Osiedle Podwawelskie

---

Historia

Osiedle Podwawelskie zyskało swoją formę na obszarze historycznych miejscowości Ludwinów i Zakrzówek, które zostały włączone do granic Krakowa w latach 1909 i 1910, stając się odpowiednio IX i X dzielnicą katastralną. Proces urzeczywistnienia Osiedla Podwawelskiego rozpoczął się w wyniku konkursu architektonicznego, który skończył się w 1965 roku. Wówczas nagrodzono projekt zespołu pod kierunkiem profesora Witolda Cęckiewicza. Do zaawansowanego etapu prac nad poszczególnymi budynkami dołączyli Maria i Jerzy Chronowscy, współpracując z innymi znakomitymi architektami, takimi jak Stefan Golonka, Kazimierz Chodorowski oraz Wiesława i Zbigniew Trella. Urbanistyczne koncepcje rozwoju osiedla przygotowali Anna Basista, Jan Lewandowski, Stefan Sitarski i Mieczysław Turski.

Układ urbanistyczny osiedla prezentuje się w formie podłużnych, czteropiętrowych bloków, które są ułożone w równoległe linie, co zapewnia optymalne doświetlenie i przewietrzanie budynków, uwzględniając dominujący kierunek wiatrów w Krakowie, który biegnie z zachodu na wschód. W projektach uwzględniono również budynki dziesięciopiętrowe, które powstały według tej samej koncepcji autorstwa Marii i Jerzego Chronowskich. Punkowce te są wzorowane na pięciu podobnych budowlach znajdujących się na osiedlu Wysokim w Bieńczycach, które w 1972 roku zostały uhonorowane tytułem Mister Krakowa, nagrodą przyznawaną za wyjątkowe osiągnięcia w architekturze. Na osiedlu Podwawelskim te budynki umieszczono w otoczeniu zieleni, tworząc w ten sposób przyjemne przestrzenie na zachodnich, południowych oraz wschodnich krawędziach zespołu.

W skład osiedla miały wchodzić pawilony handlowo-usługowe, które miały stanowić uzupełnienie dla zabudowy mieszkalnej. Lokale mieszkalne w osiedlu zaprojektowano w technologii wielkopłytowej „Żerań” oraz przy użyciu systemów „Domino-68” i „WUF-T”. Przez centralną część osiedla, rozciągającą się w kierunku północ-południe, prowadzi zielony trakt spacerowy, który kończy się Kościołem Matki Boskiej Fatimskiej, stanowiącym kluczowy element założenia parkowego.

Na początku budowy osiedle znane było jako „Osiedle Tysiąclecia”, jednak ta nazwa została później przypisana do innego osiedla w Mistrzejowicach. Przy tej okazji zmieniono jej nazwę na Osiedle Podwawelskie. Bardzo istotną rolę w tworzeniu lokalnej wspólnoty odegrał Dom Kultury Podwawelski, w którym działalność z młodzieżą prowadzono pod przewodnictwem Jana Bajgera, przyrodnika oraz instruktora karate. Funkcję kierownika po nim pełnił Zbigniew „Dino” Bożek, który był aktywny w tej roli aż do lat 90.

Położenie

Osiedle Podwawelskie ma interesujące położenie, które sprawia, że jest to miejsce pełne malowniczych widoków i ważnych lokalnych atrakcji. Znajduje się ono po zachodniej stronie rzeki Wisły, a jego kształt przypomina prostokąt, którego granice wyznaczają różne ulice.

Od wschodu ogranicza je ulica Konopnickiej, natomiast od północy znajdują się ulice Dworska i Wierzbową. Z kolei granicą zachodnią jest Kapelanka, a od południa osiedle jest otoczone doliną rzeki Wilgi.

Obserwując krajobraz z północno-wschodnich krańców tej lokalizacji, można dostrzec zabudowę Starego Miasta oraz majestatyczny Wawel. Z mieszkań znajdujących się w dziesięciopiętrowych wieżowcach, które kierują się na południe, można podziwiać Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach oraz niezrównane Tatry. W przeciwną stronę, czyli na północ, ukazuje się wspaniały widok na Kopiec Kościuszki, a także dwa znane stadiony piłkarskie, które leżą w sąsiedztwie: TS Wisła i KS Cracovia, obok których znajduje się również kościół św. Stanisława Kostki.

Z południowo-wschodnich części osiedla można zauważyć Studio Telewizji Kraków i wieżę telewizyjną, która jest charakterystycznym punktem w pejzażu. Z kolei na zachód od osiedla rozciąga się piękny Zalew Zakrzówek oraz niezwykłe „Skałki Twardowskiego”, które przyciągają rzesze odwiedzających, oferując im różne możliwości aktywnego wypoczynku oraz relaksu w otoczeniu przyrody.

Komunikacja

Osiedle Podwawelskie wyróżnia się dobrą dostępnością komunikacyjną, co stanowi ważny atut dla jego mieszkańców. Główne drogi, które umożliwiają sprawny wyjazd z osiedla, to ulice: Kapelanka, Monte Cassino oraz Konopnickiej.

Warto zaznaczyć, że to osiedle nie ma dostępu do komunikacji kolejowej. Jednak w pobliżu ulicy Barskiej można znaleźć pętlę autobusową, która obsługuje lokalne linie miejskie, a także dworzec dla busów podmiejskich, co ułatwia podróże do pobliskich miejscowości.

Na ulicy Kapelanka, od 22 lipca 1978 roku, funkcjonuje torowisko tramwajowe, które obsługuje zarówno linie tramwajowe dzienne, jak i nocne. Dodatkowo, ulice Konopnickiej oraz pobliska Monte Cassino stanowią kluczowe trasy dla autobusów komunikacji miejskiej, zapewniając bezpośrednie połączenia z innymi dzielnicami Krakowa oraz do Wieliczki.

Infrastruktura

Placówki oświatowe

Osiedle Podwawelskie oferuje bogatą infrastrukturę edukacyjną, w której skład wchodzą następujące placówki: Żłobek nr 23, Przedszkole nr 71, Przedszkole nr 127, Przedszkole nr 140, Szkoła Podstawowa nr 25 oraz Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 (internat).

Placówki kulturalne

W obrębie osiedla zlokalizowane są również jednostki kulturalne, takie jak Dom Kultury Podgórze (filia nr 3), co stwarza mieszkańcom dogodne warunki do uczestnictwa w rozmaitych wydarzeniach kulturalnych.

Ochrona zdrowia

W zakresie opieki zdrowotnej, na terenie osiedla znajduje się NZOZ Kraków-Południe Przychodnia Dębniki. Oferuje ona szeroki wachlarz usług medycznych, w tym w dziedzinach takich jak: chirurgia, dermatologia, ginekologia-położnictwo, kardiologia, neurologia, okulistyka, onkologia, otolaryngologia, pulmonologia, reumatologia oraz stomatologia.

Kościoły

Mieszkańcy osiedla mają również dostęp do obiektów sakralnych, wśród których wyróżniają się Kościół Matki Boskiej Fatimskiej oraz Kościół św. Bartłomieja.

Pomniki

W obszarze osiedla można znaleźć interesujące pomniki, w tym pomnik Marii Konopnickiej, który został stworzony przez Antoniego Hajdeckiego w roku 1986.

Inne

Osiedle Podwawelskie dysponuje także różnorodnymi obiektami użyteczności publicznej, w tym Centrum Kongresowe ICE Kraków, Urzędem Pocztowym, a także hotelami: Hotel Forum (obecnie nieczynny), Hotel Park Inn oraz Hotel Hilton Garden Inn.

---

Oceń: Osiedle Podwawelskie

---