Zygmunt Dadlez

---

Biografia zawodowa

„Zygmunt Dadlez był synem Wilhelma, adwokata oraz Marii z Dziegciowskich. Swoją edukację rozpoczął w Krakowie, gdzie ukończył klasyczne Gimnazjum św. Anny oraz studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył specjalizację z chirurgii, zdobywając wiedzę pod okiem prof. Eduarda Sonnenburga w Niemczech. W 1914 roku obronił doktorat z medycyny.

W okresie I wojny światowej Zygmunt Dadlez pracował jako lekarz chirurg w różnych szpitalach wojskowych. Po zakończeniu wojny, w 1921 roku, objął stanowisko ordynatora Oddziału Chirurgicznego Szpitala Miejskiego w Białej Krakowskiej. Pięć lat później przeniósł się do Zakopanego, gdzie przez dekadę pracował w Sanatorium Nauczycielskim, docierając do pozycji lekarza naczelnego w 1931 roku.

W 1935 roku Dałez wyjechał na Śląsk Cieszyński, do Istebnej, gdzie współorganizował sanatorium przeciwgruźlicze dla dzieci o pojemności 400 łóżek, które później miał zaszczyt kierować. Jego osiągnięcia naukowe były prezentowane na licznych zjazdach ogólnolekarskich oraz gruźliczych w Krakowie (1930), Poznaniu (1933), Warszawie (1934) i Istebnej (1939).

W obliczu II wojny światowej, Zygmunt Dadlez zorganizował ewakuację 60 dzieci oraz personelu szpitalnego, przenosząc ich do Buczacza, a następnie do Kołomyi, gdzie zyskał zgodę władz radzieckich na utworzenie sanatorium dla dzieci chorych na gruźlicę. W latach 1940-1941 kontynuował prace nad stworzeniem sanatorium w Mikuliczynie. Później, od 1941 roku, działał we Lwowie, a następnie w sanatorium w Hołosku do 1943 roku.

Po wojnie, jesienią 1945 roku, Zygmunt Dadlez powrócił do Polski. Osiedlił się w Katowicach, gdzie zajął się pracą w Wydziale Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego, a potem w Wojewódzkiej Przychodni Przeciwgruźliczej. W 1948 roku wrócił do Istebnej i rozpoczął proces modernizacji tamtejszego sanatorium, które wzbogacił o nowoczesną salę operacyjną oraz pawilon dla pacjentów z gruźlicą kostną. Jego działania doprowadziły do powstania osiedla mieszkalnego dla pracowników sanatorium.

Zygmunt Dadlez był również współzałożycielem liceum i technikum w ramach sanatorium, inwestując swoją wiedzę oraz energię w placówkę, którą stworzył. Jest autorem wielu artykułów naukowych, szczególnie związanych z leczeniem gruźlicy, które pozostaną ważnym elementem jego znacznego dorobku.

Działalność turystyczna

Jako zapalony miłośnik gór, Zygmunt Dadlez często spędzał czas w Tatrach, które stanowiły jego pasję. Jego pierwsza interakcja z tymi majestatycznymi szczytami miała miejsce już w 1893 roku. Szczególnie pamiętnym zdarzeniem była samotna wyprawa we wrześniu 1908 roku, kiedy to będąc studentem medycyny, zboczył z Orlej Perci i znalazł się w niebezpieczeństwie na wąskiej półce skalnej w północnej ścianie Wielkiej Buczynowej Turni. W tej trudnej sytuacji pozostał przez blisko dwie doby, aż do momentu przybycia wyprawy ratunkowej, którą kierował Mariusz Zaruski.

Jeszcze w tym samym roku, za namową nie tylko ratownika, ale również większego entuzjasty taternictwa, dołączył do Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego. Właśnie Zaruski zainspirował Dadlez do rozpoczęcia przygody z taternictwem. W 1910 roku był jego towarzyszem w zdobywaniu wielu turni w Grani Apostołów. Z kolei na wspinaczki tatrzańskie zabierał również Henryka Bednarskiego oraz Rafała Malczewskiego, a także współpracował z góralskimi przewodnikami, na przykład na Żabiego Konia.

Dadlez przez całe swoje życie aktywnie uprawiał turystykę górską i nieustannie zachęcał innych do wędrówek. Na terenie sanatorium w Istebnej zorganizował koło Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), na którego czele stał. Dbał o organizację wycieczek górskich, zarówno dla pacjentów sanatorium, jak i jego personelu. Wierzył, że turystyka górska może stanowić istotny element rehabilitacji oraz wpływać na zdrowy tryb życia.

Jedną z ostatnich wycieczek, której był przewodnikiem, zorganizował dla pracowników istebniańskiego sanatorium do Czarnego Stawu pod Rysami w 1961 roku. W tym samym roku, w październiku, wziął udział w wyprawie do Zmarzłego Stawu pod Zawratem.

Po jego śmierci, Zygmunt Dadlez znalazł miejsce spoczynku na cmentarzu komunalnym w Istebnej. W holu Państwowego Sanatorium Przeciwgruźliczego dla Dzieci i Młodzieży w Istebnej umieszczono tablicę pamiątkową, która upamiętnia jego wkład w rozwój turystyki górskiej.

---

Oceń: Zygmunt Dadlez

---