Krowodrza to ciekawa lokalizacja w Krakowie, która znajduje się w dzielnicy V. Dawniej stanowiła ona przedmieście stolicy Małopolski, a w przeszłości była częścią Kleparza.
Obszar ten został włączony do Krakowa 1 kwietnia 1910 roku, uzyskując status XVII dzielnicy katastralnej. Krowodrza, będąc miejscem z bogatą historią, z czasem rozwinęła się i zyskała na znaczeniu, zachowując jednocześnie swój unikalny charakter.
Historia
Krowodrza była niegdyś obszarem składającym się głównie z folwarków, łąk oraz pól uprawnych, otoczonym licznymi ogrodami. W przeszłości, część tego terenu była znana jako tzw. Biskupie, które było własnością duchowieństwa, co prawdopodobnie wskazuje, że biskupi krakowscy posiadali tu swoje letnie rezydencje. Z czasem, wraz z rozwojem miasta, Krowodrza przekształcała się w jeden z bardziej uprzemysłowionych rejonów Krakowa.
Zgodnie z austriackim spisem ludności z 1900 roku, na obszarze 421 hektarów znajdowało się 187 budynków, w których mieszkało 5045 osób. Spośród nich aż 4890 mieszkańców (co stanowi 96,9%) identyfikowało się jako katolicy, 121 osób (2,4%) jako wyznawcy judaizmu, 9 (0,2%) jako grekokatolicy, a 25 (0,5%) jako osoby innej religii lub wyznania. Warto również zauważyć, że 4623 mieszkańców (91,6%) było polskojęzycznych, podczas gdy 267 (5,3%) posługiwało się językiem niemieckim, 1 (0,1%) mówiło po rusku, a 114 (2,3%) posługiwało się innymi językami.
W 1910 roku, po włączeniu Krowodrzy do Krakowa, liczna ludność wzrosła do 5583 mieszkańców. Zaledwie trzy lata później, w 1913, w tej dzielnicy powstał towarowy dworzec kolejowy, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego.
Po II wojnie światowej Krowodrza przeżyła znaczący rozwój jako część dużego miasta. Te przemiany były rezultatem kolejnych planów zagospodarowania przestrzennego Krakowa, szczególnie tych z lat 1954 i 1964. Granica północna dawnej Krowodrzy została zaznaczona przez nowo powstałą arterię – ul. Opolską.
W okresie powojennym następowały także zmiany w administracyjnej przynależności Krowodrzy, będącej w ramach podziałów Krakowa. W 1954 roku zlikwidowano dotychczasowy podział na dzielnice katastralne. Od tego momentu, aż do 1973 roku, Krowodrza stała się częścią dużej dzielnicy Kleparz, która obejmowała również Bronowice Małe, Bronowice Wielkie, Górkę Narodową, Prądnik Biały, Tonie oraz Witkowice.
W związku z nowym podziałem administracyjnym, który wszedł w życie 1 stycznia 1973 roku i wprowadził cztery wielkie dzielnice Krakowa: Śródmieście, Podgórze, Nową Hutę oraz Krowodrzę, dawną wieś Krowodrza znalazła się w granicach wspomnianej nowej dzielnicy aż do roku 1990.
Podział Krowodrzy z 1991
Przemiany samorządowe w Krakowie, które miały miejsce po roku 1989, wpłynęły również na obszar Krowodrzy. W wyniku podziału administracyjnego w 1991 roku, zredukowano liczbę jednostek do siedemnastu, co lepiej odpowiadało potrzebom oraz więziom lokalnych społeczności. Większość tego, co historycznie nazywane Krowodrzą, znalazła się w granicach Dzielnicy V, która obejmowała także Nową Wieś oraz Łobzów.
Natomiast północna część Krowodrzy, oddzielona od reszty obszaru linią kolejową, została włączona do Dzielnicy IV. Decyzje te odzwierciedliły dążenie do bliższego zgrupowania lokalnych społeczności oraz warunków ich funkcjonowania.
Przypisy
- Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31.12.1900 r., XII. Galizien. Wien: 1907.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Witkowice (Kraków) | Dzielnica IV Prądnik Biały | Kostrze | Wróżenice | Stradom (Kraków) | Półwsie Zwierzynieckie | Kaim | Kliny Borkowskie | Kosocice | Dzielnica V Krowodrza | Mogiła (Kraków) | Prądnik Biały | Batowice (Kraków) | Górka Kościelnicka | Śródmieście (Kraków) | Sidzina (Kraków) | Piekiełko (Kraków) | Lusina (Kraków) | Nowa Wieś Narodowa | Przylasek RusieckiOceń: Krowodrza (Kraków)