Osiedle Spółdzielcze

---

Historia

Osiedle Spółdzielcze jest częścią sektor D Nowej Huty, które okazało się być ostatnim zrealizowanym sektorem podczas budowy początkowej fazy tej dzielnicy. W przeciwieństwie do wcześniejszych sektorów A, B i C, które powstały w czasach socrealizmu, okres budowy sektora D przypadł na lata po 1956 roku, kiedy to nastąpiła odwilż w polityce. Dzięki temu, architektura tego obszaru cechuje się już stylistyką poodwilżowego modernizmu.

Układ urbanistyczny sektora D wyróżnia się luźną zabudową, gdzie wolnostojące budynki rozmieszczone są pomiędzy dużymi terenami zielonymi. Projekt tej części Nowej Huty przygotowali architekci Tadeusz Rembiesa i Bolesław Skrzybalski, a współprace przy projektach bloków podjęli także Józef König, Andrzej Radnicki, Adam Fołtyn, Wacław Głowacki, Kazimierz Karasiński oraz Marta i Janusz Ingardenowie.

Forma osiedla, z wyjątkiem kilku wysokich punktowców w okolicy al. Jana Pawła II, składa się głównie z niskich, trzy- i czteropiętrowych budynków. Tak zaprojektowana architektura ma ścisły związek z bliskością lotniska w Czyżynach, które było w użytku do roku 1963, co znaczy, że funkcjonowało równocześnie z rozpoczęciem budowy nowych osiedli w sektorze. Należy zauważyć, że Osiedle Spółdzielcze jest najpóźniej zrealizowanym projekt na obszarze sektora D, co czyni je najmłodszym z osiedli, które zalicza się do tzw. „Starej Nowej Huty”.

Usytuowanie i rozplanowanie

W obrębie Osiedla Spółdzielczego, jego przestrzenna forma przyjmuje kształt nieregularnego czworoboku. W projektowaniu jego granic uwzględnia się: od północnego wschodu al. gen. Andersa, wschodnią część z ul. gen. Boruty-Spiechowicza, na południu Park Wiśniowy Sad, a od północnego zachodu granicę stanowi ul. Bieńczycką.

Charakterystyka zabudowy mieszkalnej na tym osiedlu wyróżnia się nietypowym, jak na inne dzielnice Krakowa, trzypiętrowym stylem. W jego obrębie możemy znaleźć dziewięć podłużnych bloków, które podtrzymują ten architektoniczny układ. Warto również zauważyć, że od strony skrzyżowania al. gen. Andersa oraz ul. gen. Boruty-Spiechowicza usytuowany jest jeden czteropiętrowy blok. Ponadto, w środkowej części osiedla zlokalizowane są dwa bloki typu „puchatki”, również czteropiętrowe.

W kontekście obiektów użyteczności publicznej, wyróżniają się tu: Zespół Szkół Ekonomicznych nr 2 im. Ignacego Daszyńskiego oraz Przedszkole Samorządowe nr 105. Dla mieszkańców istotnym elementem życia codziennego jest również otaczający osiedle Park Wiśniowy Sad, który został odnowiony po roku 2014. Jest to główny teren zielony dla lokalnej społeczności.

Park nie tylko dostarcza mieszkańcom przestrzeni do wypoczynku, ale również wzbogaca swoją strukturę o dwie rzeźby, które są autorstwa Magdaleny Pruszyńskiej-Jaroszyńskiej. Wśród nich znajduje się Syrenka, powstała w latach 1963–1965, oraz abstrakcyjna rzeźba Flirt wodorostów z muszlą, popularnie znana jako Ślimak lub Muszla. Rzeźba ufundowana z betonu na metalowym stelażu, zdobiona kolorowymi kafelkami ceramicznymi w formie mozaiki, została ustawiona na stałe 1 października 1963 roku.

---

Oceń: Osiedle Spółdzielcze

---