Nagrobek Piotra Tomickiego

Pomniki

Nagrobek Piotra Tomickiego jest niesamowitym przykładem sztuki nagrobnej i znajduje się w kaplicy biskupa Piotra Tomickiego na Wawelu. To wyjątkowe dzieło, wykonane przez Bartłomieja Berrecci, datuje się na okres około 1524-26 do 1530 roku.

Berrecci, jako główny projektant, był także odpowiedzialny za budowę kaplicy, co świadczy o jego umiejętności i wizji artystycznej. Istnieje przypuszczenie, że przy tworzeniu tej monumentalnej rzeźby współpracował z dwoma lub trzema rzeźbiarzami ze swojego warsztatu. Nagrobek Piotra Tomickiego, który sam nadzorował postęp prac, otrzymał uznanie jeszcze za swojego życia, a w 1545 roku królowa Bona zleciła wykonanie na jego wzór nagrobka dla Piotra Gamrata, co podkreśla znaczenie i jakość tego dzieła.

Co ciekawe, nagrobek Tomickiego zainicjował nowy typ pomnika nagrobnego w Polsce, który charakteryzował się formą pomnika opierającego się o ścianę oraz prostokątną niszą, w której umieszczony został sarkofag z leżącą postacią zmarłego, co stało się inspiracją dla późniejszych realizacji tego rodzaju w sztuce nagrobnej.

Opis nagrobka

Obramowanie architektoniczne nagrobka Piotra Tomickiego składa się z prostokątnej wnęki, w której dolna część, na wysuniętym do przodu sarkofagu, prezentuje wizerunek zmarłego. W centralnej części cokołu znajduje się tablica inskrypcyjna. Wysunięte boczne elementy cokołu tworzą podium dla półkolumn, które flankują wnękę, starannie oprawioną w dekoracyjną ramę. Kolumny, z misternie rzeźbionymi głowicami w stylu korynckim, ozdobione są wicią roślinną, która przeplata się, tworząc owalne motywy, w centrum których umieszczono pionowy ornament roślinny. Dno kolumny tuż nad bazą zdobią liście akantu, a ramę otaczającą wnękę przyozdabiają rozetki. Kolumny, które flankują wnękę, pokryte są delikatną płaskorzeźbioną wicią roślinną, a sama rama z rozetkami oferuje widok na sarkofag z postacią leżącego biskupa, ukazującego św. Piotra, który przedstawia fundatora Madonnie.

Charakter dekoracji nagrobka jest wyraźnie florencki. Oplecione kolumny, rozety w układzie pasowym oraz aniołki, które podtrzymują tablicę inskrypcyjną, to motywy, które zyskały szczególną popularność w Florencji.

Postać bpa Tomickiego

Postać biskupa została wykonana z czerwonego marmuru pochodzenia węgierskiego i spoczywa na sarkofagu, udekorowanym florenckim motywem uniesionych puttów, które podtrzymują herb zmarłego. Postać ta odzwierciedla spokojny sen, co widać w geście dłoni wspierającej głowę oraz w swobodnym układzie ciała. Rzeźbiarz wybrał styl pośredni, przedstawiając postać między żywą a martwą, jak to bywa w nagrobkach sansovinowskich.

Tomicki leży wygodnie na boku, z nieznacznie podkurczonymi nogami, które są przełożone jedna przez drugą, co podkreśla wrażenie snu. Wizerunek biskupa ma wyraźnie portretowy charakter; jego twarz jest koścista, z grubym nosem oraz głębokimi zmarszczkami biegnącymi od nosa do brody.

Płaskorzeźba

Płaskorzeźba została umieszczona w szerokich ramach, imitujących obraz, i zlokalizowana w głębi niszy nagrobka. Przedstawia Madonnę, otoczoną wieńcem z anielskich główek, oraz klęczącego przed nią biskupa wraz z patronem zmarłego, św. Piotrem. Madonna zwraca głowę w kierunku twarzy leżącego na sarkofagu zmarłego, a Dzieciątko wyciąga rączki do jego klęczącej postaci, która znajduje się w obrębie płaskorzeźby.

Jest to jedyny znany przypadek w polskim renesansie, gdzie w tle umieszczono scenę z udziałem kilku postaci, z wyjątkiem nagrobka abpa Gamrata, który stanowi kopię pomnika Tomickiego.

Oceń: Nagrobek Piotra Tomickiego

★★★★★
Średnia ocena:4.91 Liczba ocen:22