej Dębnicko-Tynieckiego obszaru łąkowego, który jest miejscem o dużym znaczeniu dla różnorodności biologicznej. Ich ochrona oraz monitorowanie populacji są kluczowe dla zachowania tego wyjątkowego ekosystemu.
Przypisy
- a b c d e f g Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody: Standardowy formularz danych PLH120065. 01.08.2021 r. [dostęp 05.12.2021 r.]
- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie: Standardowy formularz danych PLH120065. 01.03.2009 r. [dostęp 05.12.2021 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Rezerwaty przyrody i parki narodowe":
Łąki Nowohuckie | Las Wolski | Uroczysko Kowadza | Zakrzówek (użytek ekologiczny) | Źródło Świętojańskie | Łąki na Klinach | Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy | Rezerwat przyrody Panieńskie Skały | Schronisko w Winnicy Pierwsze | Skawiński obszar łąkowy | Dąb Jagielloński | Mokry Dół | Rezerwat przyrody Bonarka | Staw Królówka | Rezerwat przyrody Bielańskie Skałki | Rezerwat przyrody Skałki Przegorzalskie | Filarki | Dolina Prądnika (użytek ekologiczny) | Łupany Dół | Lasek MogilskiOceń: Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy