Halina Zaczek, a właściwie Halina Zaczek-Kron, to zjawiskowa postać polskiego teatru i sztuki. Urodziła się 10 października 1929 roku w Krakowie, gdzie również rozpoczęła swą bogatą karierę zawodową. Jej talent i zaangażowanie przyniosły jej zasłużoną renomę w środowisku artystycznym.
Jako aktorka i pedagog, Halina Zaczek przez wiele lat była związana z Państwową Wyższą Szkołą Teatralną (PWST) w Krakowie, gdzie odgrywała ważną rolę nie tylko jako wykładowca, ale również jako prodziekan i prorektor. Jej pasja do sztuki teatralnej oraz umiejętność przekazywania wiedzy studentom przyczyniły się do jej uznania w środowisku akademickim.
W 1991 roku Halina Zaczek uzyskała tytuł profesora zwyczajnego sztuk teatralnych, co stanowi zwieńczenie jej wybitnej kariery. Jej wkład w rozwój polskiego teatru oraz edukacji artystycznej jest nieoceniony.
Wykształcenie
W latach 1945-1949 Halina Zaczek uczęszczała do VII Państwowego Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Krakowie, gdzie zdobyła wykształcenie ogólne, kończąc je z wynikiem pozytywnym, co uwieńczone zostało egzaminem maturalnym.
Kolejnym krokiem w jej edukacji była Państwowa Wyższa Szkoła Aktorska w Krakowie, w której studiowała w latach 1949-1953. Tam otrzymała dyplom ukończenia, co pozwoliło jej na rozwój aktorski na profesjonalnym poziomie.
W 1963 roku minister Kultury i Sztuki wydał zarządzenie, które uprawniało Halinę Zaczek do posługiwania się tytułem magister sztuki, co miało miejsce od 1964 roku.
Praca zawodowa
Kariera Haliny Zaczek była niezwykle bogata i różnorodna. W okresie od 1953 do 1955 roku związana była z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, gdzie zdobyła cenne doświadczenie jako aktorka. W latach 1955–1990 kontynuowała swoją pasję w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie, gdzie miała okazję rozwijać swoje umiejętności artystyczne.
Po zakończeniu kariery aktorskiej, Halina Zaczek podjęła działalność pedagogiczną. Od 1956 do 2002 roku była związana z Państwową Wyższą Szkołą Teatralną w Krakowie, gdzie przekazywała swoją wiedzę i doświadczenie kolejnym pokoleniom studentów. Jej wkład w rozwój młodych talentów był nieoceniony i znacząco wpłynął na polską scenę teatralną.
Działalność dodatkowa
Halina Zaczek zrealizowała szereg działań artystycznych i społecznych, które miały istotny wpływ na życie kulturalne regionu. Poniżej przedstawiono kluczowe aktywności, które podkreślają jej zaangażowanie:
- sprawowanie opieki artystycznej nad Misterium Pasyjnym w Kalwarii Zebrzydowskiej w latach 1987–1988,
- uczestnictwo w programach odbywających się w Krakowie z okazji Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w latach 80.,
- występy podczas koncertów oraz wieczorów artystycznych poświęconych poezji i muzyce,
- pełnienie funkcji jurora w konkursie recytatorskim dla dzieci i młodzieży szkół średnich,
- bycie ławnikiem Sądu Rejonowego w Krakowie w latach 1977–1980,
- aktywny udział w działalności Teatru Hagiograf im. św. Teresy z Lisieux,
- prowadzenie ćwiczeń ze scen aktorskich w ramach „Warsztatów Teatralnych” w PWST w Krakowie w 2007 roku.
Życie prywatne
Halina Zaczek była córką Piotra i Heleny Kłosińskiej. Jej życie prywatne obejmowało dwa istotne małżeństwa. Początkowo, od 4 czerwca 1952 roku do 1961 roku, była żoną Leszka Herdegena.
Następnie, po zakończeniu pierwszego związku, Halina wyszła za Gustawa Krona.
Informacje uzupełniające
Halina Zaczek to postać o bogatej karierze akademickiej oraz artystycznej. Poniżej przedstawiamy kluczowe informacje dotyczące jej osiągnięć i stopni awansu zawodowego:
- 1991 – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadaje tytuł naukowy profesora sztuk teatralnych,
- 1988 – Minister Kultury i Sztuki mianuje ją na stanowisko docenta w PWST w Krakowie,
- 1988 – Rada Wyższego Szkolnictwa Artystycznego zatwierdza uchwałę Rady Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie oraz kwalifikacje do objęcia stanowiska docenta na kierunku aktorskim; poprzedził to przewód kwalifikacyjny na drugi stopień kwalifikacji,
- 1987 – Powołana przez Ministra Kultury i Sztuki do pełnienia funkcji Prorektora PWST w Krakowie na czas od 1987 do 1990,
- 1984 – Otrzymała mianowanie na stanowisko Prorektora PWST w Krakowie, które piastowała do 1987 roku,
- 1974 – Rektor PWST w Krakowie powołuje ją na Prodziekana Wydziału Aktorskiego, co trwało przez dwie kadencje do 1978 roku,
- 1966 – Ukończenie przewodu kwalifikacyjnego I stopnia na Wydziale Aktorskim PWST w Krakowie, co zaowocowało objęciem stanowiska adiunkta.
Wszystkie te etapy w karierze Haliny Zaczek świadczą o jej niestrudzonej pracy w obszarze edukacji teatralnej oraz jej wpływie na rozwój sztuki aktorskiej w Polsce.
Przebieg pracy artystycznej
Artystyczna kariera Haliny Zaczek rozpoczęła się od ukończenia PWSA w Krakowie w 1953 roku, gdzie zrealizowała swoją pracę dyplomową. Pierwszymi znaczącymi rolami były postacie Zofii w „Przyjaciołach” A. Fredry oraz Warii w „Chłopcu z naszego miasta” K. Simonowa. Po ukończeniu studiów wystąpiła w Państwowym Teatrze „Wybrzeże” w Gdańsku, gdzie zagrała w takich przedstawieniach jak:
- scenki w „Teatrze Satyry Żart od morza” w 1953 roku,
- Askaniusz w „Zwady miłosne” Moliera w 1953 roku,
- Nora w „Norze” H. Ibsena w 1954 roku,
- Ewa w „Panu Puntira i jego sługa Matti” B. Brechta w 1955 roku.
W kolejnym etapie swojej kariery rozpoczęła współpracę z Państwowym Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie. W latach 1955-1969 zagrała szereg znaczących ról, w tym:
- Magdę w „Imieninach Pana Dyrektora” Słotwiński-Skowrońskiego w 1955 roku,
- Rachel w „Weselu” S. Wyspiańskiego w 1956 roku,
- Córkę w „Wizycie Starszej Pani” F. Dűrrenmatt w 1957 roku,
- Dianę w „Filomenie Marturano” E. Filippo w 1958 roku.
W następnych latach jej talent i zdolności wciąż błyszczały w takich dziełach jak:
- „Zbrodnia i kara” przed kamerą, którą zrealizowano w 1958 roku,
- „Dwanaście białych wielbłądów” H. Vogler w 1960 roku,
- „Przyszłość” S. Wyspiańskiego w 1969 roku,
- „Achilleis” w 1971 roku,
- „Podpory społeczeństwa” H. Ibsena w 1980 roku.
W czasie swojej kariery Halina Zaczek miała również przyjemność występować w Teatrze Telewizji, gdzie zagrała w takich przedstawieniach jak:
- „Ostatni” M. Gorkiego,
- „Grzech” S. Żeromskiego,
- „U mety” K.H. Rostworowskiego,
- „Wielka magia” E. Filippo.
Halina Zaczek była także częścią wielu innych widowisk telewizyjnych, w tym w:
- „Maria i Gertruda”,
- „Wassa Żeleznowa”,
- „Czapka błazeńska”,
- „Dary wiatru północnego”.
Jej dorobek artystyczny obejmuje zarówno role w przedstawieniach teatralnych, jak i w telewizyjnych adaptacjach dzieł klasyków polskiej literatury, co daje świadectwo jej wszechstronności i talentu. Każda rola, jaką odegrała, wzbogacała polski krajobraz kulturowy i pozostawia trwały ślad w historii teatru.
Przebieg pracy dydaktyczno-wychowawczej
Halina Zaczek prowadziła działalność dydaktyczno-wychowawczą, nawiązując współpracę z PWST w Krakowie, gdzie działała na Wydziale Aktorskim. Jej praca zaczęła się w 1956 roku, a na przestrzeni lat pełniła szereg znaczących ról i stanowisk, z których każde przyczyniło się do rozwoju młodych artystów.
W latach 1963–1966 zajmowała stanowisko starszego asystenta, a następnie od 1966 do 1974 roku pracowała jako adiunkt. Następnie, między 1974 a 1982 rokiem, otrzymała tytuł starszego wykładowcy, co potwierdzało jej rosnącą pozycję w instytucie. Od 1982 do 1988 roku była docentem kontraktowym, a następnie docentem mianowanym w latach 1988–1990. Jej kariera dydaktyczna zakończyła się w 2001 roku, kiedy to zdobyła tytuł profesora nadzwyczajnego.
W trakcie swojej pracy prowadziła różnorodne zajęcia, które obejmowały m.in.:
- ćwiczenia praktyczne dla studentów pod okiem opiekuna naukowego,
- asystenturę reżysera podczas przygotowywania warsztatów dyplomowych, gdzie współpracowała z takimi pedagogami jak doc. Jerzy Kaliszewski, Jerzy Merunowicz, dyr. Zygmunt Hübner oraz prof. Bronisław Dąbrowski,
- samodzielne prowadzenie zajęć dla studentów pierwszego, drugiego oraz trzeciego roku studiów.
W jej programie nauczania znajdowały się różnorodne tematy zajęć, takie jak:
- proza,
- elementarne zadania aktorskie,
- wiersz i recytacja estradowa,
- sceny ze sztuk współczesnych,
- sceny ze sztuk klasycznych,
- akty ze sztuk współczesnych,
- akty ze sztuk klasycznych.
Oprócz regularnych zajęć dydaktycznych, Halina Zaczek angażowała się także w działalność uzupełniającą, oferując opiekę pedagogiczną w Teatrze Studentów PWST. Warto również zauważyć, że w 1969 roku zrealizowała sztukę H. Pintera „Dozorca” pod kierunkiem reżysera-studenta Mikołaja Grabowskiego, a rok później w 1970 roku zrealizowała sztukę M. Schisgala „Tygrys” z reżyserią Ryszarda Spyta.
Nagrody
Halina Zaczek, uznawana za wybitną postać w świecie sztuki, otrzymała wiele prestiżowych nagród, które doceniły jej dokonania dydaktyczne oraz artystyczne na przestrzeni lat.
- 1968 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki – Indywidualna III stopnia, za szczególne osiągnięcia w pracy dydaktyczno-wychowawczej,
- 1974 – Ponowna Nagroda Ministra Kultury i Sztuki – Indywidualna III stopnia, za szczególne osiągnięcia w pracy dydaktyczno-wychowawczej,
- 1978 – Jubileuszowa nagroda z okazji 25-lecia pracy artystycznej – przyznana przez Dyrektora Państwowego Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie,
- 1981 – Nagroda od Rektora PWST w Krakowie przyznana z okazji Dnia Nauczyciela,
- 1983 – Jubileuszowa nagroda za 20 lat pracy zawodowej – od Rektora PWST w Krakowie,
- 1985 – Jubileuszowa nagroda za 25-letnią działalność zawodową – także od Rektora PWST w Krakowie,
- 1989 – Nagroda Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miasta Krakowa,
- 1989 – Jubileuszowa nagroda za 30 lat pracy w PWST – przyznana przez Rektora PWST w Krakowie,
- 1989 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki – Indywidualna I stopnia, za szczególne osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej,
- 1995 – Jubileuszowa nagroda za 35 lat pracy zawodowej w PWST – od Rektora PWST w Krakowie,
- 1999 – Jubileuszowa nagroda za 45 lat działalności zawodowej – przyznana przez Rektora PWST w Krakowie.
Odznaczenia
Halina Zaczek, postać o bogatym dorobku, została uhonorowana wieloma odznaczeniami, które świadczą o jej wkładzie w życie społeczne i kulturalne. Poniżej przedstawiamy listę najbardziej znaczących wyróżnień:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 1987,
- Złoty Krzyż Zasługi, 1976,
- Medal 40-lecia Polski Ludowej, 1985,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej, 1996,
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury, 1983,
- Złota Odznaka „Za pracę społeczną dla m. Krakowa”, 1981.
Przypisy
- Prof. przew. kwal. II Halina Zaczek-Kron, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 02.09.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zygmunt Wyrobek | Franciszek Wojakowski | Irena Roterman-Konieczna | Karl Moriz Diesing | Agata Kornhauser-Duda | Władysław Gumplowicz | Wojciech Dyduch | Kazimierz Marian Morawski | Jan Sowa | Michał Życzkowski | Wojciech Bartel | Janusz Wojtusiak | Jadwiga Wilkoń-Michalska | Zbigniew Bocheński (biolog) | Mieczysław Drobner | Ryszard Postawka | Janusz Bogdanowski | Maciej Pietrzyk (koszykarz) | Jerzy Fierich | Władysław BielańskiOceń: Halina Zaczek