Prądnik Czerwony to interesująca jednostka urbanistyczna w obrębie Krakowa, który niegdyś był wsią podkrakowską. Obecnie, ta część miasta leży zaledwie kilka kilometrów na północ od jego tętniącego życiem centrum.
W obrębie Prądnik Czerwony znajduje się ważny obszar – Dzielnica III Prądnik Czerwony, zamieszkiwana przez ponad 40 tysięcy osób. Osiedle charakteryzuje się przede wszystkim wysoką zabudową mieszkalną, obejmującą różnorodne bloki liczące od 4 do 15 pięter, które w większości są własnością Spółdzielni Mieszkaniowej Prądnik Czerwony.
Co więcej, w Prądniku Czerwonym można znaleźć również pozostałości starszej zabudowy, które zlokalizowane są w okolicy alei 29 Listopada oraz ulicy Dobrego Pasterza. Te elementy stanowią cenny kontrast dla nowoczesnej architektury tego obszaru.
Granice rejonu Prądnik Czerwony
Granice rejonu Prądnik Czerwony są dość wyraźnie określone, i od północnej oraz zachodniej strony ogranicza je linia kolejowa (numer 8 Kraków Główny – Warszawa Centralna). Ta inwestycja komunikacyjna stanowi naturalny podział z sąsiadującymi osiedlami, w tym Prądnik Biały oraz Gotyk. Od wschodu rejon ten graniczy z Batowicami oraz Mistrzejowicami, gdzie sąsiednie osiedla obejmują Oświecenia i Złotego Wieku.
Historyczna południowa granica Prądnika Czerwonego została wyznaczona przez pozostałości po rogatkach: warszawskiej i rakowickiej. W XIX wieku obszar ten obejmował teren pomiędzy traktem warszawskim, obecnie nazywanym al. 29 listopada, a drogą prowadzącą do Olszy oraz Rakowic, która obecnie jest reprezentowana przez ul. Rakowicką. Teren południowego klina sięgał nawet do kościoła i klasztoru Karmelitów Bosych, znajdującego się na ul. Rakowickiej, w rejonie dawnych granic Krakowa.
Granice gminy miały niegdyś inny przebieg – prowadziły znacznie dalej na zachód w stosunku do obecnego kształtu. Mniej więcej równolegle do traktu warszawskiego, po jego zachodniej stronie, przebiegała ta linia. Obecny układ ulicy Marczyńskiego oraz niezabudowane pola uprawne w rejonie ulic Banacha i Witkowickiej są śladami tej granicy. Na terenie Prądnika Czerwonego rolne działki mają układ północ-południe, natomiast w sąsiednich Witkowicach można zaobserwować układ wschód-zachód.
Aktualnie osiedle Gotyk oraz wschodnia część dzisiejszejGórki Narodowej były również w przeszłości elementami Prądnika Czerwonego. Zwyczajowo część terenu na południe od rzeki Białuchy określa się mianem Warszawskiego (Przedmieścia). Na południu Prądnik Czerwony graniczy także z dawnymi podkrakowskimi wsiami, które to były Rakowice i Olsza, natomiast obszar ten jest rozdzielany przez ul. Lublańską.
Historia
Średniowiecze
Prądnik Czerwony to historyczna wieś, zlokalizowana nad rzeką Prądnik oraz Sudół Dominikański, oddalona o zaledwie 3,5 km na północ od centrum Krakowa, przy tzw. drodze królewskiej. W literaturze źródłowej pierwsze wzmianki o tej miejscowości są datowane na 1105 rok, kiedy to legat papieski Idzi w dokumencie wymienia tereny należące do benedyktynów w Tyńcu. Życiodajne źródła historyczne wskazują również na różne nazewnictwa, które utożsamiały Prądnik z regionem tynieckim.
Zarejestrowano także termin Prądnik Wielki, aby odróżnić go od mniejszej osady znanej jako Prądnik Mały lub Prądnik Biskupi (Prandnik Episcopalis). Osada miała swoje granice: na północy sąsiadowała z Węgrzcami, na wschodzie z Batowicami, Mistrzejowicami oraz Rakowicami, a na południu z Dąbiem i Grzegórzkami.
Dobra rolnicze osady sięgały aż pod kościół parafii św. Mikołaja, gdzie zbiegały się wpływy lokalnych benedyktynów. Do lat 20. XX wieku przynależność tych terenów do parafii św. Mikołaja była niekwestionowana, co uwiecznił Jan Długosz, opisując Prądnik jako „przedmieście za bramą św. Mikołaja”.
Rok 1275 przyniósł dalsze potwierdzenie własności benedyktyńskiej, uznawanej przez księcia Bolesława Wstydliwego. Powstało wówczas tętniące życiem drogowe centrum, wzdłuż dzisiejszej ulicy Dobrego Pasterza. Na początku XIV wieku, w roku 1327, zainicjowano sołectwo prądnickie, w którym pierwszym sołtysem został Jan Stepko. W 1479 roku Długosz nabył część gruntów Prądnika i planował sprowadzenie kartuzów, co jednak po jego śmierci nie miało miejsca.
W czasie XV wieku na obszarze Prądnika zaczęły być zakładane folwarki przynależne krakowskim klasztorom jak jezuitów, dominikanów czy franciszkanów. Właściciele folwarków do nazwy Prądnik dodawali przymiotniki, więc powstały takie nazwy jak Prądnik Benedyktyński, Prądnik Dominikański, Karmelitański oraz Franciszkański. W 1491 roku zrealizowano pierwszy młyn papierniczy na obszarze Polski, co wiązało się z rozwojem lokalnej gospodarki.
Czasy nowożytne
W wieku XVI wieś była świadkiem walk pomiędzy arcyksięciem Maksymilianem Habsburgiem a Janem Zamoyskim. To wydarzenie miało skutki nie tylko militarne, ale także językowe, bowiem może właśnie wtedy przyjęła się ostateczna nazwa Prądnik Czerwony, powiązana z krwią rozlaną w trakcie tych starć.
Na przełomie XVI wieku powstał również renesansowy dwór rodziny Cellari, w którym gościł król Władysław IV Waza. W 1642 roku w obrębie folwarku klasztoru dominikanów stworzono barokową kaplicę pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, która przetrwała do czasów współczesnych.
Wiek XIX
W latach 1800–1803 na terenach dawnego folwarku Bosackiego powstał Cmentarz Rakowicki. Prądnik Czerwony w końcu XIX wieku, stanowił część większej gminy Olsza. W 1890 roku hasła spisu ludności mówią o 166 domach oraz 2750 mieszkańcach, w tym licznie reprezentowanym korpusie żołnierskim, na który składało się przeszło 700 wojskowych.
Według austriackiego spisu ludności z 1900 roku, w 194 budynkach na 499 hektarach mieszkało 3995 osób, z których znaczący odsetek to katolicy (93,5%), ale również wyznawcy judaizmu, grekokatolicy i przedstawiciele innych religii. Można zaobserwować również różnorodność w aspekcie językowym – polski, niemiecki i ruski.
W drugiej połowie XIX wieku, obszar gminy rozrastał się o nowe obiekty wojskowe z Twierdzy Kraków. Na przykład, w 1854 roku powstał szaniec FS 13, który zbudowano w obszarze zbiegu obecnych ulic Prandoty, Grochowskiej, Beliny-Prażmowskiego oraz Rakowickiej, będący częścią przygotowań do tzw. wojny krymskiej.
Znaczącym obiektem był także bastion IV oraz jego wały, ukończone w latach 60. W 1887 roku, w związku z napiętą sytuacją między Austrią a Rosją, utworzono linię wałów obronnych, której część posiada wciąż wyraźne ślady w obecnej urbanistyce, takie jak fort 12 Luneta Warszawska.
Na podjęcie ostatecznych decyzji o rozbudowie fortów wpłynęło zwłaszcza to, że Twierdza Kraków była wyspecjalizowana w obronie, na co wskazywała obfita liczba obiektów, które powstawały na Prądniku.
1900–1945
W 1906 roku wyszła na jaw placówka opiekuńcza działająca na rzecz dzieci znajdujących się w trudnej sytuacji, mieszcząca się przy ówcześnie zwanej ul. Krowiej, obecnie ul. Naczelnej. Na mocy Ustawy o Wielkim Krakowie w 1910 roku, część Prądnika została włączona do administracyjnych granic Krakowa, co przyniosło wiele zmian w infrastrukturze oraz lokalnej społeczności.
Kristianizacji regionu nie zatrzymała sytuacja z 1923 roku, kiedy to przy obecnym skrzyżowaniu al. 29 Listopada i ul. Dobrego Pasterza zaczęto budowę drewnianego kościoła Dobrego Pasterza (wzniesionego według projektu A. Romanowskiego), co przyczyniło się do umocnienia lokalnej tożsamości religijnej. W 1924 roku również powstała samodzielna ekspozytura parafii św. Mikołaja.
W kolejnych latach nastąpiły ciekawe zjawiska społeczne i rozwojowe, takie jak budowa zakładu dla kobiet chorych i nieuleczalnie chorych przez albertynki w 1928 roku czy realizacja linii kolejowej Kraków – Tunel w 1934 roku.
Natomiast od 1934 roku do końca II wojny światowej, funkcjonowała zbiorowa gmina Prądnik Czerwony. W czasie II wojny światowej, a w szczególności w 1941 roku, dokonano aneksji pozostałej części „starego Prądnika” do Krakowa.
Po 1945
W 1966 roku w północno-wschodniej części Prądnika Czerwonego zrealizowano budowę komunalnego cmentarza, znanego jako Batowickim. W latach 70. XX wieku, w okresie od 1975 do 1986 powstało nowoczesne osiedle mieszkaniowe Prądnik Czerwony, które zaprojektowano z myślą o harmonijnym współżyciu z przestrzenią zieloną – parkami dawnych ogrodów dominikańskich wzdłuż potoku Sudół Dominikański, w sąsiedztwie ruin młyna i Parku Zaczarowanej Dorożki.
Od 1971 do 1974 roku dokonano wymiany drewniane kościoła na nowy, murowany projektowany przez W. Pietrzyka. W 1982 roku założona została nowa parafia, zaś między rokiem 1984 a 2000 powstał kościół św. Jana Chrzciciela, zaprojektowany przez W. Obtułowicza. Również w 1985 roku, zakończono budowę Sanktuarium św. Brata Alberta (Sanktuarium), które odzwierciedla ducha lokalnej społeczności i religijne zaangażowanie mieszkańców.
Ostatecznie w 1991 roku Prądnik Czerwony, obok dawnych wsi Olsza i Rakowice, wszedł w skład nowo utworzonej Dzielnicy III Prądnik Czerwony. W latach 80. oraz 90. XX wieku podejmowano liczne inicjatywy mające na celu poprawienie wyglądu osiedli, w harmonii z zachowaniem ich kulturowego dziedzictwa.
Komunikacja
Na obszarze Prądnika Czerwonego krzyżują się istotne drogi krajowe, takie jak 7 (E77) oraz 79. Sytuacja związana z wąskim przejazdem drogi krajowej DK7 pod wiaduktem kolejowym jest problematyczna, ponieważ prowadzi do znaczących trudności w ruchu na al. 29 Listopada. Warto zauważyć, że na Prądniku Czerwonym znajdują się dwie estakady w ciągu DK79, która w tym rejonie jest częścią III obwodnicy Krakowa. Nie sposób pominąć również obecności dwóch dużych rond, które poprawiają organizację ruchu w tej części miasta.
Z północnej strony osiedla łączą się ze sobą linie kolejowe 8 oraz 95. Najbliższą stacją kolejową jest Kraków Batowice, która obsługuje jedynie pociągi regionalne kierujące się do Sędziszowa oraz Kielc. Inne połączenia kolejowe można uzyskać ze stacji Kraków Główny, co czyni ją kluczowym punktem komunikacyjnym. W planach znajduje się budowa przystanku osobowego Kraków Prądnik Czerwony, który ma powstać pomiędzy osiedlami Prądnik Czerwony i Gotyk na wysokości ul. Węgrzeckiej. Nowy przystanek usytuowany będzie w bliskim sąsiedztwie obecnej pętli autobusowej, stanowiąc ważny element projektu SKA.
Na terenie Prądnika Czerwonego funkcjonują także dwie pętle autobusowe Komunikacji Miejskiej w Krakowie. Usytuowane są one przy głównych wejściach na cmentarz, co zapewnia dogodny dostęp do komunikacji publicznej. Główne arterie komunikacyjne, takie jak 29 Listopada, Lublańska, Bora-Komorowskiego, Dobrego Pasterza, Powstańców, Strzelców oraz Majora, obsługiwane są przez liczne linie autobusowe, które łączą osiedle z innymi częściami miasta oraz gminami po północnej stronie. Warto również wspomnieć, że rejon ten jest obsługiwany przez cztery nocne linie autobusowe. Na przystankach, takich jak te przy skrzyżowaniu al. 29 Listopada i ul. Lublańskiej czy przy rondzie Barei, mieszkańcy znajdą automaty biletowe KKM, co ułatwia dostęp do biletów.
W planach jest budowa naziemnego parkingu w systemie P&R, który pomieści 550 aut i zlokalizowany będzie w pobliżu pętli autobusowej Prądnik Czerwony. Dodatkowo Prądnik Czerwony sąsiaduje z nieczynnym lotniskiem Kraków-Rakowice-Czyżyny. Warto zauważyć, że nad północną granicą osiedla przebiega ścieżka podejścia samolotów lądujących na lotnisku w Balicach, co może wpływać na ruch lotniczy w tej okolicy.
Obecnie w trakcie przygotowań do realizacji jest budowa linii tramwajowej Meissnera-Mistrzejowice, która będzie przebiegać ulicami: Janusza Meissnera, Młyńską, Dobrego Pasterza, Krzesławicką, Franciszka Bohomolca oraz Kazimierza Jancarza. Wcześniej rozważano również inny wariant trasy, który miał prowadzić ulicami: Rakowicką, Radomską, Lublańską, Dobrego Pasterza, Krzesławicką oraz Jancarza, jednak ostateczna decyzja dotycząca przebiegu trasy pozostaje w toku.
Zabudowa i infrastruktura
Na obszarze Prądnik Czerwony można znaleźć wiele interesujących miejsc o różnorakiej funkcji i znaczeniu. Wśród nich wyróżniają się obiekty sakralne, które stanowią ważny element lokalnego krajobrazu.
Obiekty sakralne
W tej części Krakowa znajdują się znaczące zabytki architektury religijnej, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Warto zwrócić uwagę na:
- kaplicę św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, która pochodzi z XVII wieku,
- kościół św. Jana Chrzciciela, który został wybudowany w latach 1984–1989,
- kościół Pana Jezusa Dobrego Pasterza, wzniesiony w latach 1971–1974,
- sanktuarium Ecce Homo św. Brata Alberta, które powstało w 1985 roku,
- kaplicę Chrystusa Odkupiciela na cmentarzu Batowickim, wybudowaną w 1998 roku.
Cmentarz Prądnik Czerwony (Batowicki)
Cmentarz Prądnik Czerwony, powstały w 1966 roku, należy do jednych z największych tego typu miejsc w Krakowie. Mieści się na północno-wschodnim skraju osiedla i jego lokalizacja umożliwia łatwy dojazd, dzięki znajdującej się obok pętli autobusowej. Nazwa nekropolii wywodzi się od czerwonoprądnickiej drogi, która prowadziła do sąsiadującej z Prądnikiem Czerwonym wsi Batowice.
Kultura
Lokalna oferta kulturalna jest bogata i zróżnicowana, a w jej skład wchodzą:
- Klub Muzyki Współczesnej „Malwa”,
- Młodzieżowy Dom Kultury przy al. 29 Listopada 102,
- Czerwonoprądnicki Dom Kultury,
- Filie Biblioteki Kraków:
- filia nr 9 – ul. Dobrego Pasterza 6,
- filia nr 15 – ul. Dobrego Pasterza 100.
Placówki oświatowe
W Prądniku Czerwonym mieści się kilka instytucji edukacyjnych:
- Szkoła Podstawowa nr 2,
- Szkoła Podstawowa nr 60,
- Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 13.
Wśród przedszkoli warto wymienić:
- Przedszkole nr 65,
- Przedszkole nr 162,
- Przedszkole nr 178.
Do tego należy dodać Żłobek nr 30.
Obiekty sportowe
Na terenie osiedla można znaleźć przestrzenie do aktywności fizycznej, w tym:
- 2 korty tenisowe,
- 7 boisk,
- stadion KS Prądniczanka,
- halę sportową KS Prądniczanka,
- ośrodek jazdy konnej.
Tereny zielone
W Prądniku Czerwonym znajduje się także wiele miejsc do wypoczynku na świeżym powietrzu. Można wyróżnić:
- 3 parki:
- Park Zaczarowanej Dorożki, dawniej znany jako Dominikański,
- Park Reduta,
- Ogród nad Sudołem przy ul. Naczelnej.
- 3 duże skwery:
- „Zielony Skwer” z wybiegiem dla psów w okolicy ulicy Strzelców,
- tzw. „Park Osiedlowy” w rejonie bloków pomiędzy ul. Powstańców a Strzelców,
- „Smoczy Skwer” w rejonie ulic Klimka Bachledy i Franciszka Bohomolca.
- 12 placów zabaw, w tym:
- „Park Flinstonów” – nieoficjalna nazwa placu zabaw przy ulicy Strzelców, zbudowanego w latach 2004–2007 przez Radę Dzielnicy III Prądnik Czerwony.
- 7 drzew pomników przyrody, w tym:
- klon zwyczajny – ul. Woronicza 10, obwód 346 cm,
- wiąz szypułkowy – ul. Woronicza 10, obwód 412 cm,
- topola biała – ul. Woronicza 10, obwód 367 cm,
- topola biała – ul. Woronicza 10, obwód 577 cm,
- topola biała – ul. Rozrywka/Reduta, obwód 487 cm,
- klon zwyczajny – ul. Powstańców 50, obwód 376 cm,
- jesion wyniosły – ul. Powstańców 50, obwód 385 cm.
Inne obiekty
W obszarze tym zlokalizowane są także inne ważne instytucje, takie jak:
- Rada Dzielnicy III Prądnik Czerwony przy ul. Naczelnej 12,
- Krakowski Oddział Terenowy nr 12 Polskiego Związku Krótkofalowców przy ul. Powstańców 26,
- Przychodnia przy ul. Strzelców,
- Nowoczesny posterunek Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 7 PSP, Komisariatu III Policji oraz Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego pomiędzy ulicami Strzelców i Rozrywka,
- Komenda Straży Miejskiej Miasta Krakowa,
- Miejskie Centrum Profilaktyki Uzależnień (dawniej izba wytrzeźwień) przy ul. Rozrywka,
- Archiwum Urzędu Miasta Krakowa,
- Miejski Dzienny Dom Pomocy Społecznej przy ul. Sudolskiej,
- Rondo Business Park – biurowiec klasy A przy zbiegu ulic Lublańskiej i Bora-Komorowskiego,
- Quattro Business Park – kompleks biurowców klasy A przy al. Bora-Komorowskiego,
- hotele *** i ****, a także centrum konferencyjno-bankietowe,
- market budowlany Obi przy al. Tadeusza Bora-Komorowskiego,
- Pogotowie Opiekuńcze przy ul. Naczelnej 12.
Obiekty nieistniejące, zlikwidowane
Niestety, niektóre obiekty historyczne zniknęły z Prądnika Czerwonego. Wśród nich można wymienić:
- Hutę Szkła Prądniczanka przy ul. Nad Strugą 7,
- Most Sierakowskiego nad Prądnikiem (Białuchą), pierwszy publiczny kamienny most w Rzeczypospolitej, wybudowany w 1785, a rozebrany w latach 60. XX wieku,
- Drewniany trójnawowy kościół Pana Jezusa Dobrego Pasterza z 1923 roku, z którego pozostawiona została tylko historia,
- Drewniana wolnostojąca dzwonnica przy kościele Dobrego Pasterza, zniszczona w 1993 roku podczas pożaru,
- Sukiennice Prądnickie, które zniknęły 1 lutego 2021 roku w wyniku przebudowy al. 29 Listopada,
- Dworek Dettloffów, który był klasztornym dworkiem podmiejskim, w którym odbywały się artystyczne spotkania z takimi postaciami jak Jacek Malczewski, Olga Boznańska oraz Lucjan Rydel, został zburzony na początku XXI wieku,
- Osiedle interwencyjne przy ul. Promienistych, którego historia zakończyła się w 2005 roku, kiedy wszystkie budynki zostały rozebrane.
Turystyka
Szlaki turystyczne
W rejonie Prądnika Czerwonego znajdują się wyjątkowe szlaki turystyczne, które zachęcają do odkrywania lokalnych zabytków i przyrody. Jednym z głównych szlaków jest Trasa Turystyczno-Kulturowa Prądnika Czerwonego, oznaczona na czerwono. Trasa ta prowadzi przez liczne historyczne miejsca, w tym: sanktuarium Ecce Homo, dworek Pocieszka, tzw. „sukiennice prądnickie”, dawny budynek Urzędu Gminy, Żabi Młyn oraz kaplicę św. Jana Chrzciciela. Urok tej trasy wzbogacają także park rzeczny nad potokiem Sudoł Dominikański oraz stara część cmentarza Batowickiego, a także fort Sudoł.
Pomysłodawcą tej trasy był Dominik Jaśkowca, a jego realizacja miała miejsce przy aktywnej współpracy z Wiesławem Barczewskim, który pełnił funkcję Przewodniczącego Towarzystwa Prądnickiego. Co ciekawe, przez teren osiedla przebiega również Małopolska Droga św. Jakuba, która w części pokrywa się z ww. trasą. Dodatkowo, w północnej części osiedla przeprowadzono żółto-czarny szlak Twierdzy Kraków.
Zabytki
- Kaplica św. Jana Chrzciciela,
- Fort pancerny pomocniczy 47 ½ „Sudół”,
- Pałac Cellarich („Pocieszka”),
- Budynek dawnego Urzędu Gminy Prądnik Czerwony, działającego do 1941, który w latach 1991-2013 był siedzibą Rady Dzielnicy III Prądnik Czerwony,
- Folwark (dwór) Dominikański,
- Żabi Młyn,
- Dworek rządówki.
Fort pancerny pomocniczy „Sudół” został zbudowany w latach 1895-1897 jako mały fort pancerny, charakterystyczny międzypolowy fort z dwiema wieżami pancernymi oraz jedną obserwacyjną. Mimo że jego dolna część stoku była umocniona, obecnie fort znajduje się w stanie ciężkiego zniszczenia, co jest efektem wysadzenia niektórych jego części oraz wykorzystywania materiałów budowlanych przez okolicznych mieszkańców. W historii „Pocieszki”, renesansowego pałacu wzniesionego w XVI wieku, istotną rolę odgrywają losy budynku po potopie szwedzkim oraz czy też konfederacji barskiej, które spowodowały jego zniszczenie i odbudowę przez kolejnych właścicieli. Ostatecznie, poprzez transformacje, budynek ten stał się ważnym punktem w historii Prądnika Czerwonego, a nazwisko włoskich magnatów Cellarich wpłynęło na nazewnictwo tej okolicy, które żyje do dziś.
Znane osoby związane z Prądnikiem Czerwonym
Prądnik Czerwony ma zaszczyt gościć wielu znakomitych mieszkańców, którzy na zawsze zapisali się w historii tej malowniczej miejscowości. Wśród nich znajdują się postacie o niezwykłych talentach i dokonaniach.
Jan Kaczara, znany jako Zaczarowany Dorożkarz, był poetą i tłumaczem, Konstantym Ildefonsem Gałczyńskim, który żył w latach 1905–1953. W 1946 roku zamieszkał w Krakowie w Domu Literatów przy ul. Krupniczej 22, gdzie mieszkał z żoną Natalią i córką Kirą. To właśnie w tym okresie poznał krakowskiego dorożkarza, Jana Kaczarę. Inspirując się jego osobowością, Gałczyński stworzył słynny poemat pt. Zaczarowana dorożka. Kaczara znalazł swoje miejsce spoczynku na cmentarzu parafialnym w Prądniku Czerwonym. W 2000 roku jedna z ulic w tej dzielnicy otrzymała imię Kaczary.
Kolejną znaną postacią jest Jakub Major (1872-1948), który pełnił rolę rolnego mistrza murarskiego oraz samorządowca gminy Prądnik Czerwony. Był radnym oraz wójtem tej gminy. Jako członek delegacji gminnej, podpisał umowę z Gminą Miejską Kraków, na mocy której część terenu Prądnika Czerwonego została włączona do Wielkiego Krakowa w 1910 roku. Był angażującym się społecznie człowiekiem, znanym z inicjatyw takich jak budowa chodnika przy ul. Dobrego Pasterza, a po I wojnie światowej dbał o biedne dzieci z okolicy poprzez organizację dożywiania i pomoc w zakupie ubrań. Na jego cześć jedna z ulic, łącząca ul. Dobrego Pasterza z ul. Powstańców, nosi jego imię. Więcej informacji na temat Jakuba Majora można znaleźć pod tym linkiem: Jakub Major.
Jacek Malczewski to kolejna prominentna postać, która w 1890 roku urządziła swoją pracownię malarską w Dworku Dettloffów na Prądniku Czerwonym. Niektóre źródła wskazują jednak, iż jego pracownia mogła znajdować się w pobliskiej „Pocieszce”. W tym okresie powstały tu znakomite dzieła jak: Malarczyk siedzący na brzozowej ławce oraz Melancholia. Malczewski tworzył w Prądniku do 1897 roku. Więcej o tym artyście można przeczytać pod tym linkiem: Jacek Malczewski.
Na koniec warto wspomnieć o Franciszku Macharskim, który po ustąpieniu z urzędu arcybiskupa krakowskiego w 2005 roku zamieszkał w klasztorze sióstr albertynek na Prądniku Czerwonym. Jego obecność w tej okolicy była symbolem nie tylko duchowego przywództwa, ale również troski o lokalną społeczność. Szczegóły na temat Franciszka Macharskiego dostępne są tutaj: Franciszek Macharski.
Przypisy
- Bartosz Dybała. Prądnickie sukiennice blokowały przebudowę al. 29 Listopada. Planowano je przenieść, ostatecznie wyburzono. „Gazeta Krakowska”, 03.02.2021 r.
- DominikD. Jaśkowiec DominikD., Interpelacja w sprawie wyburzenia budynku przy ul. Dobrego Pasterza 1, zwanego Sukiennicami Prądnickimi, Kancelaria Rady Miasta Krakowa, 02.02.2021 r.
- Konrad Myślik: ś.p Kardynał Franciszek Macharski - Wielki Krakowianin. [w:] Kraków dla początkujących i zaawansowanych [on-line]. Radio Kraków, 10.08.2016 r. [dostęp 31.07.2022 r.]
- Agnieszka Maj: Kraków: nowe tramwaje na Prądnik i Górkę?. Gazeta Krakowska, 04.02.2013 r. [dostęp 06.06.2013 r.]
- Joanna Porębska: Nowe linie tramwajowe na północy Krakowa?. Radio Kraków, 13.03.2013 r. [dostęp 06.06.2013 r.]
- Urszula Nowacka-Rejzner. Pozostałości założeń i obiektów wodnych we współczesnej przestrzeni Krakowa. Przykład Prądnika Czerwonego. „Czasopismo Techniczne”. 4-A (Architektura), 33-44, 2014 r.
- Anna Karwińska. Cele społeczne w procesach miejskich przemian. Przykład Prądnika Czerwonego w Krakowie. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”. 7 (931), 59-77, 2015-10.
- Mateusz Drożdż, Szachownica z pawim piórem. Trzy tuziny lotniczych opowieści o ludziach i wydarzeniach związanych z Krakowem, Kraków 2013.
- Prądnik Czerwony. W: Bronisław Cenda, Dominika Cenda: Kościoły, kaplice i dzwonnice drewniane: województwo małopolskie, część północna. Przewodnik. Piastów: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2011 r.
- Dawid Serafin. Prądnickie sukiennice blokują przebudowę al. 29 Listopada. Trzeba je przenieść. „Gazeta Krakowska”, 05.08.2014 r.
- Ryszard Piech: Szybka Kolej Aglomeracyjna w Krakowie. inforail.pl, 03.02.2009 r.
- Zespół Doradców Gospodarczych TOR: Aktualizacja Wstępnego Studium Wykonalności Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej (SKA) w Aglomeracji Krakowskiej. Warszawa – Kraków: 09.12.2011 r.
- Tramwaj do Mistrzejowic – Tramwaj do Mistrzejowic [online] [dostęp 02.05.2022 r.]
- TadeuszT. Trzmiel TadeuszT., Plany rozwoju komunikacji publicznej w Krakowie, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski, 12.06.2012 r., strona 26 [dostęp 23.06.2013 r.]
- TadeuszT. Trzmiel TadeuszT., Plany rozwoju komunikacji publicznej w Krakowie, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski, 12.06.2012 r., strona 20 [dostęp 23.06.2013 r.]
- Jacek Laberschek: Prądnik w okresie Średniowiecza, [w:] Prądnik Biały, dziedzictwo kulturowe historycznych miejscowości tworzących dzielnicę IV Krakowa (pod. red. Jacka Salwińskiego). Kraków: 2004.
- Rejestr pomników przyrody. Wydział Kształtowania Środowiska UM Krakowa, 30.03.2012 r. [dostęp 22.06.2013 r.]
- Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, Wien: 1907 r.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa: 1884, strona 476.
- Mieczysław Tobiasz: Rozwój przestrzenny Prądnika Białego i Czerwonego. Kraków: 1965 r.
- Prądnik Czerwony. pascal.pl. [dostęp 13.05.2012 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Salwator (Kraków) | Swoszowice | Ugorek | Wróblowice (Kraków) | Żabiniec (Kraków) | Osiedle Lesisko | Wieczysta | Osiedle Wyciąże | Wola Duchacka Wschód | Wola Duchacka Zachód | Prądnik Biały Wschód | Osiedle Zielona Galicja | Osiedle Urocze (Kraków) | Osiedle Teatralne | Osiedle Spółdzielcze | Osiedle Słoneczne (Kraków) | Osiedle Ruczaj-Zaborze | Osiedle Przy Arce | Osiedle Podwawelskie | Osiedle Piaski NoweOceń: Prądnik Czerwony