Opera Krakowska


Opera Krakowska to znany teatr operowy, który funkcjonuje w sercu Krakowa od 1954 roku. Jest to instytucja, która z każdym rokiem rozwija swój repertuar i przyciąga miłośników sztuki operowej oraz operetkowej z całego kraju.

Spektakle odbywają się w znakomitym miejscu, którym jest Teatr im. Juliusza Słowackiego. To miejsce gościło wiele wyjątkowych wydarzeń artystycznych przez lata. Dodatkowo, repertuar operetkowy realizowany był także w sali Domu Żołnierza zlokalizowanej przy ul. Lubicz, co poszerzało ofertę kulturalną miasta.

W latach 2004–2008 powstał nowoczesny gmach Opery, który mieści się na ulicy Lubicz 48. Uroczyste otwarcie obiektu miało miejsce 13 grudnia 2008 roku, co stanowiło ważny moment w historii opery krakowskiej. Od tego czasu, Opera Krakowska przyciąga rzesze widzów, a w 2014 roku jej progi odwiedziło około 90 tysięcy osób.

Dzięki bogatemu repertuarowi oraz dogodnej lokalizacji, Opera Krakowska stała się istotnym punktem na kulturalnej mapie Polski, oferując mieszkańcom i turystom niezapomniane wrażenia artystyczne.

Historia

Historia związana z operą w Krakowie ma długie i bogate tradycje, które sięgają aż do paru wieków wstecz, dokładnie do roku 1628. W tym okresie, jedna z lokalnych drukarni wydała pierwsze libretto operowe w ojczystym języku. Było to tłumaczenie dzieła Ferdynanda Saracinelliego, zatytułowanego „Wybawienie Ruggiera z wyspy Alcyny”, które zostało zapisane muzyką przez Francesca Caccini trzy lata wcześniej.

W Krakowie odbywały się także pierwsze publiczne widowiska operowe, które miały miejsce nie tylko w dworach biskupa Kajetana Sołtyka, ale również księcia Teodora Lubomirskiego. Spektakl operowy pt. Zemira i Azor, skomponowany przez Ernesta Grétry’ego, miał swoje debiutanckie wystąpienie w marcu 1782 roku.

W 1893 roku, zrealizowano budowę Teatru Miejskiego im. Juliusza Słowackiego, którego pierwotna funkcja obejmowała wszystkie kategorie sztuk scenicznych. Z racji wprowadzenia polityki oszczędnościowej przez miasto, uznano, że lepiej będzie organizować dramaty, aczkolwiek operowe spektakle były wciąż realizowane. Był to możliwy efekt częstych wizyt zespołu Opery Lwowskiej w Krakowie, co miało miejsce regularnie od 1872 do 1918 roku.

W 1914 roku, na skutek inicjatywy Bolesława Wallek-Walewskiego, zrodziło się Krakowskie Towarzystwo Operowe, które było aktywne w latach 1915–1921. Towarzystwo to prezentowało repertuar operowy w gmachu Teatru im. Juliusza Słowackiego. 1 września 1921 roku otrzymano od miasta budynek pozostały po ujeżdżalni koni, znajdującym się przy ul. Rajskiej 12, gdzie w późniejszych latach powstał Małopolski Ogród Sztuki. Bolesław Wallek-Walewski został pierwszym dyrektorem opery w tym nowym miejscu. Niestety, 3 grudnia 1923 roku z powodu trudności finansowych, Krakowskie Towarzystwo Operowe zmuszone było do zamknięcia działalności.

W latach 1924–1930 odbywały się jedynie gościnne występy oper z innych miast, w tym Opery Lwowskiej, Opery Warszawskiej oraz Teatru Miejskiego w Katowicach, a także Warszawskiego Teatru Niewiarowskiej i warszawskiej Operetki „Nowości”. Działalność Krakowskiego Towarzystwa Operowego miała miejsce od 1915 do 1938 roku z przerwą w latach 1924–1930. Od 1931 do 1939 roku, działalność zespołu wznowiono, a opery znowu były wystawiane w gmachu Teatru im. Juliusza Słowackiego.

Kiedy zakończyły się działania wojenne na krakowskiej ziemi, władze miejskie wznowiły działalność teatru jako miejsca dla dramatu i opery. 25 stycznia 1945 roku miała miejsce inauguracja działalności z „Hrabiną” Stanisława Moniuszki. Jednakże, inne operowe inicjatywy, które powstały w tym czasie, nie przetrwały długo z powodu trudności finansowych.

W 1946 roku, Walerian Bierdiajew zorganizował zespół operowy, który występował przy Teatrze im. Słowackiego, dając 10 premier w ciągu dwóch lat. W końcu jednak, problemy finansowe przyczyniły się do rozwiązania tego zespołu.

W 1954 roku, utworzono Towarzystwo Przyjaciół Opery, które stworzyło nowy zespół operowy składający się z muzyków krakowskiej Filharmonii oraz absolwentów Wydziału Wokalnego Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie. Pierwszy spektakl, „Rigoletto” Giuseppe Verdiego, odbył się 13 października 1954 roku. W tym samym czasie powstało Towarzystwo Przyjaciół Teatru Muzycznego, które wykreowało Operetkę ze współpracowników zespołu Polskiego Radia. Pierwszym ich spektaklem była „Hrabina Marica” Imre Kálmána, zaprezentowana 19 grudnia 1954 roku. Początkowo obie instytucje wykorzystywały salę Domu Żołnierza na ulicy Lubicz 48. Po kilku miesiącach Opera przeniosła się do Teatru im. Słowackiego, gdzie występowała dwa razy w tygodniu, natomiast Operetka pozostała w Domu Żołnierza.

W 1958 roku obie organizacje zostały rozwiązane, a ich zespoły połączono, włączając je w zarząd miejski i tworząc „Miejski Teatr Muzyczny – Opera i Operetka”, prezentując swoje programy w budynku operetki przy ulicy Lubicz. W 1975 roku zmieniono nazwę na „Krakowski Teatr Muzyczny”, a w 1981 na „Opera i Operetka w Krakowie”. W 2002 roku instytucja ta zyskała obecny tytuł „Opera Krakowska”. Od 1983 roku, opera ta prezentuje swoje spektakle operowe, operetkowe i baletowe w różnych krajach, w tym w Belgii, Francji, Holandii, Niemczech, Szwajcarii oraz Włoszech.

Budynek Opery Krakowskiej

W maju 2002 roku ogłoszono konkurs architektoniczny, który zakończył się sukcesem projektu autorstwa krakowskiego architekta, Romualda Loeglera, współpracującego z Piotrem Urbanowiczem oraz Grzegorzem Dreslerem. Realizacja budowy miała miejsce w latach 2004–2008, a odpowiedzialność za wykonawstwo przejęła firma Hochtief. Obiekt, mieszczący się w Krakowie przy ul. Lubicz 48, to nowoczesny teatr, który pomieści 764 widzów oraz dysponuje sceną o powierzchni 443 m². Dodatkowo istnieje scena kameralna przeznaczona dla 180 osób, zaplecze sceniczne oraz sale prób i techniczne.

Zabytkowy budynek z półokrągłym dachem, który w początkach XX wieku spełniał funkcję ujeżdżalni koni, został zharmonizowany z nowoczesną architekturą teatru. W tej części pochodzącej z adaptacji mieści się główne wejście do Opery, hol kasowy, szatnie, a na piętrze znajduje się sala wystawowa oraz foyer, które pełni również rolę restauracji z tarasem. Kolory wnętrza budynku utrzymane są w szaro-bordowej tonacji.

Scena Opery oferuje możliwości realizacji różnorodnych inscenizacji. Jej przestrzeń wynosząca 443 m² jest wyposażona w technologię, która obejmuje 18 zapadni (w tym dwie zapadnie fosy orkiestrowej, co umożliwia przeprowadzanie dodatkowych manewrów), 30 sztankietów, 7 wózków oraz urządzenia wyciągowe, które transportują dekoracje. Do sceny doczepiono 30 wyciągów linowych oraz 2 wyciągi kurtynowe, a także scenę obrotową oraz aparaturę do projekcji wideo. Estetyka spektaklowi nadają światła kierowane z 4 mostów oświetleniowych oraz ruchomych wież.

Kontrowersje

W 2006 roku Centralne Biuro Antykorupcyjne zatrzymało byłego dyrektora opery, Piotra Rozkruta oraz dyrektora działu inwestycji, Rafała S., w związku z podejrzeniami o korupcję podczas przetargu na wyposażenie nowego gmachu.

W trakcie budowy w 2004 roku koszty były oceniane na 20-30 milionów złotych, jednak po zakończeniu przetargu okazało się, że sam budynek wymagał wydania 50 milionów złotych. Dodatkowe koszty na wyposażenie z kolei były zaplanowane jako oddzielne finansowanie. Do 2009 roku całość wydatków na budowę przekroczyła 100 milionów złotych.

Nowy gmach zdobył również tytuł najgorszego nowego obiektu architektonicznego Krakowa w plebiscycie Archi-Szopa 2009. W 2009 roku ujawniono, że do rozpoczęcia eksploatacji budynku konieczna jest nowa instalacja systemu oddymiania. Wydatek na dodatkowy system wyniósł około 1,6 miliona złotych, a także związany był z koniecznością dobudowania dwóch dodatkowych wyjść. Niezbędne było także dostosowanie bufetu, garderób oraz sal prób do wymagań akustycznych.

Przypisy

  1. Opery i filharmonie ciągle popularne. Zobacz ranking frekwencji
  2. Opera do remontu. Dziennik Polski, 28.05.2009 r.
  3. Opera do zamknięcia?. Dziennik Polski, 23.05.2009 r.
  4. Opera Krakowska straciła 7,2 mln zł z unijnych dotacji. Dziennik Polski, 26.02.2009 r.
  5. Opera pod lupą. e-teatr.pl, 25.09.2009 r.
  6. CBA w Krakowskiej Operze. Wyborcza.pl, 25.09.2007 r.
  7. Kraków. Zatrzymanie byłego dyrektora opery fuszerką CBA. 16.11.2007 r.
  8. Zawiadomienie o wyniku przetargu – Opera Krakowska. 04.01.2007 r.
  9. Encyklopedia Krakowa, PWN, Warszawa-Kraków 2000 r.
  10. Anna Wypych-Gawrońska, Lwowski teatr operowy i operetkowy w latach 1872-1918, Kraków. Universitas, 1999 r.
  11. a b Leon Świerczek, Bolesław Wallek-Walewski, Kraków PWM, 1975 r.
  12. J. W. Reiss, Jak Kraków walczył o operę, Kraków 1934 r.

Oceń: Opera Krakowska

Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:14