Jadwiga Wilkoń-Michalska

---

Życiorys

Jadwiga Wilkoń-Michalska przyszła na świat jako córka Piotra oraz Karoliny. Jej ojciec wykonywał zawód urzędnika kolejowego, jednocześnie pełniąc rolę członka Delegatury Rządu Londyńskiego w rejonie tarnowskim, a także przyczyniając się do organizacji lokalnego ruchu oporu w czasie II wojny światowej. Warto wspomnieć, że przyrodnim bratem jej babki był Jan Szczepanik, polski wynalazca, który dzięki samodzielnej nauce odniósł wiele sukcesów w latach 1872-1926.

W rodzinie Jadwigi znajdowały się znane osobistości. Była siostrą m.in. Józefa Wilkonia, uznanego artysty grafika, oraz Aleksandra Wilkonia, profesora polonistyki, co dodatkowo podkreśla jej artystyczne i intelektualne otoczenie.

Po zakończeniu nauki w Szkole Podstawowej im. Królowej Jadwigi w Wieliczce, rozpoczęła edukację w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. A. Mickiewicza w Krakowie. Jednakże, wybuch wojny przerwał jej kształcenie w Liceum Przyrodniczym. W czasie okupacji, w celu uniknięcia wywózki na przymusowe roboty do Niemiec, postanowiła kontynuować naukę w dwuletnim Technikum Chemicznym w Krakowie. Ukończone z powodzeniem studia przyniosły jej dyplom technika-chemika w 1942 roku, który został oficjalnie potwierdzony przez Państwową Komisję Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego 26 listopada 1945 roku.

W ostatnich latach okupacji, Jadwiga zdobywała doświadczenie zawodowe jako chemik stażysta, pracując w laboratoriach Kopalni Soli w Wieliczce (1942-1943) oraz w Cukrowni w Przeworsku (1943-1944). Po wojnie, uzyskała również świadectwo dojrzałości w Liceum Matematyczno-Fizycznym im. J. Kantego w Wieliczce, które po zakończeniu wojny, otrzymała 21 lipca 1945 roku.

Wykształcenie

Jadwiga Wilkoń-Michalska rozpoczęła swoją edukację w 1945 roku, gdy podjęła studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. 30 grudnia 1950 roku uzyskała dyplom magistra botaniki, na podstawie pracy magisterskiej zatytułowanej „Roślinność słonolubna zapadlisk w Baryczy k/Wieliczki”. Następnie, w 1961 roku, obroniła doktorat, a w 1975 roku uzyskała habilitację. W 1986 roku została profesorem na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Praca zawodowa

Jadwiga Wilkoń-Michalska, po ukończeniu nauki w 1950 roku, rozpoczęła swoją karierę pedagogiczną w Liceum Ogólnokształcącym znajdującym się w Siennie, nieopodal Ostrowca Świętokrzyskiego. Niedługo później, w nowym roku szkolnym 1949/50, otrzymała niezwykle ważną propozycję od profesora Jana Walasa, co zaowocowało jej przyjęciem do Katedry Systematyki i Geografii Roślin na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej początkowa rola to zastępca asystenta, a z czasem awansowała na asystenta, a następnie starszego asystenta.

Na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, 25 maja 1961 roku, uzyskała doktora nauk przyrodniczych poprzez obronę pracy doktorskiej pt. „Halofity Kujaw”. Następnie przez wiele lat, od 1961 roku, pracowała jako adiunkt w Katedrze Systematyki i Geografii Roślin. W kolejnych latach, od 1970 roku, przeszła do nowo utworzonego Zakładu Ochrony Przyrody, gdzie również znacząco przyczyniła się do rozwoju tej dziedziny.

W dniu 4 grudnia 1975 roku, na podstawie pracy habilitacyjnej „Struktura i dynamika populacji Salicornia patula Duval-Jouve” oraz kolokwium, które odbyła na Radzie Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, uzyskała niezwykle prestiżowy stopień naukowy doktorski habilitowany w zakresie ekologii roślin, a ten został ostatecznie zatwierdzony przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną do Spraw Kadr Naukowych 26 kwietnia 1976 roku.

W dniu 1 stycznia 1977 roku, czas kamienia milowego w jej karierze, została powołana na stanowisko docenta w Zakładzie Taksonomii, Ekologii Roślin i Ochrony Przyrody, który znajdował się pod przewodnictwem profesora Ryszarda Bohra. Tytuł naukowy profesora przyznano jej 10 czerwca 1986 roku. W okresie 1987-1992 pełniła obowiązki kierownika Zakładu Ekologii Roślin i Ochrony Przyrody, a także kierownika Podyplomowego Studium Ochrony i Kształtowania Środowiska od 1986 do 1993 roku oraz Podyplomowego Studium Biologii.

Oprócz swoich licznych obowiązków akademickich, była także opiekunem Studenckiego Koła Biologów w latach 1969-1989, co świadczy o jej zaangażowaniu w rozwój młodych adeptów biologii i wspieraniu ich aktywności naukowej.

Praca badawcza

Wyniki badań zarówno osobistych, jak i zespołowych, które były realizowane w ramach programów 09.1.7; MR-II/23; R-III 15 oraz CPBP, dotyczą produktywności oraz bilansu energetycznego ekosystemów leśnych, rolnych i solniskowych. Badania te zostały prezentowane na sympozjach organizowanych przez IAVS — International Association for Vegetation Science w Niemczech, Czechosłowacji, Włoszech oraz Holandii, a także na krajowych zjazdach naukowych.

Realizacja powyższych prac jest podstawą do monitorowania zmian w szacie roślinnej oraz w środowisku naturalnym, które zachodzą pod wpływem działalności ludzkiej. To monitorowanie jest prowadzone przez Zakład, przy wsparciu Stacji Ekologii Roślin, zlokalizowanej nieopodal Torunia.

Pod przewodnictwem Jadwigi Wilkoń-Michalskiej zrealizowano 66 prac magisterskich, a także pełniła ona rolę promotora dla dwóch prac doktorskich, które przygotowali Ludwik Lipnicki oraz Agnieszka Piernik. Jej zaangażowanie obejmowało również składanie wniosków o awans na stanowisko profesora.

Praca na rzecz organizacji

Jadwiga Wilkoń-Michalska to postać głęboko zaangażowana w życie naukowe i ekologiczne w Polsce. Jej działalność obejmowała szereg kluczowych instytucji oraz organizacji, podkreślając jej znaczenie w społeczności akademickiej i ochrony środowiska.

W latach 1984–1992 pełniła rolę członkini Rady Naukowej Instytutu Botaniki PAN w Krakowie, co było jednym z wielu jej wkładów w rozwój nauk botanicznych w kraju. Dodatkowo, była aktywna w Komitecie Botaniki PAN, gdzie zasiadała w latach 1987–1990. Jej niejako stałym miejscem aktywności zawodowej było również Towarzystwo Naukowe w Toruniu, którego członkiem była od 1961 roku oraz w Towarzystwie Naukowym we Włocławku, do którego przynależała od 1980 roku.

Jako aktywna członkini Polskiego Towarzystwa Botanicznego, które zaczęła wspierać od 1950 roku, oraz Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, w którym działała od 1948 roku, Jadwiga z pewnością wnosiła znaczący wkład w rozwój tych organizacji. W latach 1950–1963 pełniła funkcję sekretarza Oddziału Toruń, a później, od 1986, objęła stanowisko prezesa tegoż oddziału.

Jej działalność utrzymała się również na polu edukacyjnym, gdzie była przewodniczącą Olimpiad Biologicznych Polskiego Towarzystwa Przyrodniczego II stopnia w Toruniu od 1986 roku. Nie można zapomnieć o jej przynależności do International Association for Vegetation Science, do której dołączyła w 1970 roku.

Jadwiga była także aktywna w sektorze ochrony środowiska, będąc członkiem Zarządu Wojewódzkiego Ligi Ochrony Przyrody od 1951 roku, gdzie w latach 1957–1992 sprawowała funkcję wiceprezesa. Jej działalność obejmowała przewodniczenie Wojewódzkiemu Komitetowi Ochrony Przyrody we Włocławku w latach 1976–1992, a także aktywne uczestnictwo w Wojewódzkiej Komisji Ochrony Środowiska w Toruniu, w której była członkiem Prezydium od 1991 roku. Pełniła także rolę członka Polskiego Towarzystwa Ekologicznego, do którego przynależała od 1992 roku.

Odznaczenia

Jadwiga Wilkoń-Michalska otrzymała szereg prestiżowych odznaczeń w uznaniu za swoje osiągnięcia. Poniżej przedstawiono listę niektórych z nich:

• medal 10-lecia PRL w 1955,
• złoty krzyż zasługi w 1973,
• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski w 1983,
• medal Komisji Edukacji Narodowej.

Wyróżnienia i odznaki

Jadwiga Wilkoń-Michalska otrzymała wiele prestiżowych wyróżnień, które potwierdzają jej znaczący wkład w ochronę przyrody oraz działalność naukową. Wśród jej osiągnięć wymienia się:

• złotą odznakę Ligi Ochrony Przyrody,
• złotą odznakę za zasługi dla województwa włocławskiego,
• złotą odznakę Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika.

W roku 1974 uzyskała indywidualną nagrodę III stopnia przyznaną przez Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, która dotyczyła jej osiągnięć w obszarze dydaktyczno-wychowawczym. Również w 1977 roku, ta sama instytucja nagrodziła ją za jej znaczące osiągnięcia naukowe, a dodatkowo zdobyła nagrody Rektora.

---

Oceń: Jadwiga Wilkoń-Michalska

---