Jan Szancenbach (malarz)

---

Życiorys

Jan Szancenbach był utalentowanym artystą, którego życie i twórczość są ściśle związane z inspiracjami z jego rodziny. Był synem Jana Szancenbacha, lekarza ginekologa oraz Marii Skłodowskiej-Szancenbachowej, malarki i uczennicy Olgi Boznańskiej. Jego talent wyrastał z wcześniejszych doświadczeń i artystycznego środowiska, w którym się rozwijał.

W 1940 roku rozpoczął naukę w Szkole Przemysłu Artystycznego w Krakowie, znanej również jako Kunstgewerbeschule. Niestety, w 1943 roku, z powodu zamknięcia szkoły przez władze okupacyjne, Jan kontynuował kształcenie już na własną rękę, współpracując z kolegami i pod przewodnictwem uznanego malarza Tadeusza Brzozowskiego. W 1945 roku został przyjęty na II rok Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie pod okiem Wojciecha Weissa oraz później Eugeniusza Eibischa rozwijał swoje umiejętności malarskie. Ostatecznie w 1948 roku uzyskał absolutorium, a w 1952 roku dyplom magistra sztuki.

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę na krakowskiej ASP. Na początku uczył rysunku, liternictwa oraz projektowania graficznego. Z biegiem czasu, od 1972, prowadził pracownię malarstwa sztalugowego na Wydziale Malarstwa. W 1976 roku zyskał własne atelier, które stało się miejscem twórczym dla studentów. Jego kariera w uczelni była bogata; był dziekanem Wydziału Malarstwa w latach 1972–1978 oraz 1981–1984, a w latach 1978–1981 pełnił funkcję prorektora. Na przestrzeni lat 1987–1993 był rektorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, co podkreśla jego znaczącą rolę w polskim szkolnictwie artystycznym.

W 1986 roku Jan Szancenbach został uhonorowany tytułem profesora zwyczajnego. Dodatkowo, w okresach 1971–1987 oraz 1993–1996 był członkiem Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego. Poza tym, aktywnie angażował się w życie artystyczne jako członek Związku Polskich Artystów Plastyków, gdzie przez wiele lat pełnił różne funkcje, takie jak sekretarz oraz prezes okręgu krakowskiego ZPAP.

Twórczość

Jan Szancenbach to artysta o niezwykłym talencie, który skupiał swoją uwagę na różnorodności tematów. Jego prace obejmują pejzaże, martwe natury oraz dynamiczne widoki wnętrz. Te ostatnie często odznaczają się wyrazistą ekspresją oraz interesującą fakturą, co czasem prowadzi do granic abstrakcji. Poza malarstwem, artysta był również aktywny w dziedzinie grafiki, projektował plakaty i okładki. Przykładem jego pracy w zakresie malarstwa architektonicznego jest renowacja wnętrza Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie, a także prace związane z widownią i plafonem w Operze Wrocławskiej. Dodatkowo, Szancenbach angażował się w film rysunkowy.

W swojej karierze, w latach 1948–1996, artysta brał czynny udział w ponad 300 wystawach w Polsce oraz 70 zagranicznych, co dowodzi jego uznania zarówno na rodzimym terenie, jak i za granicą.

Wybrane wystawy indywidualne

• ponad 50 indywidualnych prezentacji w Polsce i Europie, m.in.: w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Łodzi, Wrocławiu, Londynie, Wiedniu, Malmö, Düsseldorfie,
• retrospektywna wystawa z cyklu Mistrzowie polskiego malarstwa współczesnego, ABC Gallery, Poznań, 1996.

Wybrane wystawy zbiorowe

• Modern Polish Masters, Fryburg, 1991,
• East European Contemporary Fine Artists, Towo Art Center, Tokio, 1991,
• La Pologne d’Aujourdhui, Lyon, Nicea, 1992.

Prace artysty znajdujące się w zbiorach

• Muzea Narodowe w Gdańsku, Krakowie, Poznaniu, Szczecinie,
• Galeria Uffizi we Florencji,
• liczne kolekcje prywatne w Polsce i na świecie.

Nagrody i odznaczenia

Jan Szancenbach, znany malarz, ma na swoim koncie wiele prestiżowych nagród i odznaczeń, które poświadczają o jego wielkim wkładzie w rozwój sztuki. Wśród jego osiągnięć znajduje się:

• Dyplom honorowy TPSP,
• Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie w Monte Carlo (zespołowo),
• Nagroda na wystawie „Złotego Grona” w Zielonej Górze,
• Medal im. Wyspiańskiego przyznawany przez TPSP w Krakowie,
• Dyplom honorowy ZPAP na wystawie jubileuszowej,
• Nagroda Miasta Krakowa w 1974 roku,
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów „Za Twórczość dla Dzieci” w 1978 roku,
• Nagrody Ministra Kultury i Sztuki III, II (otrzymane trzykrotnie) oraz I stopnia, które były formą uznania za pracę pedagogiczną, działalność organizacyjną w Radzie Wyższego Szkolnictwa Artystycznego oraz za całokształt twórczości,
• Złota Odznaka Związku Polskich Artystów Plastyków,
• Złota Odznaka „Za Pracę Społeczną dla Miasta Krakowa”,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski w 1993 roku,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Tytuł honorowy „Zasłużony dla Kultury Narodowej”.

Co więcej, artysta zdobył również kilkanaście nagród w różnorodnych konkursach, dotyczących plakatów, znaków firmowych, odznak, znaczków pocztowych, opakowań oraz innych form artystycznego wyrazu.

---

Oceń: Jan Szancenbach (malarz)

---