Jan Porajewski

---

Życiorys

Jan Porajewski przyszedł na świat w 1872 roku w Krakowie. Po ukończeniu studiów na Wydziale Wszechnauk Lekarskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskał dyplom lekarza w 1897 roku oraz stopień doktora. W latach 1897-1898 pełnił funkcję asystenta w zakładzie fizjologicznym zarządzanym przez dr. Napoleona Cybulskiego na Wydziale Lekarskim UJ. Następnie, od 1897 do 1899 roku, zajmował się praktyką lekarską w Krakowie.

Około 1899 roku Porajewski przeniósł się do Liska, gdzie przez wiele lat pracował jako lekarz. W 1902 roku poinformował w prasie branżowej, że „za przyzwoleniem władzy zmienił swoje rodowe nazwisko na »Porajewski«”. Od 1903 do co najmniej 1914 roku był lekarzem miejskim pełniącym swoje obowiązki w magistracie w Lisku. W latach 1911-1912 był również członkiem Rady c.k. powiatu liskiego, wybrany z grupy gmin miejskich, gdzie od 1912 roku pełnił funkcję zastępcy członka wydziału powiatowego.

Podczas X Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich we Lwowie w 1907 roku towarzyszył Amelii i Emilii Makowieckim. W tym samym roku zainicjował utworzenie towarzystwa zaliczkowego lekarzy i został członkiem rady nadzorczej nowopowstałego 21 marca 1908 roku Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Lekarzy we Lwowie. Jego artykuł „Nieufność władz do lekarzy” ukazał się w numerze 6-7 z 1908 roku czasopisma „Głos Lekarzy”. Do końca 1911 roku zasiadał w komisji szacunkowej podatku osobisto-dochodowego w Lisku.

W 1913 roku, jako dyrektor Towarzystwa Zaliczkowego w Lisku, został wybrany przysięgłym w C.K. Sądzie Obwodowym w Sanoku. Zanim wybuchła I wojna światowa, był także członkiem zarządu oddziału Towarzystwa Pomocy Przemysłowej i C.K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego. Działał w Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych, a podczas walnego zgromadzenia w listopadzie 1913 roku został wybrany do komisji budżetowej oraz komisji wydziałowej.

W 1914 roku przystąpił do Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich, a także Izby Lekarskiej Wschodnio-Galicyjskiej w Krakowie. Podczas I wojny światowej, w lutym 1915 roku, otrzymał nominację na lekarza-asystenta w pospolitym ruszeniu i w grudniu tego samego roku został uhonorowany uznaniem „za wyśmienitą i ofiarną służbę wobec wroga” w roli naczelnego lekarza 20 pułku piechoty C.K. Obrony Krajowej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, Porajewski zasilił szeregi Wojska Polskiego. 21 czerwca 1919 roku, jako lekarz rangi VII, został przydzielony do wojskowej Okręgowej Ekspozytury w Sanoku oraz awansowany na kapitana lekarza rezerwy. W latach 1923-1924 był oficerem rezerwowym przydzielonym do 10 Batalionu Sanitarnego w Przemyślu, wśród innych lekarzy z Sanoka, takich jak Stanisław Domański, Kazimierz Niedzielski, Salomon Ramer, Antoni Dorosz i Leopold Dręgiewicz.

W początkach II Rzeczypospolitej, w latach 1918-1920, pełnił funkcję dyrektora Szpitala Powiatowego w Sanoku, a w latach 20. był lekarzem specjalizującym się w chorobach wewnętrznych. Należał do Towarzystwa Lekarzy Polskich byłej Galicji oraz Izby Lekarskiej we Lwowie, gdzie wybrano go członkiem rady. W tym okresie pełnił także rolę jednego z wicedyrektorów Banku Kupiectwa Polskiego, który powstał w 1919 roku i miał oddział w Sanoku.

Porajewski był znany z działalności filantropijnej, angażując się w Towarzystwo Polskiej Ochronki Dzieci Chrześcijańskich, gdzie nieodpłatnie udzielał porad lekarskich swoim wychowankom. W latach 20. zasiadał w sanockim gnieździe Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W sierpniu 1925 roku dołączył do dyrekcji Kasy Zaliczkowej w Sanoku, gdzie pozostawał do końca życia. W 1929 roku był także członkiem rady Komunalnej Kasy Oszczędności z siedzibą w Sanoku.

W 1928 roku objął mandat radnego miasta Sanoka, a 12 stycznia 1928 roku został niemal jednogłośnie wybrany przez Radę Miejską na burmistrza (jego zastępcą został Jan Rajchel). Po wyborze, regularnie spotykał się z mieszkańcami przy ulicy Jagiellońskiej, aby wysłuchać ich potrzeb. W czasie jego kadencji powołano komisje zajmujące się różnymi aspektami życia społecznego, a także zaprezentował ambitny plan reform dotyczących sanitarnych spraw, kanalizacji, budownictwa mieszkaniowego oraz szkolnictwa. Zauważalną zmianą, która miała miejsce pod jego rządami, była zmiana nazwy ulicy Królowej Izabeli na ulicę Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Pod koniec kwietnia 1929 roku Porajewski wystąpił o urlop, a następnie podjął decyzję o rezygnacji z urzędowania, motywując to złym stanem zdrowia. Nie zrezygnował jednak z mandatu radnego, jako że jego wypełnianie nie absorbowało go tak, jak pełnienie funkcji burmistrza. 29 kwietnia 1929 roku Rada Miejska odrzuciła jego rezygnację, a radni usiłowali przekonać go do pozostania na stanowisku.

W życiu osobistym Jan Porajewski pozostawał stanu wolnego. Zmarł 10 maja 1929 roku w Sanoku, popełniając samobójstwo w wyniku nieuleczalnej choroby. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 12 maja. Po ponad pięciu miesiącach od jego śmierci, 28 października 1929 roku, na stanowisko burmistrza powołano Tadeusza Malawskiego. Jego nagrobek został wpisany do wojewódzkiej ewidencji rejestru zabytków i objęty ochroną prawną, a dzięki staraniom Stowarzyszenia Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku nagrobek został odnowiony do końca września 2016 roku.

---

Oceń: Jan Porajewski

---