Most Powstańców Śląskich w Krakowie

---

Nazwa

Chociaż mostowi nadano oficjalnie nazwę mostu Krakusa w roku 1918, mieszkańcy Krakowa w okresie międzywojennym oraz po zakończeniu II wojny światowej wciąż posługiwali się określeniem III most.

W wyniku przeprowadzonego remontu w roku 1971, organizacja ZBOWiD zaproponowała, aby most zyskał imię Powstańców Śląskich. Argumentowano to tym, że zakończenie prac związanych z oddaniem mostu zbiegło się z pięćdziesiątą rocznicą wybuchu III Powstania Śląskiego.

Ostatecznie, decyzję w tej sprawie podjęło Prezydium Rady Narodowej miasta Krakowa w dniu 12 października 1971 roku. Uroczystość nadania nowej nazwy odbyła się wraz z odsłonięciem na wschodnim przyczółku mostu tablicy upamiętniającej to znaczące wydarzenie.

Historia mostu

Rozpoczęcie budowy

Obecny most w tym rejonie ma bogatą historię. W okresie od 1908 do 1913 roku wzniesiono tutaj most Krakusa, który pełnił istotną rolę komunikacyjną, łącząc ulice Starowiślną oraz Juliusza Słowackiego po stronie Podgórza. Projekt opracował austriacki inżynier Edward Zitter, a konstrukcje żelazne zostały wykonane dzięki zakładom Zieleniewskiego. Budowę zainaugurowano w 1908 roku, a nad nią czuwała lwowska firma Sosnowski i Zacharysiewicz, z Walerianem Marcem i inż. Hajdukiem na czołowych pozycjach menedżerskich. Również nadzór nad całością sprawował inż. Warchałowski, któremu później towarzyszył inż. Adolf Schneider.

Zawalenie się w 1911 roku

Niestety, 18 lutego 1911 roku miała miejsce katastrofa – 52-metrowa konstrukcja mostu uległa katastrofalnemu zawaleniu. Powodem tego zdarzenia były nieprzewidziane ruchy lodów oraz niedostateczne zabezpieczenia. W wyniku tego incydentu część środkowa mostu oraz fragment od strony Podgórza mocno ucierpiały, aczkolwiek filary i przyczółki ocalały. Prace mające na celu wydobycie zalanej konstrukcji rozpoczęły się w kwietniu 1911 roku i prowadziła je krakowska firma Zieleniewskiego.

Oddanie do eksploatacji

Most został oddany do użytku 20 stycznia 1913 roku. W dniu tym inauguracja miała również miejsce nowej linii tramwajowej, która prowadziła z III mostu do Salwatora. Linia ta miała dwa tory, przebiegając przez ulice Wawrzyńca, Dajwór oraz Starowiślną, tak aby dotrzeć do placu Dominikańskiego oraz ulicy Zwierzynieckiej. Most był konstrukcją żelazną o formie kratownicy, składającą się z trzech przęseł, co skojarzenia nasuwało z mostami w Budapeszcie. Warto dodać, że 4 lipca 1915 roku na moście odbyła się uroczystość, podczas której Kraków został oficjalnie połączony z Podgórzem. Wzięli w niej udział prezydent Krakowa Juliusz Leo oraz burmistrz Podgórza, Franciszek Maryewski. Dodatkowo w lutym 1917 roku przez most przeprowadzono linię tramwajową, rozbudowując jednocześnie istniejącą linię do Rynku Podgórskiego.

Odbudowa w 1945 roku

W wyniku działań wojennych, most (tak jak i inne mosty w Krakowie) został wysadzony przez wycofujące się wojska niemieckie w styczniu 1945 roku. Już w lutym tego samego roku rozpoczęto jego odbudowę, a w Krakowie powstał Komitet Odbudowy Mostów na Wiśle. Proces odbudowy rozpoczęto najszybciej od Mostu Dębnickiego oraz III Mostu. Prace były prowadzone przez Oddziały Techniczne Armii Czerwonej, wsparcie zapewnili również mieszkańcy Krakowa oraz przedsiębiorstwo Zieleniewski. 23 lutego 1945 roku nastąpiło uroczyste otwarcie odbudowanych mostów, które zakończyło się defiladą wojskową oraz odgrywaniem hymnów: polskiego i radzieckiego.

Remont w 1971 roku

W 1971 roku most przeszedł gruntowną modernizację, której projektantem był Józef Szulc z krakowskiego „Mostostalu”. Obok tradycyjnego III mostu zbudowano nową konstrukcję. 19 marca, w godzinach nocnych, zamknięto ruch, przystępując do demontażu jezdni starego mostu, aby na rano móc ustawić nowy most na oryginalnych filarach. Remont zakończono 20 lipca 1971 roku. Wskutek tej pracy, wykonawca, krakowski Mostostal, otrzymał złotą odznakę „za pracę społeczną dla miasta Krakowa” przyznaną przez Prezydium Rady Narodowej m. Krakowa. Zdemontowana stare konstrukcja mostu została przetransportowana barkami do portu w Nowej Hucie, gdzie miała być następnie przekazana do Leżajska. W 1978 roku zakończono remont, umożliwiając dojazd do mostu od strony Zabłocia ulicą Na Zjeździe.

Dane techniczne

Most, którego długość wynosi 148 metrów, a szerokość 19 metrów, jest imponującą konstrukcją stalową, której charakterystyka opiera się na zastosowaniu powłokowej płyty ortotropowej.

Konstrukcja mostu oparta jest na czterech filarach, z czego dwa z nich znajdują się w nurcie rzeki, a dwa przy nabrzeżu. Ciekawostką jest fakt, że podczas przebudowy przeprowadzonej w 1971 roku pozostawiono oryginalne filary pochodzące z 1913 roku.

W przypadku ruchu pojazdów, most jest dostosowany do jednokierunkowego ruchu samochodowego, przy czym w każdą stronę prowadzi jeden pas, które są rozdzielone torowiskiem tramwajowym. Dodatkowo, po obu stronach mostu znajdują się chodniki przeznaczone dla pieszych.

---

Oceń: Most Powstańców Śląskich w Krakowie

---