Ulica Zacisze jest szczególnym miejscem w Krakowie, znajdującym się w dzielnicy I Stare Miasto, na obszarze Kleparza. Ta malownicza uliczka biegnie w kierunku południowym, tworząc ważne połączenie pomiędzy ulicami Basztową na południu a Kurnikami na północy.
Historia tej ulicy sięga przynajmniej XV wieku, co czyni ją jednym z bardziej historycznych miejsc w Krakowie. Ulica została po raz pierwszy wzmiankowana na początku XVI wieku pod nazwą „ulica Wąska” (Platea Stricta). Służyła ona jako droga prowadząca za zabudowaniami znajdującymi się w wschodniej pierzei ówczesnego rynku kleparskiego, co podkreśla jej znaczenie w miejskiej siatce komunikacyjnej tamtych czasów.
Zabudowa
Parcelę położoną między ulicą Zacisze, Basztową a placem Matejki w okresie do początku lat 20. XX wieku zajmowała duża kamienica czynszowa. Jej zachodnia część, od lat 60. XIX wieku, była siedzibą Hotelu Lwowskiego, który po przebudowie w 1879 roku przyjął nazwę „Centralny”. W roku 1911, Karol Hallenburg Haller, właściciel hotelu, ogłosił konkurs na projekt monumentalnego budynku pod nazwą Palace Hotel Bristol. Niestety, plany te nie zostały zrealizowane z powodu wybuchu I wojny światowej.
Wschodnia część kamienicy, od strony ulicy Zacisze, była przeznaczona na mieszkania czynszowe. To właśnie tu, na drugim piętrze, mieszkała para wujostwa Stanisława Wyspiańskiego, Kazimierz i Joanna Stankiewiczowie. Po śmierci matki, Stanisław wybrał to miejsce na swój nowy dom. Z okien jego mieszkania rozciągał się widok na malowniczy Barbakan oraz Teatr Miejski, co inspirowało go do tworzenia pejzaży oraz pisania licznych dzieł literackich.
W latach 1921–1925 na tym terenie powstał okazały gmach Gmach Narodowego Banku Polskiego, którego projekty przygotowali Kazimierz Wyczyński oraz Teodor Hoffmann. Dzisiaj, zabudowa ulicy jest zdominowana przez kamienice czynszowe w stylu historyzmu, które powstały głównie w latach 1880–1910.
- ul. Zacisze 1–3 (ul. Basztowa 22) – Gmach Urzędu Wojewódzkiego. Autor projektu: Alfred Broniewski, 1898–1900.
- ul. Zacisze 2 (ul. Basztowa 20, pl. Matejki 1–1a) – Gmach Narodowego Banku Polskiego.
- ul. Zacisze 4 – Kamienica. Wzniesiona około 1880 roku, nadbudowana w 2016.
- ul. Zacisze 5–7 – Zabytkowa kamienica, obecnie część Urzędu Wojewódzkiego. Wzniesiona po 1883 roku.
- ul. Zacisze 6 – Zabytkowa kamienica, wzniesiona w latach 1895–1897.
- ul. Zacisze 8 – Kamienica. Wzniesiona w roku 1882.
- ul. Zacisze 10 – Zabytkowa kamienica, projektowana przez Wiktora Miarczyńskiego, 1881.
- ul. Zacisze 12 – Kamienica, projektowana przez Jana Orłowskiego, 1908–1909.
- ul. Zacisze 14 – Kamienica, projektowana przez Jana Orłowskiego, 1908–1910.
- ul. Zacisze 16 – Kamienica, projektowana przez Jana Orłowskiego, 1908–1910.
- ul. Zacisze 18 (ul. Kurniki 3) – Kamienica Jana Zimlera. Projektanci: Jan Sas-Zubrzycki i Józef Donheiser, 1892–1893.
Przypisy
- Gminna ewidencja zabytków - Kraków. [w:] www.bip.krakow.pl [dostęp 11.08.2023 r.]
- Zacisze 4. [w:] investmap.pl [dostęp 11.08.2023 r.]
- Praca zbiorowa: Kraków plan miasta. Kraków: 2024. ISBN 978-83-8184-589-2.
- Myślenie miastem. Architektura Jana Zawiejskiego. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2018. ISBN 978-83-7577-308-8.
- a b c Kleparz: Przewodnik. Wyd. II rozszerzone i poprawione. Kraków: vis-à-vis/Etiuda, 2016. ISBN 978-83-7998-107-6.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Rakowicka w Krakowie | Ulica Tadeusza Rejtana w Krakowie | Ulica Tarłowska w Krakowie | Ulica Romualda Traugutta w Krakowie | Ulica Senacka w Krakowie | Ulica Sereno Fenn’a w Krakowie | Ulica Dominika Ździebły-Danowskiego w Krakowie | Ulica gen. Józefa Dwernickiego w Krakowie | Ulica Mogilska w Krakowie | Ulica Krakusa w Krakowie | Ulica Wygoda w Krakowie | Ulica Długa w Krakowie | Ulica Nowa w Krakowie | Ulica Dąbrówki w Krakowie | Ulica Czysta w Krakowie | Ulica św. Wawrzyńca w Krakowie | Ulica Mostowa w Krakowie | Ulica Morsztynowska w Krakowie | Ulica Monte Cassino w Krakowie | Ulica Ciemna w KrakowieOceń: Ulica Zacisze w Krakowie