Elektrownia podgórska to interesujący obiekt historyczny, który swoją działalność rozpoczął na przełomie XIX i XX wieku. Została wybudowana w latach 1899-1900 i pełniła funkcję elektrowni komunalnej dla miasta Podgórze.
Usytuowana w dogodnej lokalizacji, przy ulicy Nadwiślańskiej 4, elektrownia odgrywała kluczową rolę w zaspokajaniu potrzeb energetycznych mieszkańców tego regionu.
Historia
Kompleks elektrowni komunalnej w Podgórzu składał się z różnych hal, takich jak generatornia, akumulatornia i kotłownia, a także z dwukondygnacyjnego budynku mieszkalnego. Ważnym elementem była kotłownia, która została połączona z zewnętrznym kominem za pomocą specjalnego kanału kominowego. Większość maszyn oraz urządzeń elektrowni pochodziła z firmy Františka Křižika z Pragi. W elektrowni zainstalowano trzy maszyny parowe, trzy prądnice prądu stałego, jak również baterię akumulatorów. Całkowita moc przyłączeniowa tego obiektu wynosiła 0,64 MW.
Po wybudowaniu elektrowni w Podgórzu, już w marcu 1900 roku zainstalowano elektryczne oświetlenie uliczne. Elektrownia dostarczała prąd do lokalnych zakładów przemysłowych, urzędów, szpitali, a także do miejskiej hali targowej oraz chłodni, obejmując również gospodarstwa domowe.
W 1915 roku, po połączeniu Podgórza z Krakowem, nastąpiło scalenie elektrowni podgórskiej z krakowską, co doprowadziło do jej zamknięcia. Po unieważnieniu urządzeń elektrycznych, w 1926 roku przekształcono budynki na Miejski Dom Noclegowo-Kąpielowy dla bezdomnych. Funkcje te zmieniały się w kolejnych latach, aż w końcu obiekty zaczęły pełnić rolę przychodni z poradnią przeciwgruźliczą i skórno-wenerologiczną.
W okresie II wojny światowej, dawne pomieszczenia łaźni były wykorzystywane przez Niemców do przygotowywania transportów więźniów do obozów. Po wojnie budynki elektrowni zyskały nowe przeznaczenie jako muzeum Tadeusza Kantora. W 2006 roku ogłoszono konkurs na projekt muzeum, a we wrześniu tego samego roku wyłoniono zwycięski pomysł.
Zarząd Województwa Małopolskiego, działając na podstawie Uchwały Nr 1256/09 z 6 listopada 2009 roku, podjął decyzję o dofinansowaniu projektu pn. „Budowa Muzeum Tadeusza Kantora oraz siedziby Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora – CRICOTEKA”. Uroczyście otwarto kompleks muzealny, w który wkomponowano historyczne budynki elektrowni, 12 września 2014 roku. Dziś, kompleks muzealny jest uważany za jedną z charakterystycznych budowli górujących nad Bulwarem Podolskim.
Elektrownia podgórska stanowi również istotny punkt na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki.
Przypisy
- Grzegorz Gacki, UE dofinansuje budowę Muzeum Tadeusza Kantora [online], polska.pl, 10.12.2009 r. [dostęp 20.03.2010 r.]
- Uchwała Nr 1256/09 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 06.11.2009 r. w sprawie wyboru do dofinansowania projektu pn. „Budowa Muzeum Tadeusza Kantora oraz siedziby Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora - CRICOTEKA” [online], bip.malopolska.pl, [dostęp 20.03.2010 r.]
- Krakowski Szlak Techniki – Elektrownia podgórska. krakow.pl.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Zakład Oczyszczania Ścieków Kujawy | Rzeźnia miejska w Krakowie | Płaszów (zajezdnia autobusowa) | Wola Duchacka (zajezdnia autobusowa) | Zajezdnia św. Wawrzyńca | Zespół fabryki Peterseima w Krakowie | ArcelorMittal Poland Oddział w Krakowie | Zajezdnia Na Załęczu | Kompleks fabryczny wytwórni wódek na Dąbiu w Krakowie | Browar Lubicz | Elektrownia krakowska | Nowa Huta (zajezdnia tramwajowa) | Stary Spichlerz w Krakowie | Elektrociepłownia Kraków | Podstacja elektryczna Biskupia w Krakowie | Podgórze (zajezdnia tramwajowa) | Kwartał św. Wawrzyńca w Krakowie | Gazownia Miejska w Krakowie | Dworzec Wodociągowy w Krakowie | Dawny Skład Solny w KrakowieOceń: Elektrownia podgórska