Fort 50a Lasówka to zabytkowy fort znajdujący się w obrębie Twierdzy Kraków, który pełnił funkcję międzypolowego fortu pancernym. Historia tego obiektu sięga 1899 roku, kiedy to został on wzniesiony na południowym brzegu Wisły, przy ulicy Golikówka w Krakowie. Fort ten należał do VII obszaru warownego Twierdzy Kraków, a jego projektantem był Emil Gołogórski.
Wśród wyróżniających cech fortu Lasówka znajduje się szereg nietypowych rozwiązań, z których najbardziej intrygujące to wypełnienie fos wodą z Wisły, co przyczyniło się do jego miana fortu wodnego. Zadaniem fortu była obrona południowego brzegu Wisły, szczególnie doliny rzeki, wałów oraz pobliskiej przeprawy na drugi brzeg. Wspierał on również ogniowo fortowi 49 ½ a Mogiła, zlokalizowanemu na drugiej stronie rzeki, czyli na północnym brzegu.
Historia fortu
W latach 1918–1919 fort pomocniczy piechoty 50a „Lasówka” przeszedł trudny okres z powodu przewrotu politycznego, co doprowadziło do jego znacznej dewastacji. Jednakże, w późniejszym czasie, obiekt został poddany remontowi, co pozwoliło na dalsze jego użytkowanie.
W międzywojniu fort krótkoterminowo zyskał funkcje magazynowe; niestety, z powodu wysokiego poziomu zawilgocenia szybko je stracił.
Podczas II wojny światowej fort powrócił do roli magazynu, gdzie jego przestrzenie wykorzystywane były przez okupanta. Po zakończeniu działań wojennych obiekt został przekazany administracji cywilnej.
Od lat 60. XX wieku fort doświadczał znikomej troski, co prowadziło do jego dalszej dewastacji. Zarządzająca obiektem spółdzielnia „Barwa” wprowadziła zmiany w infrastrukturze, budując nowe magazyny i tym samym niszcząc pierwotny kształt fortu. Niestety, w kolejnych latach stan budynku pogarszał się, a jego ruiny stawały się coraz bardziej widoczne.
W 2001 roku fort ponownie stał się miejscem nieprzyjemnych wydarzeń, kiedy to skradziono pancerne okiennice oraz oryginalną balustradę strzelecką, co jeszcze bardziej pogłębiło jego zrujnowany stan.
Na początku XXI wieku budynek zyskał nową, kontrowersyjną formę użytkowania. Organizowano tam przez cztery lata nielegalne festiwale punkowe pod nazwą Prowizorka, co wzbudzało wiele emocji w lokalnej społeczności.
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Fort reditowy 12 (IVa) „Luneta Warszawska” | Ostróg bramny „Wola Justowska” | Szaniec FS-22 | Szaniec IS-V-6 | Baszta Cieśli w Krakowie | Baszta Stolarzy w Krakowie | Szaniec FS-21 | Szaniec FS-29 | Fort główny artyleryjski 50 „Prokocim” | Fort międzypolowy artyleryjski 53 „Bodzów” | Fort pancerny główny 52 ½ „Skotniki” N i S | Fort pancerny główny 51 ½ OST „Swoszowice” | Fort pancerny główny 44 „Tonie” | Fort główny artyleryjski 52 „Borek” | Fort 49 „Krzesławice” | Fort (wieża artyleryjska) 31 „Benedykt” | Barbakan w Krakowie | Baszta Senatorska na Wawelu | Bastion Władysława IV na Wawelu | Fortyfikacje Wzgórza WawelskiegoOceń: Fort pomocniczy piechoty 50a „Lasówka”