Elżbieta Tarnowska

---

Życiorys

Młodość

Elżbieta Tarnowska przyszła na świat jako pierwsze dziecko Stanisława Tarnowskiego oraz Róży-Marii Branickiej. W rodzinie miała również młodszego brata Hieronima Tarnowskiego. Była znana pod adorującym przydomkiem „Etusia”.

W 1895 roku, podczas balu organizowanego przez państwa Szembeków, Elżbieta poznała rotmistrza Jánosa hr. Esterházyego zu Galántha, który w tamtym okresie stacjonował w Krakowie. Mimo że początkowo ojciec sprzeciwiał się temu związkowi, para wzięła ślub 8 stycznia 1898 roku w kościele sióstr Felicjanek w Krakowie.

János, pochodzący z Galanty, miał swoją siedzibę w miejscowości Nyitraújlak, która w czasach Czechosłowacji zyskała nową nazwę – Veľké Zálužie. Po ślubie to właśnie tam ulokowała się Elżbieta. János był starszy od niej o 11 lat, ale po siedmiu latach małżeństwa, 2 września 1905 roku, zmarł. Elżbieta doczekała się trójki dzieci: Luizy, znanej jako „Lulu” (1899-1966), Jánosa (1901-1957) oraz Marii Zofii (1904-1975). Elżbieta przez całe życie angażowała się w pomoc potrzebującym, inspirując tym samym swoje dzieci do podobnych działań.

Po I wojnie światowej Elżbieta często odwiedzała Węgry, szczególnie Sárospatak. Razem z córką Luizą oraz jej narzeczonym, kapitanem Ostenburgiem, byli zdecydowanymi zwolennikami restauracji monarchii w tym kraju. Mimo że przyjęli regencję admirała Miklósa Horthyego (od 1919 roku) z ulgą, to w swoich sercach uznawali ją za rozwiązanie tymczasowe.

W latach 30. XX wieku Elżbieta podjęła się tłumaczenia książek z węgierskiego na język polski.

Po II wojnie światowej

Bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, Elżbieta oraz jej córki uniknęły tragicznych losów internowania i deportacji. Jednak w 1945 roku przeżyła dramat aresztowania i wywiezienia swojego syna Jánosa Esterházyego do gułagu. Co więcej, został on zaocznie skazany na śmierć przez czechosłowacki sąd pod zarzutem zdrady stanu. Wkrótce po tym wydarzeniu Elżbietę ograbiono, a w 1947 roku pozbawiono domu.

W jesiennej części 1948 roku, po krótkotrwałym aresztowaniu córki Luizy, Elżbieta postanowiła wyjechać wraz z nią do rodziny w Montrésor, położonym we Francji. Rok później, Jánosa, męża Elżbiety, NKWD odesłało do Bratysławy, aby wykonać wyrok śmierci. Na szczęście, dzięki interwencji jego siostry Marii Zofii Esterházy po mężu Mycielskiej, udało się wstrzymać ten tragiczny wyrok i zamienić go na dożywotnie więzienie.

Elżbieta, przebywając we Francji, aktywnie wspierała swoją córkę Marię Zofię w jej wysiłkach na rzecz ratowania męża, zarówno poprzez listy, jak i pomoc materialną. Mimo to, sytuacja była dramatyczna – János przebywał w skandalicznych warunkach, chory na gruźlicę i wygłodzony po pobycie w gułagu. Niestety, Elżbieta nie doczekała się zakończenia cierpień syna; odeszła z tego świata 28 października 1955 roku, zaledwie dwa lata przed jego śmiercią.

Publikacje

Elżbieta Tarnowska, znana wcześniej jako Elżbieta Esterházy, w latach trzydziestych XX wieku dokonała wielu ważnych przekładów z języka węgierskiego, w tym dzieł dydaktyczno-formacyjnych autorstwa ks. profesora Tihaméra Tótha. Był on wykładowcą oraz rektorem Centralnego Seminarium Duchownego w Budapeszcie, a także biskupem Veszprém od 1939 roku. Jego prace cieszyły się tak dużym uznaniem, że po II wojnie światowej były wielokrotnie wznawiane.

• Młodzieniec z charakterem: listy do moich studentów, Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów, Druk. „Przeglądu Powszechnego”, 1933 (i nast. wyd.), z przedmową Elżbiety Esterházy,
• Chrystus i młodzieniec: listy do moich studentów, Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów, Druk. „Przeglądu Powszechnego”, 1935 (i nast. wyd.), z przedmową Elżbiety Esterházy,
• Religia w życiu młodzieńca, Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów, 1936 (i nast. wyd.), z przedmową Elżbiety Esterházy,
• Z tajników przyrody, Warszawa: Wydawnictwo Księży Jezuitów, 1939 (i nast. wyd.).

---

Oceń: Elżbieta Tarnowska

---