Ulica Czysta w Krakowie

---

Historia

Ulica Czysta w Krakowie ma bogatą historię, która sięga 1891 roku, kiedy to została wytyczona w swoją obecną formę. Tereny te były wówczas własnościąTomasza Prylińskiego, znanego architekta, który jest autorem wielu projektów, w tym renowacji Sukiennic. Rok później, w 1892, nazwa ulicy została oficjalnie nadana. Warto wspomnieć, że wśród rozważanych propozycji były takie nazwy jak „Mączna” czy „Młynarska”, nawiązujące do pobliskich Dolnych Młynów oraz historycznej Młynówki Królewskiej, przez którą przepływała nieistniejąca już odnoga Rudawy, Młynówka Królewska.

W tej okolicy znajdował się również najstarszy krakowski cmentarz żydowski, którego teren być może obejmował obszar współczesnej Akademii Górniczo-Hutniczej. Cmentarz był wzmiankowany po raz pierwszy w 1311 roku, co świadczy o jego historycznym znaczeniu. Najprawdopodobniej jego lokalizacja wynikała z bliskiej obecności pierwszej krakowskiej dzielnicy żydowskiej, która znajdowała się przy ulicy św. Anny (dawniej ulicy Żydowskiej).

Po przeniesieniu społeczności żydowskiej na Kazimierz w 1495 roku, cmentarz stracił na znaczeniu. Ostatnie wzmianki o nim pochodzą z 1599 roku, co pokazuje, jak zmieniała się dzielnica i jej otoczenie na przestrzeni wieków.

Zabudowa

Zabudowa ulicy Czystej w Krakowie jest niezwykle fascynującym przykładem architektury miejskiej. Charakteryzuje się jednolitą, zwartą oraz niemalże wyłącznie mieszkalną strukturą. Na ulicy można znaleźć głównie kamienice czynszowe, które w przeważającej części posiadają dwa piętra, choć niektóre z nich zostały później nadbudowane. Te budynki zostały wzniesione w końcówce XIX wieku oraz na początku XX wieku, a ich fasady zdobią style historyzmu z prostym detalem architektonicznym, obok modernistycznych akcentów.

• ul. Czysta 1 (ul. Dolnych Młynów 4) – wybudowana w 1893 roku, ta zabytkowa kamienica w stylu neobarokowym została zaprojektowana przez Stefana Ertela,
• ul. Czysta 3 – także kamienica w stylu neobarokowym, której projektantem był Leopold Tlachna w roku 1898,
• ul. Czysta 5 – kolejna neobarokowa kamienica, zaprojektowana przez Kazimierza Henisza w 1892 roku,
• ul. Czysta 7 – kolejny projekt Kazimierza Henisza, datowany na 1890,
• ul. Czysta 8 – kamienica w stylu historyzującym, zaprojektowana przez Leopolda Tlachnę w 1899 roku,
• ul. Czysta 9 – wzniesiona po drugiej wojnie światowej, jest to jedyny budynek z tego okresu, który prezentuje styl modernistyczny,
• ul. Czysta 10 – kamienica o stylu historyzującym z 1899 roku,
• ul. Czysta 11 – zaprojektowana przez Karola Janeckiego i J. Mroczka, kamienica z 1893 roku,
• ul. Czysta 12 – kolejny przykład stylu historyzującego, zaprojektowany przez Karola Scharocha w 1898 roku,
• ul. Czysta 13 – kamienica wzniesiona w roku 1900,
• ul. Czysta 14 – projektowali Rajmund Meus i Bronisław Górski w 1893 roku,
• ul. Czysta 15 – historyzująca kamienica, której projektantem był Leopold Tlachna w 1891 roku,
• ul. Czysta 16 – budynek, który był dziełem Beniamina Torbe z 1906 roku, charakteryzujący się stylem historyzującym,
• ul. Czysta 17 – zaprojektowana przez Leopolda Tlachnę w 1902 roku,
• ul. Czysta 18 (al. Mickiewicza 17) – budynek dawnego Zakładu Weterynarii i Medycyny Sądowej, obecnie siedziba Katedry Mikrobiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaprojektowany przez Józefa Sare w latach 1910–1912, jest jedynym budynkiem cofniętym w linii zabudowy ulicy,
• ul. Czysta 19 – kamienica z detalem secesyjnym, z kutymi balustradami balkonów oraz przyziemiem dekorowanym naturalnymi kamieniami, dzieło Aleksa Kowalskiego z lat 1896–1897, przebudowane w 1905 roku,
• ul. Czysta 21 – kolejna zabytkowa kamienica w stylu neobarokowym, zaprojektowana przez Leopolda Tlachnę w 1899 roku.

Każdy z tych obiektów stanowi istotny element architektonicznego dziedzictwa ulicy, świadcząc o jej historycznym znaczeniu oraz różnorodności stylistycznej.

---

Oceń: Ulica Czysta w Krakowie

---